Het Kwaliteitskompas werkt als een sneeuwbal

Het Kwaliteitskompas is bezig aan een gestage opmars in het sociaal domein. Gemeenten en uitvoerders werken er gezamenlijk mee. Het werken met het kompas helpt grip te krijgen op outcome gericht werken: wat wil je precies, hoe bereik je dat én hoe meet je dat? Aflevering 3 van een serie van drie praktijkvoorbeelden: Neder-Betuwe.

In Neder-Betuwe leeft eind 2018 de wens om meer outcome gericht te gaan werken. Maar op dat moment is die wens nog slechts in kleine kring manifest. Hoewel strategisch beleidsadviseur sociaal domein Maaike Seure er veel voor voelt om te gaan werken met het Kwaliteitskompas, wijst ze het voorstel van Movisie in eerste instantie van de hand. ‘Dat wil zeggen’, vertelt Seure, ‘het leek ons niet verstandig om te starten op de manier zoals het in principe bedoeld is, samen met ketenpartners. Wij vonden het belangrijk eerst voldoende intern draagvlak te creëren voor het werken met het Kwaliteitskompas.’

Wij vonden het belangrijk eerst voldoende intern draagvlak te creëren voor het werken met het Kwaliteitskompas.

Geleidelijk uitbreiden

Om die reden vindt er een kennismakingsbijeenkomst plaats voor de gemeentelijke beleidsmedewerkers van de sociale pijler. Dus in eerste instantie zonder ketenpartners. Op een later moment wil Neder-Betuwe het kompas ook inzetten in de samenwerking met partners, benadrukt Seure. ‘Bijvoorbeeld bij een nieuwe beleidsnota voor het sociaal domein. We verwachten dat het werken met het kompas geleidelijk zal uitbreiden. Binnen, maar zeker ook buiten het gemeentehuis.’

Serie praktijkvoorbeelden

Lees ook de andere afleveringen van de serie praktijkvoorbeelden over het Kwaliteitskompas. Het Kwaliteitskompas: voorbij de houtje-touwtje-verantwoording (Huizen) en Het Kwaliteitskompas helpt prioriteren (Kampen).

Proeftuinen

Gedurende de eerste maanden van 2019 zijn er vervolgens kleine bijeenkomsten, ingedeeld op thema. Seure: ‘We hebben die proeftuinen ingericht langs de lijnen inburgering, voor- en vroegschoolse educatie, Beschermd Wonen, preventie/JOGG en jeugd. Maar wel weer op een manier die bij onze situatie past. We zijn eigenlijk begonnen met het middenstuk van het Kwaliteitskompas. Dus we hadden de huidige activiteiten als vertrekpunt voor deze gesprekken. Als beleidsmedewerkers hadden we dat nodig om het werken met het kompas in de vingers te krijgen.’

We zijn eigenlijk begonnen met het middenstuk van het Kwaliteitskompas.

Specifieker

Karin Sok begeleidt het traject namens Movisie. Zij kon zich vinden in de wens om te starten bij de activiteiten. ‘Van daaruit hebben we vooral gekeken naar de vraag welk maatschappelijk resultaat we wilden realiseren met die activiteiten én hoe we het uitvoeringsproces konden verbeteren om dat resultaat te realiseren.’ In de sessies met Movisie is ook goed gekeken naar wat er op dat moment sowieso al werd gemeten. ‘Welke informatie er bijvoorbeeld al uit de cliëntdossiers en de persoonlijke plannen te halen valt. Vaak helpt het als de vragen daarin íets specifieker worden gesteld’, aldus Sok.

Handreiking-Kwaliteitskompas

Complexe vraagstukken

Vanuit de activiteiten, via casuïstiek en praktische uitvoering komen de gesprekken in de proeftuinen al snel op de complexe vraagstukken die spelen. Sok: ‘Neem Beschermd Wonen, bij dat thema speelt de spanning die er zit tussen de lokale en de regionale ambities.’ Seure beaamt: ‘Bij Beschermd Wonen zijn er eigenlijk drie speelvlakken: lokaal, regionaal en als derde de centrumgemeente. Wat wij hier lokaal met partners als ambitie formuleren en samen oppakken in de uitvoering, kan anders zijn dan hetgeen de centrumgemeente wil.’

Krachtig verhaal

Bij het oplossen van zulke vraagstukken kan het Kwaliteitskompas helpend zijn, ervaart Seure. ‘Omdat aan de hand van het kompas het traject van ambities formuleren en activiteiten benoemen zorgvuldig is verlopen. We hebben als gemeente daarmee een goed doordacht plan. En we hebben ook op orde hoe we de resultaten ervan inzichtelijk gaan maken. Met dat krachtige verhaal kunnen we een vuist maken in de regio. Wie weet kunnen we andere partijen in de regio meekrijgen met ons plan.’

Andere partijen

Het goed doordachte verhaal helpt ook in de samenwerking met nog andere partijen, merkt Seure. ‘We zetten nu bijvoorbeeld ook stapjes richting de gemeenteraad. We laten de raadsleden kennismaken met het kompas. Als beleidsambtenaren hebben we afgesproken dat we elke keer het kwaliteitskompas invullen als we nieuw beleid aan de raadsleden presenteren. Dus echt in die zes velden van het kompas kernachtig formuleren wat en hoe we het gaan doen. Met dat ene A4-tje kunnen we het beleid goed uitleggen aan de raad.’

Specifieke begeleiding

Door de relatief kleine groepjes in de proeftuinen, elke keer twee tot vier beleidsmedewerkers, kan de adviseur van Movisie heel specifiek meedenken en op maat begeleiden. Seure: ‘Zo lag er bij het thema VVE al een vrijwel compleet beleidsplan en waren de meeste stappen van het kompas al doorlopen. In die proeftuin lag de nadruk op stap vier en zijn de indicatoren aangescherpt. En bij het preventieteam lag de nadruk op de eerste drie stappen van het kompas, en dan met name om de samenwerking met ketenpartners te versterken.’ In de periode na de zomer werken de deelnemers van de proeftuinen het verder uit richting de uitvoering. Daarbij schuiven ook verschillende ketenpartners aan, die op deze manier op een vanzelfsprekende manier gaan werken met het kompas.

Het kost tijd. Maar het leeft echt, en dat moet ook, zodat het iets blijvends wordt.

Sneeuwbal

Najaar 2019 valt de conclusie te trekken dat het geleidelijk aan introduceren van het Kwaliteitskompas goed heeft uitgepakt. Inmiddels verspreid de werkwijze zich inderdaad als de beoogde sneeuwbal. Seure: ‘Bijvoorbeeld ook op het thema jeugd. Daarbij participeren we in het OOGO, het overleg tussen de samenwerkingsverbanden passend onderwijs en de gemeenten. Aan die tafel wordt nu ook het Kwaliteitskompas gebruikt, bij het maken van afspraken over de monitoring van gezamenlijke projecten, zoals hoe het er voor staat met de verbinding tussen onderwijs en zorg.’ Ze kijkt met vertrouwen vooruit: ‘Het werken met het kompas is nu nog pril. Zoiets gaat niet van de ene op de andere dag. Het kost tijd. Maar het leeft echt, en dat moet ook, zodat het iets blijvends wordt.’