Annet: ‘Kerkrade werkt vanuit de visie waarbij inwoners gezond en vitaal mee moeten kunnen doen in de lokale samenleving. Iedere inwoner is uniek, dus het is onze taak om de onafhankelijke cliëntondersteuning zo toegankelijk mogelijk in te richten.’ Na verschillende (digitale) werksessies met zowel de project-, werk- als klankbordgroep zijn de Meedenkers Kerkrade ontstaan. ‘De opzet van de cliëntondersteuning hebben we afgestemd op onze inwoners en specifieke situatie in Kerkrade. Dit is onder andere gebaseerd op een analyse van doelgroepen en onze keuzes over focus, definitie (breed of smal) en positionering.’ Conclusie? Eén beste manier van inrichten van cliëntondersteuning bestaat niet. Dit moet zorgvuldig worden afgestemd op de inwoners en situatie in iedere gemeente.’

First things first: analyseren 

De gemeente heeft de analyse samen met MEE uitgevoerd. De uitkomsten vormden de basis voor aanmelding bij het Koplopertraject onafhankelijke cliëntondersteuning en het plan van aanpak. Annet: 'Welke groepen inwoners verdienen extra aandacht? En wat zijn de veel voorkomende vragen? Vervolgens hebben we de reikwijdte en focus bepaald. In Kerkrade hebben we relatief veel laaggeletterde inwoners, 16% ten opzichte van 12% in Nederland. Ook kennen we relatief veel inwoners met beperkingen, zoals niet-aangeboren hersenletsel (NAH), licht verstandelijke beperkingen (LVB) en autisme. Bij navraag bij ouderenadviseurs, partners en onze eigen consulenten, blijkt dat we van jong tot oud vragen ontvangen en dat deze over alle levensgebieden gaan.’

Breed netwerk

Als reactie hierop zet koploper Kerkrade in op een laagdrempelige toegang tot cliëntondersteuning voor vragen op alle levensgebieden. Dit doet Kerkrade met een netwerk dat bestaat uit verschillende organisaties. Marie-Therese: ‘We willen voorkomen dat inwoners zich afvragen of zij wel bij het juiste adres zijn met hun hulpvraag’. Ook door onafhankelijke cliëntondersteuners ‘meedenkers’ te noemen maakt Kerkrade op een laagdrempelige manier duidelijk wat zij doen: namelijk meedenken met haar inwoners. Wanneer inwoners aankloppen, wordt met hen meegedacht middels de werkwijze van Positieve Gezondheid. Deze gaat uit van de mogelijkheden en eigen kracht van een inwoner en zijn of haar netwerk. Wanneer dit niet toereikend is, wordt doorverwezen naar aanvullende voorzieningen. Het meedenkersnetwerk bestaat uit zowel vrijwillige als beroepsmatige meedenkers, die niet bij de gemeente of dienstverleners werken.

Vrijwillige én beroepsmatige meedenkers

Kerkrade zet zowel vrijwillige als beroepsmatige meedenkers in. Beiden hebben hun eigen competenties, ze vullen elkaar aan. Daarnaast verwijzen de verschillende meedenkers naar elkaar door en kunnen zij elkaar consulteren. Marie-Therese legt uit: ‘De (getrainde) vrijwillige meedenkers hebben meer tijd om bijvoorbeeld met de inwoner mee te gaan naar gesprekken. Daarnaast zijn zij makkelijk aanspreekbaar en staan ze vaak dichterbij de leefwereld van inwoners. Beroepsmatige meedenkers hebben daarentegen een sociale opleiding afgerond en werken vaak als sociaal werker. Zij kennen het complexe landschap van wet- en regelgeving. Dat komt van pas bij de omgang met specifieke doelgroepen en bij complexere hulpvragen.’

Leestip | Onafhankelijke cliëntondersteuning: hoe zorg je voor samenspel tussen formeel en informeel? 
 

Wie wordt jouw meedenker? 

