I - Wethouder Peter van Bergen: ‘Ook mantelzorgers moeten kunnen meedoen’

‘Ons uitgangspunt is: ‘Wat we doen, doen we samen!’. Bij maatschappelijke coalities, bijvoorbeeld de coalitie tegen eenzaamheid, heb je elkaar echt nodig. Kerken, voedselbank, maatschappelijke organisaties, zorg en welzijn: allemaal doen ze mee. We kunnen onmogelijk iedereen bedienen, maar als je samenwerkt, elkaar vertrouwt en bereid bent in elkaar te investeren, kan je de kans daarop wel vergroten. Als college denken we vanuit het perspectief van de inwoner. Dat betekent dat je soms ook zaken aan de samenleving overlaat en de ruimte biedt aan goede initiatieven, zoals Mantelkring.’

‘De combinatie mantelzorg en eenzaamheid komt ook in Dronten voor. We hebben geen cijfers, maar vermoeden dat er veel overlap is. Zeker als je voor je partner zorgt en aan huis gebonden bent, ligt eenzaamheid op de loer. Mantelzorg kan dan tot isolement leiden en letterlijk een eenzame uitdaging zijn. In onze gemeente willen wij graag dat iedereen mee kan doen. Dit staat bij mantelzorgers, vanwege de zorg voor een naaste, vaak onder druk. Mantelzorgers kunnen terecht bij het informatiepunt mantelzorg en er worden huisbezoeken gedaan om de problemen in beeld te brengen, maar dat is niet voldoende. Onze vraag was: hoe kunnen we deze mantelzorgers weer mee laten doen?

 ‘Liane Wolfert meldde zich op een gegeven moment bij mij. Haar visie over de ondersteuning van mantelzorgers paste precies bij de ambities en opgaven van de gemeente. Dan is één en één twee. Na een pilot in Dronten hebben we het concept al snel uitgebreid naar Biddinghuizen en Swifterbant.  We zien dat Mantelkring toegang heeft tot de mensen die mantelzorger zijn en zich overbelast of eenzaam voelen. Zij voelen zich aangesproken door de aanpak. Mantelzorgers kunnen via Mantelkring hun verhaal doen en andere mantelzorgers ontmoeten. Dit gebeurt onder professionele begeleiding en dat is nodig. Achter deze mantelzorgers zitten namelijk soms ingewikkelde vraagstukken en emotionele verhalen. We zien dat Mantelkring resultaat heeft. Mantelzorgers worden weer actief en krijgen vriendschappen. Je ziet ze opbloeien en zich opladen om vervolgens weer thuis aan de gang te gaan.’

'Het gaat in de eerste plaats om het welzijn van onze inwoners'

‘Ik vind het een logische maar ook flauwe vraag wat de financiële opbrengst is. Het gaat in de eerste plaats om het welzijn van onze inwoners. Zij moeten kwaliteit van leven ervaren en kunnen meedoen. De opbrengst van preventie laat zich moeilijk meten. Maar natuurlijk werkt het: we hebben méér mantelzorgers in beeld; de mantelzorgers die meedoen houden het langer vol en het voorkomt overbelasting en dus ook indirect zorgkosten. Maar nogmaals: dat is niet het doel. Met de raad zijn we wel aan het zoeken naar indicatoren om de uitkomsten van het beleid goed te monitoren. Enerzijds ben ik als wethouder benieuwd naar de cijfers, maar eigenlijk net zo benieuwd naar verhalen. Wat hebben mantelzorgers er zelf aan gehad? Laat het hen vertellen, dán hoor je pas of een interventie zoals Mantelkring werkt.’

‘Ik heb zelf ook een ochtend meegewandeld. We verzamelden bij een boerderij, dronken een kopje koffie en maakten een wandeling. Elke deelnemer ontving een kaartje met een vraag, waar tijdens de wandeling op teruggekomen werd. Wat ik merkte is dat de mantelzorgers die aangesloten zijn bij Mantelkring zich makkelijk gaven. In de zin van: er werd veel onderling uitgewisseld en goed naar elkaar geluisterd. Ik kan me voorstellen dat het echt een warm bad is. Het gevoel dat je je verhaal kwijt kunt en dat er naar je geluisterd wordt door iemand die in dezelfde situatie zit, dat is onmiskenbaar heel krachtig.’

