Stacy houdt zich bezig met het lokale jeugdbeleid, waaronder het beleid pgb jeugd. ‘Een pgb geeft een inwoner de vrijheid om de zorg of ondersteuning zoveel mogelijk te regelen zoals bij hem of haar past. Een pgb kan best ingewikkeld zijn voor een inwoner, het is daarom extra fijn als er mensen zijn die met je meedenken.’

Hoe werkt de gemeente Noordwijk samen met Per Saldo?

‘De afgelopen jaren heeft de gemeente Noordwijk opgetrokken met Per Saldo. Per Saldo heeft ons geadviseerd bij het opstellen van de nieuwe Nadere Regels Jeugdhulp 2021. In de nieuwe versie is er meer aandacht voor de bewuste keuze van de inwoners voor een pgb en het hebben of kunnen verkrijgen van de juiste pgb-vaardigheden. Voor inwoners en professionals is een digitale informatieavond gehouden om hen voor te lichten en om met de inwoners te praten over de knelpunten die zij ervaren. We hebben gewerkt aan de pilot pgb-Meedenkers. Deze is 1 september gestart. In de pilot worden inwoners ondersteund. Medewerkers kunnen Per Saldo gebruiken als vraagbaak. Zo nodig wordt er gewerkt aan deskundigheidsbevordering van de medewerkers.

'Een pgb kan best ingewikkeld zijn voor een inwoner, het is daarom extra fijn als er mensen zijn die met je meedenken'

Het is prettig samenwerken met Per Saldo. Per Saldo is ook betrokken bij de buurgemeente Teylingen. Teylingen was koplopergemeente in 2019 in het kader van het project cliëntondersteuning. Daar is toen een zogenaamd Meedenkersnetwerk - een netwerk voor onafhankelijke cliëntondersteuning - opgezet. In dat netwerk werken allerlei partijen, formeel en informeel, samen om de cliëntondersteuning gezamenlijk vorm te geven.’ Gemeente Noordwijk is sinds 2020 ook aangesloten bij het Meedenkersnetwerk Bollenstreek. 

Wat is de meerwaarde van het Meedenkersnetwerk?

‘Het Meedenkersnetwerk bestaat uit vrijwilligers en beroepskrachten. Een meedenker is onafhankelijk Je kiest zelf wie er met je mee mag denken. Deelnemers aan het Meedenkersnetwerk zijn professionals en vrijwilligers van welzijn-, vrijwilligers- en maatschappelijke organisaties. Dat Per Saldo nu, bij wijze van proef, is toegevoegd, zorgt ervoor dat we het proces rondom een pgb beter kunnen organiseren. Deze pilot duurt van 1 september 2021 tot eind 2022. Vanaf deze datum bieden zij onafhankelijke cliëntondersteuning aan inwoners met een Persoonsgebonden Budget, of inwoners die daar over nadenken.’

Met als achterliggend doel dat de toegang en toeleiding tot een pgb wordt vereenvoudigd?

‘Zeker! In de praktijk bleek dat inwoners nog geen centrale plek hadden waar zij met hun vragen over een Persoonsgebonden Budget terecht konden. Daarom sluit belangenvereniging Per Saldo met haar dienstverlening aan bij het Meedenkersnetwerk. Het is voor inwoners en professionals prettig dat specialisten van Per Saldo meedenken en meewerken – door mensen bij te staan en onafhankelijk mee te denken. Bijvoorbeeld bij het opstellen van een budgetplan. De ‘meedenkers’ kunnen ondersteunen bij een pgb omdat ze ervaren zijn en de weg kennen.’

Hoe verloopt de toegang tot een individuele of maatwerkvoorziening?

‘Een inwoner komt met een ondersteuningsvraag bij de gemeente. Door onderzoek wordt deze vraag in kaart gebracht en volgt er een plan om de hulpvraag op te lossen. Wanneer de oplossing een indivuele of maatwerkvoorziening is, dan volgt de keuze om dit in te vullen vanuit de gecontracteerde zorg in natura en/of vanuit een pgb. Pgb is dus geen doel op zich, het is een financieringsinstrument om zorg/ ondersteuning in te kunnen kopen. Een inwoner meldt zich in eerste instantie bij onze stichting ‘Voor Ieder 1’. ‘Voor Ieder 1’ is één organisatie waar zorg, ondersteuning en advies voor inwoners uit de gemeenten Hillegom, Lisse, Teylingen en Noordwijk gebundeld wordt. Dit samenwerkingsverband wordt ook wel integrale toegang genoemd. Bij ‘Voor Ieder 1’ komen ondersteuningsvragen terecht, van inwoners van 0 tot 100 jaar. Professionals werken hier samen op het gebied van welzijn, jeugd- en volwassenenhulp. Dit betekent dat een inwoner met een vraag of probleem meteen goed wordt geholpen en niet naar verschillende loketten hoeft. Er is één vast aanspreekpunt, ook bij problemen op verschillende terreinen en ook indien er meerdere hulpverleners nodig zijn binnen één gezin.’

