Tijdens de bijeenkomst kwamen een aantal inspirerende praktijkvoorbeelden aan bod. Mensen met een LVB, maar ook andere kwetsbare groepen in de samenleving zijn te bereiken en kunnen meedoen. Wel moeten de verwachtingen hier en daar wat worden bijgesteld voor je begint.

Klein beginnen

Gemeenten willen kwetsbare burgers mee laten doen in de wijk en geven de opdracht aan zorg- en welzijnsorganisaties. Hierbij geven zij met name de opdracht tot inclusie. Heel vaak is dit echter niet direct haalbaar, zo vertelt Margot Brinkhof, cliëntondersteuner WWZ bij de gemeente Duiven. Zij zit wekelijks met een groep jongeren met LVB uit haar gemeente om tafel om te zoeken naar een zinvolle manier van vrijetijdsbesteding. ‘Ik merk dat de groep het belangrijk vindt om in een veilige omgeving dingen te kunnen ondernemen. Ze willen geen mensen van buitenaf erbij. Dat is nog te eng.’ Veel van de aanwezigen herkennen dit beeld. Je moet klein beginnen, is het advies. Die inclusie volgt dan vanzelf wel.

Je moet klein beginnen, is het advies. Die inclusie volgt dan vanzelf wel

Pop-up-huiskamer

Dat klein beginnen is ook de boodschap van Marrin Colenbrander en Dorien Meilink. Beiden werken als participatiecoach bij Pluryn in Nijmegen. Hun focus ligt met name op de invulling van vrije tijd van mensen met een beperking. Met diverse succesvolle projecten proberen zij in verschillende wijken in Nijmegen mensen met een LVB te betrekken bij de wijk. Zo startten zij het project ‘Wijkwonder’, waarmee zij door Nijmegen trekken. Marrin Colenbrander: ‘We komen met een pop-up-huiskamer naar de mensen toe. Dat is een soort tent met daarin gezellige zitjes, koffie en koekjes. Dat trekt wijkbewoners aan en zorgt dat er nieuwe contacten ontstaan. Zo leren mensen elkaar kennen in de wijk.’ Ook organiseerden zij onlangs een succesvolle bingo in een Nijmeegs café samen met mensen met een LVB. Colenbrander: ‘Het was geen gewone bingo, maar een manier om vraag en aanbod samen te brengen. Iemand die kon schilderen, bood dat bijvoorbeeld als prijs aan. Iemand die een schilder nodig had, kon dat dan winnen.’

Een ander succesverhaal is een nieuwe zorglocatie in Nijmegen Oost. In deze redelijk chique wijk stonden de wijkbewoners eerst wat terughoudend tegenover een woonvorm voor mensen met niet aangeboren hersenletsel (NAH). Rondom het huis zijn daarom twee tuinen gecreëerd, een beweegtuin en een belevingstuin. Hier komen bewoners, maar ook mensen uit de wijk. Colenbrander: ‘In de belevingstuin wordt regelmatig iets georganiseerd. Er staan bankjes waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en één keer per maand is er op donderdag of zaterdag een muziekoptreden. Ook wordt er jaarlijks een kerstmarkt georganiseerd. De mensen uit de wijk en inmiddels ook van daarbuiten haken met plezier aan bij de activiteiten.’ Door elkaar te ontmoeten, verdwijnen vooroordelen en stigma’s en leven mensen met en zonder beperking zonder problemen samen.

Door elkaar te ontmoeten, verdwijnen vooroordelen en stigma’s

Creatieve aanpak

Het succes van het initiatief van Pluryn zit hem vooral in de creatieve aanpak. Het out of the box denken is aan de dames wel besteed. Dorien Meilink: ‘Mensen met een LVB ervaren vaak een hoge drempel om aan iets mee te doen. We hebben weleens een sportactiviteit georganiseerd in een sportzaal. Daar kwam niemand op af. Toen we hetzelfde organiseerden in de achtertuin, stonden er twaalf mensen.’