II – Initiatiefneemster Liane Wolfert: ‘Vinden, verbinden, volgen’

‘Ongeveer 10 jaar geleden kreeg ik te maken met twee ingrijpende life-events: echtscheiding en ontslag. Mijn kinderen gingen net studeren en ik zat opeens alleen thuis. Ik heb toen ervaren wat eenzaamheid is. Ik voelde het in mijn lijf – en vooral in mijn hart. Ik was kortademig, sliep slecht en had veel spanning. De prangende vraag was: hoe ga ik nu verder met mijn leven? Van nature ben ik heel positief ingesteld. Ik dacht: als je alles kwijt bent, kan je niets meer verliezen. Gelukkig kon ik in die periode op mijn familie en vriendinnen terugvallen. Zij hielden me voor dat ik een lieve vrouw met een groot hart was en dat ik genoeg talenten had om er weer iets van te maken.’

'De prangende vraag was: hoe ga ik nu verder met mijn leven?'

‘Ik volgde een coachopleiding en nam me voor om mijn kennis en ervaring in te zetten voor mensen die niet over zo’n sterk sociaal netwerk beschikten als ik. Ik ben op zoek gegaan naar deze mensen door advertenties en flyers te verspreiden en ben met 5 vrouwen begonnen. Zij betaalden 20 euro per maand om met mij te wandelen en gecoacht te worden. Die 20 euro was natuurlijk een lachertje en het bedrag werkte ook nog eens als een drempel. Ik ging elders als zzp’er aan de slag, ging dit ernaast doen en haalde het geldbedrag ervan af. Binnen een mum van tijd groeide vervolgens het aantal mensen dat zich aanmeldde.’

‘Het klinkt eenvoudig: eten, wandelen en andere activiteiten maar er zit een methodiek achter. Die is gericht op ‘vinden, verbinden, volgen’. Het werkt niet als je als af en toe iets organiseert. De aanpak van eenzaamheid, maar ook andere vraagstukken zoals mantelzorgondersteuning, vraagt om duurzaamheid. Structuur en een vaste basis zijn hierin echt belangrijk. Ik verbind mantelzorgers met andere mantelzorgers. Een coach begeleidt het proces en zorgt ervoor dat het niet uitsluitend over verdriet en zorg gaat, maar ook dat de positieve kanten van een situatie aan bod komen. De coaches zijn door ons opgeleide professionals en vrijwilligers.’

‘Op een gegeven moment heb ik contact gezocht met de wethouder, Peter dus. Ik heb mijn visie op de ondersteuning van mantelzorgers met hem gedeeld en hij was direct enthousiast. Wat wij voor ogen hadden was nieuw. Natuurlijk hebben gemeenten oog voor mantelzorgers, maar het unieke van Mantelkring (zie kader) zit in de structuur, in het inspelen op de behoeften én in het volgen en monitoren van de mantelzorger. Centrale begrippen in onze aanpak zijn erkenning en herkenning.’

 ‘Deelnemers aan Mantelkring worden lid van een club. Zij worden bij ons in het systeem ingeschreven. Ja, wij hebben behoorlijk geïnvesteerd in een goed systeem. Dat stelt ons namelijk in staat om de mantelzorger te volgen: als iemand een paar weken niet is geweest, gaat er een seintje naar ons ‘Aandachtscentrum’. Vervolgens belt een collega de betreffende mantelzorger: ‘We hebben u een paar weken niet gezien, is er iets aan de hand, kunnen we iets voor u betekenen?’ Zo’n telefoontje is een vorm van vroegsignalering. Het mooie van Mantelkring is dat de deelnemers voor elkaar gaan zorgen. Soms stuurt iemand een berichtje in de groepsapp: ik kom vandaag niet want ik heb griep. Dan kan het maar zo zijn dat anderen reageren: ik zal jouw hond wel even uitlaten of ik breng een pan macaroni bij je vanavond. Ik vind het mooi om te zien dat de deelnemers zo betrokken op elkaar zijn.’