Hoe is de toegang of toeleiding tot een pgb georganiseerd? 

‘In een gesprek wordt er gekeken naar welke ondersteuningsvraag er is, naar welke oplossingen er in het netwerk gerealiseerd kunnen worden en of algemene voorzieningen toereikend kunnen zijn. Mocht dat niet passend zijn, dan kan een individuele of maatwerkvoorziening in beeld komen. Voor een individuele jeugdhulpvraag moet de aanvrager een motivatie inleveren waarom de door de gemeente ingekochte zorg in natura voorzieningen niet passend zijn in hun situatie. Zo is het pgb een bewuste keuze van de aanvrager. Of iemand een pgb krijgt, hangt af van of een inwoner voldoende vaardig is om een pgb te houden. De toegangsmedewerkers wijzen aanvragers daarvoor op de test van Per Saldo en zij gebruiken de 10 punten pgb-vaardigheden van de Rijksoverheid. Zo wordt inzichtelijk welke vaardigheden iemand heeft en welke mogelijk nog getraind moeten worden. Of waar ondersteuning vanuit het eigen netwerk bij nodig is. Een pgb geeft een inwoner de vrijheid om de zorg of ondersteuning zoveel mogelijk te regelen zoals bij hem of haar past en zelf regie te voeren. Belangrijk is dat een inwoner zelf een pgb wenst en zelf de bijpassende werkgeversrol kan en wil vervullen.’

'Een pgb geeft een inwoner de vrijheid om de zorg of ondersteuning zoveel mogelijk te regelen zoals bij hem of haar past en zelf regie te voeren'

Met welk doel kan een pgb ingezet worden?

‘Een pgb is bedoeld om andere wensen van inwoners te honoreren en hen de mogelijkheid te geven om eigen regie te voeren over de hulpverlening. Inwoners hebben soms andere wensen dan de gemeente kan aanbieden of ingekocht heeft. Een pgb wil daar ruimte voor bieden, inwoners kunnen dan zelf de zorg en ondersteuning organiseren. Soms willen inwoners bijvoorbeeld hulp of ondersteuning aangeboden krijgen in een bepaalde taal – dat zit niet altijd in het natura-pakket van de gemeente. Van alle ondersteuningsvragen jeugd leidt circa 5% tot een pgb. In Noordwijk zijn twee lokale teams actief met in ieder team twee lokale experts. Zodra een pgb in beeld komt, worden zij ingezet. Voorheen hield iedereen zich wel eens met een pgb bezig, maar het werkt beter om dat te beleggen bij enkele experts. Bij de toeleiding en realisatie van een pgb jeugd hebben jeugdprofessionals vaak verschillende petten op. Dat kan verwarrend zijn, zowel voor de professional als voor de inwoner. Enerzijds heeft de jeugdwerker de taak om de gezinnen te ondersteunen, anderzijds heeft de jeugdprofessional een rol in de toeleiding en moet de professional hierbij onafhankelijk zijn. Een juiste afweging maken kan soms lastig zijn. Daarom is het belangrijk dat medewerkers zelf goed weten wat een pgb is, dus goed toegerust worden. Dan kunnen zij de juiste vragen stellen om af te tasten of er wel sprake is van een weloverwogen bewust positieve keuze voor een pgb en dat dit niet opgedrongen wordt en kunnen ze zien of de hulpvrager/vertegenwoordiger budgetvaardig is of eventueel nog toegerust moet worden op bepaalde onderdelen.

Op welke wijze worden inwoners van Noordwijk betrokken bij de toegang?

‘Inwoners worden in Noordwijk op allerlei manieren betrokken. De sociale adviesraad heeft met ons meegedacht over de nieuwe Nadere Regels Jeugdhulp. Deze adviesraad gaf bijvoorbeeld aan dat bepaalde termen zoals ‘gebruikelijke zorg’ beter uitgelegd moesten worden, maar ook dat de onafhankelijke cliëntondersteuning extra aandacht verdiende. Ik vind het belangrijker dat de mensen die ermee werken tevreden zijn: de inwoners en professionals dus. Dat het voor hen prettig werken is. Dat het contact prettig is, de toeleiding fijn geregeld wordt en dat het goed voelt voor zowel inwoner als professional. Dan hoeft het nog steeds niet te betekenen dat je alles krijgt waar je als eerste aan dacht, maar wel dat je tevreden bent met de uitkomst.’