Lees het hele artikel bij Zorg+Welzijn hier

Inclusieve mantelzorgondersteuning houdt rekening met de diversiteit onder mantelzorgers: ‘En dat begint met zelfreflectie’, zegt Roos Pijpers, die namens Movisie betrokken was bij de inhoud van de video’s, en zelf ook te zien is in twee van de negen filmpjes. ‘Denk eens na over je eigen achtergrond en levensloop. Hoe beïnvloedt dat hoe je mantelzorgers benadert? Wat zie je wel, en wat zie je misschien niet?’

Over het hoofd zien

De afgelopen jaren is het besef al wel gegroeid dat de ondersteuningsbehoeftes van mantelzorgers sterk uiteen kunnen lopen. In reactie daarop is het ondersteuningsaanbod aangepast. Pijpers vindt dat een positieve ontwikkeling. ‘Maar’, voegt ze er direct aan toe: ‘doorgaans is dat nieuwe aanbod specifiek gericht op een bepaalde doelgroep, zoals jonge mantelzorgers, mantelzorgers van mensen met dementie of mantelzorgers met een migratieachtergrond. Wat we daarbij over het hoofd zien, is dat er ook binnen die groepen enorme verschillen kunnen bestaan.’

Intersectionaliteit

Pijpers komt hiermee terecht bij de meest recente inzichten om inclusieve mantelzorgondersteuning te benaderen: rekening houden met intersectionaliteit. ‘Dat gaat over de kruispunten van de diversiteitsfactoren zoals leeftijd, gender en sociaal-culturele achtergrond. De combinatie van al die kenmerken verschilt per persoon. En die combinatie kan bepalend zijn voor hoe iemand het mantelzorgen beleeft en welke ondersteuning daar het best bij past.’ Het diversiteitsvlechtwerk maakt dit inzichtelijk.

Wel of niet religieus

In een van de filmpjes geeft Yvette Wittenberg, docent en onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam, een treffend voorbeeld door zichzelf als witte hoogopgeleide vrouw te vergelijken met Pijpers, eveneens wit en hoogopgeleid. ‘Je zou dan kunnen aannemen dat we dezelfde manier van ondersteunen prettig vinden. Maar misschien ben ik wel religieus en jij niet en heb ik daardoor hele andere wensen.’

Meer kruispunten dan werkuren

Inclusieve mantelzorgondersteuning hoeft niet te betekenen dat jij degene bent die het allemaal zelf moet doen, stelt Pijpers. ‘Het diversiteitsvlechtwerk helpt om te voorkomen dat je blinde vlekken hebt. Maar er zijn meer kruispunten in het vlechtwerk dan dat er werkuren zijn. Kijk vooral goed wat in een bepaalde situatie relevant is. Kun je dat zelf niet bieden, bekijk dan wat anderen kunnen inbrengen. Heb dus kennis van je eigen gemeente en van de sociale kaart.’

Verbaasd

De laatste drie filmpjes gaan over het op gang brengen en borgen van veranderingen. Suzanne Verdonschot is onderzoeker bij Kessels & Smit en zij heeft een even eenvoudig als effectief advies als je aan verandering wilt werken: ‘Uit mijn onderzoek blijkt dat er een sterke kracht uitgaat van de persoonlijke uitnodiging. Bedenk wie er zin zou hebben om met je mee te doen of wie belangrijke kennis heeft. Bel diegene op of stuur een mail en je zult verbaasd zijn over hoe vaak mensen vaak ja zeggen.’

Gericht oogsten

Om veranderingsprocessen blijvend te maken, heeft Verdonschot eveneens een nuttig advies, waarbij een reflectieve blik opnieuw helpend is: ‘Kijk achterom! Zie wat al gelukt is. Wat is er al gerealiseerd aan dingen die blijvend zijn? Bijvoorbeeld in het aan de mantelzorger vragen wat die eigenlijk nodig heeft. Dat kun je gericht oogsten en dan kun je zien dat je een pad aan het bouwen bent.’

Metafoor

In hetzelfde filmpje gebruikt Verdonschot ook nog de metafoor van een buschauffeur. Wil je weten waarvoor? Bekijk dan het laatste van de negen filmpjes. Alle negen video’s zijn te zien op de website van Movisie.