Annet: ‘Om de toegankelijkheid van onafhankelijke cliëntondersteuning zo breed mogelijk te organiseren, kunnen inwoners op drie manieren bij ons terecht: digitaal, fysiek en telefonisch. Door de inwoner keuzevrijheid te geven, hopen wij meer inwoners te bereiken. Zo sluiten we aan bij de verschillende manieren waarop diverse doelgroepen in Kerkrade informatie opzoeken.’ 

1. Digitaal - website: via de gemeentewebsite kunnen inwoners meer lezen over het aanbod en aangesloten organisaties, zoals KBO Kerkrade, Mentorschap Limburg, Steunpunt voor Mantelzorgers, Ruggesteun, Cliëntenraad, Impuls en MEE. Elke organisatie is voorzien van een korte beschrijving. Inwoners kunnen kiezen wat het beste aansluit bij hun behoeften.
2. Fysiek - wijkpunten: voor inwoners die voorkeur hebben voor persoonlijk contact zijn er Meedenkers gepositioneerd bij verschillende wijkpunten. Hier is sprake van vrije inloop om een laagdrempelige manier van benaderen aan te bieden.
3. Telefonisch - centraal nummer: voor inwoners die liever belcontact hebben, of het lastiger vinden om zelf te kiezen, is er een centraal telefoonnummer dat helpt bij het kiezen van een passende Meedenker. Dit telefoonnummer (06 28 29 29 21) wordt bemenst door welzijnsorganisatie Impuls.

Tips voor toegankelijke communicatie

Naast de drie verschillende manieren om Meedenkers Kerkrade in te schakelen, heeft de koplopergemeente ook in de communicatie rekening gehouden met de behoeften van verschillende doelgroepen, zoals inwoners met LVB, NAH of autisme. Annet en Marie-Therese zetten de verschillende stappen voor ons op een rij: 

• Kies voor een makkelijke en herkenbare naam, zoals Meedenkers Kerkrade.
• Betrek je netwerk aan professionals en vrijwilligers die in contact staan met kwetsbare inwoners. Zij kunnen meedenken en - indien nodig - doorverwijzen.
• Organiseer informatiebijeenkomsten waarin de meedenkersorganisaties zich voorstellen aan de professionals, vrijwilligers en inwoners. 
• Bezorg folders of een uitnodiging voor een informatiebijeenkomst bij mensen thuis. Wij hebben het laten bezorgen door de plaatselijke scouting en het fanfareorkest.
• Besteed extra aandacht aan laagdrempelige communicatie, bijvoorbeeld via een folder, poster met cartoons of animatiefilmpje. Zorg voor korte teksten en weinig doorklikken op de website. Klik hier om het filmpje te bekijken.
• Kijk naar de meest voorkomende vragen van inwoners, dit hebben we gedaan in navolging van onze collega’s van het Meedenkersnetwerk Zeeland. Vervolgens hebben we teksten, cartoons en posters laten ontwikkelen. Hierbij hebben we één plaatje specifiek laten ontwikkelen voor mensen met een beperking, genaamd ‘Is jouw leven net even anders?’. We hopen dat mensen zichzelf herkennen in deze situaties, en daarom sneller contact zullen opnemen bij vragen. Bekijk de teksten en cartoons hier.

Doorgroeien

In de toekomst blijft het Meedenkersnetwerk en hun aanpak zich ontwikkelen, om zo de toegankelijkheid te blijven verbeteren. Dit doet Kerkrade onder andere door te kijken of het netwerk goed wordt benut, door middel van de registratie van vragen en doorgeleiding. Ook vindt een onafhankelijke evaluatie plaats door studenten van Zuyd Hogeschool, zijn er plannen voor een folder voor inwoners met een migratieachtergrond en worden de informatiebijeenkomsten voortgezet. En de meedenkers zelf kunnen deelnemen aan scholing, thema- en intervisiebijeenkomsten. 

Meer informatie? Neem contact op met Annet Joustra (annet.joustra@kerkrade.nl, 06-38855476) of Marie-Therese Bindels-Counotte (mtcnt@kerkrade.nl, 06-43243084).