Lokaal aan de slag met ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid

De ABC Beleidshulp helpt je op weg

Als gemeente lokaal aan de slag met het werven, begeleiden en inzetten van ervaringsdeskundigen op het gebied van laaggeletterdheid? Stichting ABC werkt al jaren aan de professionalisering van de inzet van ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid. Opgedane ervaringen delen zij in een nieuwe beleidshulp.

De afgelopen jaren is de vraag naar ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid flink gegroeid. Stichting ABC noemt hen ook wel taalambassadeurs. Het project Innovatie inzet ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid beoogt gemeentes te laten bouwen aan een lokaal en duurzaam netwerk van ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid. De ABC Beleidshulp Home is een van de resultaten van het project.

Wat biedt de beleidshulp?

ABC Beleidshulp geeft informatie over het samenwerken met ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid. Hoe kun je hen betrekken bij beleids(uit)voering? En hoe zorg je, met hulp van ervaringsdeskundigen dat de communicatie vanuit je gemeente begrijpelijk is voor iedereen? De beleidshulp informeert beleidsadviseurs, coördinatoren, en communicatiemedewerkers over het werven, begeleiden en inzetten van deze ervaringsdeskundigen. Met onder andere uitleg over samenwerking, goede voorbeelden, praktische handvatten en veel tips.

Verschillende rollen

Er zijn verschillende manieren waarop een ervaringsdeskundige laaggeletterdheid zich kan inzetten. Dit noemen we ook wel rollen. Wat je beoogt te bereiken bepaalt mede welke rollen je als gemeente graag in wilt zetten. Voor het werven van meer deelnemers voor taalaanbod heb je iets anders nodig dan voor het verbeteren van de communicatie naar inwoners. Er zijn vier rollen beschreven. Dit zijn de rol van ervaringsdeskundigen bij inspraak, als tester, als voorlichter en als werver. Bij iedere rol horen bepaalde taken en belangrijke aspecten. In welke rol iemand zich wil (leren) inzetten is natuurlijk ook sterk persoonsafhankelijk. Vindt iemand het leuk om in het middelpunt te staan? Maakt iemand graag persoonlijk contact? Of concentreert iemand zich juist liever op een taak? Lees meer over de verschillende rollen en hun beschrijving Wie doet wat?

Een voorbeeld: innovatiekamer Meijerijstad

Een van de veertien innovatiekamers waar geëxperimenteerd wordt is Meijerijstad. Hier wordt gewerkt aan een netwerk van ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid die op verschillende manieren helpen om laaggeletterdheid te verminderen. In Meijerijstad willen ze het netwerk graag uitbreiden met plaatsen waar veel mensen met beperkte taalvaardigheid komen en Nederlands als eerste taal (NT1) hebben. Dit zijn bijvoorbeeld huisartsen en werkgevers. Ook het jongerenwerk, en daarmee dus jongeren als doelgroep, willen ze graag meer betrekken bij het thema. Pieter-Bas Mombers is projectleider in Meijerijstad.

Een methode om laaggeletterden te bereiken, te werven en  naar een passend taalaanbod te leiden, zonder dat je deze groep stigmatiseert of veroordeelt

Pieter-Bas Mombers: ‘Wij werken in onze gemeente met de methodiek Klasse! Dit is een methode om laaggeletterden te bereiken, te werven en vervolgens toe te leiden naar een passend taalaanbod, zonder dat je deze groep stigmatiseert of veroordeelt. Meijerijstad vindt het vergroten van basisvaardigheden gericht op het bevorderen van zelfredzaamheid, zoals arbeidsdeelname, opvoeding, zorg en vitaliteit een basisvoorwaarde. En spreekt daarmee de ambitie uit dat iedere inwoner van Meierijstad geletterd is.’

Wij willen onze burgers bereiken en voelen ons verantwoordelijk om onze inwoners, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven bewust te maken dat er nog steeds te veel mensen laaggeletterd zijn. Onlangs hebben we een bijeenkomst georganiseerd over de aanpak van laaggeletterdheid in het bedrijfsleven. Waarom juist daar? Uit onderzoek blijkt dat 2,5 miljoen mensen in Nederland laaggeletterd zijn. Ruim de helft daarvan heeft een baan. Dat betekent dat 1,4 miljoen werkenden moeite hebben met lezen, schrijven en/of digitale vaardigheden. Er valt voor zowel de werkgevers als werknemers nog veel winst te behalen. Daarom zetten wij nu ook in op plekken als werkgevers om mensen te bereiken.’

Testpanel geeft feedback

Daarnaast zien ze in Meijerijstad het belang van de rol van ervaringsdeskundigen bij de aanpak van laaggeletterdheid en willen de inzet van ervaringsdeskundigen en taalambassadeurs in de gemeente vergroten. Daarom is er bijvoorbeeld een testpanel gevormd. Daarmee willen we de informatie voor de inwoners van Meierijstad verbeteren. Het testpanel leest en beoordeelt bijvoorbeeld brieven aan inwoners of ze goed leesbaar zijn voor iedereen. En geeft daar tips en adviezen over.

‘We komen in ongeveer vijf keer per jaar bij elkaar. Tijdens de vorige bijeenkomst hebben we de ervaringsdeskundigen een stuk tekst (van de gemeente-website) over parkeren in de blauwe zone laten lezen. We hebben ongelofelijk veel tips gekregen hoe we deze tekst in een eenvoudigere begrijpbare manier kunnen herschrijven. De feedback die wij kregen van het testpanel was erg waardevol.'

Ik kan iedere gemeenten die aan de slag gaat met testpanels en ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid deze website en de tool aanbevelen

Waarom is de beleidshulp behulpzaam voor gemeenten?

Pieter-Bas Mombers: ‘De informatie op de website beleidshulp van ABC is handig en pragmatisch. Je kunt er direct mee aan de slag en het geeft je handvatten hoe je een dergelijke bijeenkomst inhoudelijk vorm kunt geven. Ook zijn de praktijkvoorbeelden van andere gemeenten erg waardevol. Ik kan iedere gemeente die aan de slag gaat met testpanels en ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid deze website en de tool aanbevelen.'

Movisie volgt de 14 innovatiekamers en verzamelt geleerde lessen, successen en drempels die de kamers opdoen bij het inrichten en borgen van een netwerk van ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid. Het eerste kwartaal van 2022 zullen de eindresultaten worden gepresenteerd.