Lexicon Nabijheid en Sociaal Werk: alledaagse attentheid
In het Lexicon Nabijheid en Sociaal Werk staan 40 nabijheidstermen die veel gebruikt worden in het sociaal werk, maar waarbij niet altijd duidelijk is wat deze termen precies inhouden. Diverse experts hebben voor het lexicon een begrip (lemma) uitgewerkt om zo meer helderheid te verschaffen. Eén van de lemma’s in het lexicon is alledaagse attentheid, geschreven door Monique Kremer. Monique Kremer is als bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. We vroegen haar: waarom zouden sociaal werkers kennis moeten nemen van het begrip alledaagse attentheid?
Kremer: ‘In kwetsbare buurten wonen steeds meer mensen die aandacht en zorg nodig hebben. Denk aan ouderen die langer thuis blijven wonen, mensen met ggz-problematiek of met een verstandelijke beperking. Dat kunnen professionals niet allemaal zelf doen, en bovendien is dat ook niet altijd hun taak. Dat betekent dat burgers zelf iets meer naar elkaar zouden moeten omkijken. Dat is wat wij alledaagse attentheid noemen: een aardig woordje en soms vragen 'kan ik iets voor je doen'? Buren willen over het algemeen graag hulp bieden. Het moet alleen geen verplichting worden. Op het moment dat hulp aan buren een zware taak of plicht wordt, dan is dat meestal geen goede zorg. Maar alledaagse attentheid in de lichte vorm, dat willen veel buurtgenoten wel geven of ontvangen.’
‘Dat betekent dat je, als sociaal werker, na kunt denken over hoe je buurtbewoners een zetje kan geven om die alledaagse attentheid meer voor elkaar te krijgen in de buurt. Sociaal werkers kunnen hierin verschillende rollen vervullen. Ze kunnen bijvoorbeeld buurtbewoners aan elkaar koppelen, maar ook door op te letten dat de gebouwde omgeving alledaagse attentheid vergemakkelijkt. Bijvoorbeeld door een rol te spelen in hoe de straat eruit ziet – kan iedereen naar buiten - en of er gebouwd wordt op een manier waarop mensen elkaar tegen kunnen komen.
'Sociaal werkers kunnen een belangrijke achterwacht zijn'
Ze kunnen ook een bijdrage leveren in allerlei ‘ attente’ plekken waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, zoals de bibliotheek of het buurthuis. Daarnaast kunnen sociaal werkers een belangrijke achterwacht zijn. Op het moment dat buren merken dat de zorg voor een buurtbewoner echt niet meer gaat, ze deze persoon gemakkelijk kunnen overdragen aan een professional. Dan zie je dat buurtbewoners veel sneller bereid zijn om iets voor een ander te doen. De sociaal werkers kunnen dus veel betekenen om alledaagse attentheid te laten werken in de buurt.’