Dat niet alles wat je voor mensen met een LVB organiseert direct een succes is, daar kan Annerieke Akkerman over mee praten. Zij heeft vanuit Cordaan Amsterdam de opdracht om mensen met een LVB in te zetten voor lichte zorgtaken binnen de thuiszorg. Een mooie gedachte, omdat het de thuiszorgmedewerkers wat ontlast en mensen met een LVB een zinvolle dagbesteding biedt. Toch ervaart Akkerman de nodige weerstand. ‘Ik loop tegen aannames aan, waardoor mensen moeite hebben met deze doelgroep in zee te gaan. Er zijn veel vooroordelen. Mensen met een LVB zouden vaak te laat komen en te veel kletsen en te weinig werken. Ook is men bang dat het begeleiden van de doelgroep een te grote tijdsinvestering gaat zijn.’ Pia Schlangen is jobcoach bij PSW, een organisatie die mensen met een LVB begeleidt in Noord- en Midden-Limburg. Zij herkent deze hobbels op de weg, maar kent ook succesverhalen. ‘Mensen moeten elkaar leren kennen en zien dat het werkt. Begin met één of twee mensen met een LVB die meelopen en breid het dan uit.’ Ook hier is weer het advies klein beginnen, de verbreding volgt dan vanzelf. Schlangen bezoekt de bijeenkomst vandaag vanuit haar werk als jobcoach en vond het vooral prettig om ervaringen uit te wisselen. Vol enthousiasme gaat ze weer op huis aan: ‘Ik vind het leuk om te horen hoe anderen dingen aanpakken en heb vooral gemerkt dat we al ontzettend goed bezig zijn met z’n allen.’

'Laat het echt vanuit de persoon zelf komen'

Sporten met kwetsbaren

Ook Life Goals Nederland zet zich in om mensen met een LVB mee te laten doen in de wijk. Zij richten zich niet specifiek op de LVB-doelgroep, maar op alle kwetsbaren in de samenleving. In 24 gemeenten in Nederland activeren zij via sport kwetsbare mensen in de wijk. Een methode die goed werkt, vertelt Shahira van der Zon. ‘Op het veld is iedereen 100% gelijk. Of je nu dakloos bent of te maken hebt met verslavingsproblematiek of een licht verstandelijke beperking, het doet er niet toe. Sporten is heel laagdrempelig en iedereen wordt geaccepteerd.’ Dat maakt het programma van Life Goals dan ook zo succesvol. In totaal doen landelijk al 3372 mensen mee aan de projecten, waarvan 58 mensen inmiddels zelf zijn doorgestroomd naar een functie als sportcoach. Van der Zon: ‘Mensen uit de doelgroep krijgen de mogelijkheid zelf een team te gaan coachen. Zij zetten hun eigen ervaring in om anderen te helpen en begeleiden.’ Onderzoek heeft uitgewezen dat sporten een positieve invloed heeft op de belangrijke zorgdomeinen: dagactiviteiten, gezondheid, sociale relaties en veiligheid. Door te sporten ervaren mensen een zinvolle invulling van hun tijd, zij worden gezonder en ontmoeten mensen. Ook durven zij zich sneller en beter te uiten, waardoor het gevoel van veiligheid wordt vergroot.

Eigen regie

Eén van de belangrijkste boodschappen van vandaag is de aandacht voor de eigen regie. Niet bedenken wat we voor de doelgroep kunnen doen, maar vragen wat zij willen. Colenbrander: ‘Mensen met een licht verstandelijke beperking kunnen niet niet denken. Ze denken alleen anders dan wij. Dat betekent niet dat ze niet heel goed weten wat ze zelf willen.’ Ook Schlangen waarschuwt voor het risico dat wij bedenken wat goed is voor de doelgroep. ‘We hebben vaak de neiging om vanuit ons enthousiasme aan de slag te gaan, maar laat het ook echt vanuit de persoon zelf komen.’ Een gouden tip.