Jan Terlouw: 'Mensen zijn gemaakt om samen dingen te doen'

Vier vragen aan Jan Terlouw

Jan Terlouw (86) is wetenschapper, politicus, bekend (kinderboeken)schrijver en spreker. Hij staat bekend om zijn grote maatschappelijke betrokkenheid. Hij geeft overal in het land lezingen over met name maatschappelijke, politieke en klimaat gerelateerde vraagstukken. Zo ook op het Congrestival Sociaal en Gezond.

Terlouw stimuleert je met zijn lezingen om na te denken over wat we samen kunnen doen voor een sociale en gezonde toekomst. We stelden vooraf vier vragen aan Jan Terlouw.

Waar denk je in eerste instantie aan bij sociaal en gezond?

‘Het zijn twee erg verschillende begrippen. Bij gezond denk ik aan op een verstandige manier eten en bewegen. Bij sociaal denk ik aan het niet teveel aan jezelf denken. Wie te veel aan zichzelf denkt,  kan allerlei negatieve gedachten hebben en wordt dan mogelijk sneller depressief. Terwijl wanneer je tijd maakt voor anderen, dat kan iets moois opleveren. In die zin is er ook een link tussen sociaal en gezond. We halen geen kopje melk bij de buren meer. De techniek en de welvaart heeft gemaakt dat zoiets niet meer nodig is. We hebben allemaal een koelkast nu om melk in te bewaren. Het is enerzijds geweldig dat we zelfvoorzienend en welvarend zijn. Maar een vraag die ontstaat is wel: wat gaat daardoor verloren? En hoe herstel ik dat in een andere richting? Waar dat vroeger bij elkaar binnen lopen automatisch gebeurde, is dat niet meer zo. Je zult dan op andere manieren in contact moeten komen met elkaar.’

Congrestival Sociaal en Gezond 2018
Het Congrestival vond plaats op 12 september 2018. Het is een kruising tussen een inhoudelijk congres en een vrolijk en verbindend festival voor spraakmakende initiatieven en praktijken uit de gezondheidszorg en het sociaal werk. Er waren korte inspirerende sessies, dialoogtafels, speeddates, workshops en mini-colleges van bezielde wetenschappers (onder andere Jan Terlouw), experts of bezoekers. Zij zetten deze dag de toon.  Lees hier het verslag

Wat kan ons echt verder helpen in sociaal en gezond?

‘Ik werk graag aan een wereld waar de oorkleppen af gaan. “Luisteren naar elkaar.” We leven niet in een maatschappij, maar in een samenleving. Mensen zijn gemaakt om sámen dingen te doen en dus is het erg belangrijk om beter te luisteren naar elkaar.’ Zo stelde Terlouw ook  eerder in het interview met 1Vandaag.

Wat bedoel je  precies met oorkleppen?

‘Ken je mijn boek  Koning van Katoren? Daarin krijgt de hoofdpersoon onder andere de opdracht om de overlast van allerlei storende geluiden aan te pakken. Zet geen oorkleppen op. Luisteren is noodzakelijk in de eerste plaats voor je zelf maar ook voor de samenleving. Dan houden we elkaar scherp.'

De WRR heeft onlangs een advies uitgebracht bij preventie om de gezondheidsverschillen in Nederland die onveranderd groot blijven, aan te pakken. De WRR maakt zich met name zorgen over jongeren met een lage sociaal-economische status. Wat zou een sociale en gezonde toekomst zijn?

‘Ik heb het rapport niet gelezen, maar wel gezien dat mensen met een lage sociaal-economische status gemiddeld 6 of 8 jaar korter leven! Ik weet niet hoe de situatie is en dus daar kan ik moeilijk een uitspraak over doen. Ik weet wel dat er een vorm van eenzaamheid schuilt bij kinderen die veel twitteren en gamen. Kinderen moeten meer samen gaan voetballen en meer samen spelletjes doen. Samen dingen doen en buiten hollen en heel veel lezen, want dan komt er heel veel binnen. Dat is toch een gezondere levenswijze lijkt mij. Mensen zijn gemaakt om samen dingen te doen.’

Het touwtje uit de brievenbus
Terlouw deed in De Wereld Draait Door uitspraken over vertrouwen aan de hand van de metafoor van het touwtje uit de brievenbus. Dat kon volgens Terlouw vroeger gewoon uit de voordeur hangen, liep je zo bij elkaar naar binnen. ‘Dat touwtje is natuurlijk een metafoor. Ik bedoel dat niet letterlijk. Je kunt dat niet in die steden doen.  Het gaat er meer om: vertrouw elkaar meer. Dan ben je gelukkiger en dan denk ik dat je ook gezonder bent', aldus Terlouw.