Ook hebben overheden te maken met ‘horizontale polarisatie’, zoals een toenemend wij-zij denken tussen groepen. Het wij-zij denken vindt daarbij steeds vaker plaats langs verschuivende scheidslijnen, zoals de grens tussen kansarm en kansrijk en tussen jong en oud. Maar ook, en misschien nog wel meer, langs bepaalde thema’s, zoals de genderdiscussie, de stikstofproblematiek, windmolens, woningkrapte en toenemende inflatie. Soms is het de overheid zelf die bijdraagt aan wantrouwen en spanningen. Zo kunnen bepaalde beleidskeuzes, die ongelijkheid in de hand werken, hieraan onbedoeld bijdragen.

Movisie, KIS en het Expertisecentrum Sociale Stabiliteit (ESS) van het Ministerie van Sociale Zaken bouwen gezamenlijk voort op het eerdere leernetwerk polarisatie van het ESS dat afgelopen jaren werd opgezet. In dit vernieuwde netwerk kunnen gemeenten ervaringen uitwisselen rond eigen vraagstukken en krijgen deelnemers verdiepende kennis en handvatten aangereikt die helpen om polarisatie te voorkomen of verminderen. Daarbij is de inhoudelijke insteek van dit vernieuwde netwerk wat breder. Ook krijgen gemeenten die eerder niet deelnamen, de kans om aan te sluiten.  

Leernetwerk Lokale Polarisatie en vertrouwen 

In het voorjaar van 2023 gaat het vernieuwde leernetwerk lokale polarisatie en vertrouwen voor gemeenten van start. Er is plek voor maximaal 12 gemeenten. In de sessies ligt de focus op het bieden van handelingsperspectieven om effectief om te gaan met ongewenste lokale polarisatie. Dat doen we aan de hand van concrete thema’s die in gemeenten tot polarisatie en spanningen leiden zoals de lokale opvang van vluchtelingen en huisvesting van statushouders, gentrificatie in wijken en overlast en spanningen rond jongerengroepen. Vanuit deze thema’s gaan we in gesprek, delen we kennis en reiken we handvatten aan om hier mee om te gaan. Dat doen we vanuit een aantal vragen en dilemma’s zoals deze: 

• Als overheid ben je in ogen van inwoners zowel de aanstichter van problemen als degene die problemen zou moeten oplossen. Hoe ga je om met deze paradox? 
• Hoe kun je als overheid zelf betrouwbaarder en vanuit vertrouwen naar burgers handelen?  
• Er is rondom polarisatie steeds meer sprake van fluïditeit van motieven en betrokken groepen . Met wie ga je als gemeente in gesprek en hoe pak je dat aan?
• Wie is probleemeigenaar van polarisatie? Hoe zorg je voor een integrale aanpak vanuit de verschillende beleidsterreinen zoals openbare orde en veiligheid en sociaal domein?  
• Wanneer is polarisatie ongewenst en moet je handelen? Hoe beoordeel je dat?
• Hoe manifesteert online polarisatie zich lokaal en hoe kan je dit als gemeente (positief) beïnvloeden? 
• Hoe kun je vanuit de overheid bij dragen aan  positief contact tussen (groepen) inwoners om zo verschillen te overbruggen (ook online).

In dit leernetwerk ga je aan de slag met je eigen casuïstiek en vragen rondom polarisatie die aan de orde zijn binnen jouw gemeente. Je krijgt kennis en tools aangereikt en is er ruimte om uit te wisselen met andere gemeenten. Dit biedt handvatten om polarisatie rond actuele thema’s in jouw gemeente effectiever aan te pakken. De kennis die Movisie, ESS en KIS in dit leernetwerk opdoen, wordt na afloop breder beschikbaar gemaakt voor andere gemeenten. 

Voor wie?

• Je bent als beleidsmedewerker of als strategisch (communicatie)adviseur betrokken bij beleid op het gebied van polarisatie, samenleven, leefbaarheid en/of veiligheid;
• Je neemt deel aan dit leernetwerk als duo: een beleidsmedewerker en strategisch beleidsadviseur of communicatieadviseur (of samen met een wijkprofessional die actief is in de uitvoering). De reden hiervoor is dat we uit ervaring weten dat het belangrijk is om, als je de aanpak van polarisatie effectief wilt maken, dit op verschillend1e niveaus in de gemeente moet op pakken.
• We streven naar een mix van grote, middelgrote en kleinere gemeenten uit diverse delen van het land. 

Wat bieden we?

• Je doet in drie leer- en reflectiesessies kennis op over hoe je constructief kunt omgaan met horizontale en verticale polarisatie en het versterken van vertrouwen en je krijgt bruikbare methodieken en interventies aangereikt.
• Je krijgt voldoende ruimte om je eigen vragen in te brengen en daar reflectie van experts op te krijgen.
• Je wisselt ervaringen en kennis uit met andere gemeenten.

Het leernetwerk wordt begeleid door onderzoekers en adviseurs van Movisie, Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS)/Verwey-Jonker en ESS.

Wat vragen we?  

• Een (online) intakegesprek met elke geïnteresseerde gemeente om te verkennen welke leervragen en verwachtingen er zijn ten aanzien van deelname aan het leernetwerk. 
• Je bent met twee gemeentelijk vertegenwoordigers aanwezig bij de drie leer- en reflectiesessies met de andere gemeenten. Je bereidt deze voor en werkt tussendoor ook aan opdrachten. De drie bijeenkomsten vinden plaats bij in Utrecht en duren drie tot vier uur.
• Deelname is gratis, reken op een tijdsinvestering van 4 a 5 dagdelen per persoon voor deelname en voorbereiding van bijeenkomsten.
• Je bent bereid om inzicht te geven in de ervaringen binnen je eigen gemeente en mee te denken over de vraagstukken van andere gemeenten.

Meer informatie of direct aanmelden

Movisie: Daan de Bruijn d.debruijn@movisie.nl 06 55440528 en Annemarie van Hinsberg A.vanhinsberg@movisie.nl 06 55440637

Na aanmelding volgt een (online) intakegesprek om jullie vragen en casuïstiek te bespreken en gezamenlijk te bepalen of deelname aan het leernetwerk passend is.