‘Mantelkring trekt mantelzorgers van allerlei leeftijden, uiteenlopend van dertigers tot ouderen. De kracht van de kring is dat mantelzorgers zichzelf kunnen zijn én mogen zeggen dat hun situatie heel zwaar is. Bij ons durven ze dat wél te zeggen. En ik ben onder de indruk van hoezeer deze mantelzorgers elkaar kunnen bijstaan en ondersteunen. Inmiddels zijn we in Dronten, Lelystad en Den Haag actief. Ik hoop dat in de toekomst er in elke gemeente zo’n kring is waar mantelzorgers gehoord, gezien en gewaardeerd worden.’

III – Mantelzorger Henk (76): ‘Door Mantelkring kwam ik uit het isolement’

‘Ik zorg al meer dan 20 jaar voor mijn vrouw. Zij kreeg destijds een aneurysma waardoor ze blijvende hersenschade heeft opgelopen. Ik ging in die tijd met vervroegd pensioen en mijn werk als manager ging in feite over in mantelzorg. Daarin heb je geen keuze. Het ís gewoon zo. Je moet met de werkelijkheid meebewegen. Je spreekt met artsen, doet het woord namens je vrouw, verzorgt het eten in huis, nou ja en nog veel meer. Mijn vrouw doet nog wel de was en kan, met behulp van een driewieler, zelfstandig naar het centrum voor een paar kleine boodschapjes.’

'Mantelkring zorgde ervoor dat ik uit mijn isolement kwam'

‘In 2016 stond er een artikel in het huis-aan-huisblad over het initiatief van Liane. Liane brengt mantelzorgers bij elkaar. Dat vond ik fantastisch. Ik heb mezelf aangemeld en kreeg een telefoontje dat een van de medewerkers bij mij op bezoek zou komen. Als een slak kroop ik weer in mijn schulp en heb ik het afgebeld. Later kwam het besef dat ik behoefte had aan begeleiding gericht op mij als mantelzorger.’  

‘Bij Mantelkring kan je delen waar je tegenaan loopt. Je krijgt praktische adviezen en hoort van anderen hoe het is. Dat vind ik prettig aan Mantelkring, je bent samen. Als ik soms terugfiets denk ik: ach, ik heb het nog niet zo slecht. Ik ga op woensdagmorgen naar Mantelkring, om 11 uur. Vaak ben ik er al om 9 uur, dan praat ik eerst met een andere mantelzorger. Diegene is een stuk jonger dan ik, maar worstelt met dezelfde dingen. Omdat ik veel herken, kan ik hem steunen.’

‘Mantelkring zorgde ervoor dat ik uit mijn isolement kwam. Door de aandoening van mijn vrouw en mijn vroegtijdige pensionering raakte ik op een zijspoor. Mijn kinderen gingen het huis uit, die wil je ook niet altijd lastigvallen met jouw uitdagingen. Ik merkte dat ik vereenzaamde. Waar ik dat aan merkte? Nou, ik vertelde niet alles tegen mijn kinderen. Je zegt niet zo snel dat het niet zo goed met je gaat.’

‘In de groep zijn we heel open naar elkaar. We geven elkaar ook een zoen als we elkaar weer zien. Dat zegt wel iets, toch? Er zijn meerdere groepen, soms gaan mensen naar een andere groep omdat het tijdstip hen beter uitkomt. Aan de coaches en vrijwilligers merk ik hoezeer ze betrokken zijn. Dit werk kan je ook niet doen als je geen hart hebt voor mensen in een kwetsbare positie. Hun betrokkenheid blijkt uit de oprechte belangstelling die ze voor je tonen, maar ook het deelnemen aan de gesprekken, het mensgerichte en hun inzet ook buiten de wandelingen en activiteiten om. Mantelkring is echt bedoeld voor de mantelzorger. Bij Mantelkring gaat het echt over mij.’