Mariska: 'De afdeling Drenthe van Alzheimer Nederland en het Netwerk Dementie Drenthe benaderden ons met de vraag of we ons als provincie de komende jaren sterk wilden maken om een dementievriendelijke samenleving te realiseren. Zodoende heeft de provincie Drenthe en de Drentse gemeenten vorig jaar september het Convenant Dementievriendelijk ondertekend.

Betere integrale ouderenzorg

‘Het past binnen onze doelstelling,’ vervolgt Mariska, ‘om een betere samenwerking binnen de integrale ouderenzorg te realiseren in onze provincie. Het convenant is ondertekend door twaalf gemeenten, maar ook door zorgverzekeraar Zilveren Kruis. De samenleving vergrijst en dementie is hard op weg volksziekte nummer 1 te worden, dus alle hens aan dek. Dat proberen we als gemeente steeds voor ogen te houden.’

Hoe gaan we samenwerken?

De gemeente startte met een lokale werkgroep van onder meer casemanagers en instellingen die dementiezorg leveren of activiteiten voor ouderen organiseren. ‘Iedereen deed al zijn stinkende best,’ vertelt Mariska. ‘Maar onderling was er nauwelijks verbinding of samenwerking. Daarom hebben we gezorgd dat de diverse professionals met elkaar om de tafel gingen. Om te ontdekken: waar ben jij mee bezig? Waar zit jouw expertise? En hoe gaan we samenwerken?’

Casemanagers in gesprek met Wmo-consulenten

Om klanten van heldere informatie te voorzien, is het van belang samen op te trekken en dezelfde taal te spreken, constateerde Mariska. ‘Eén van onze actiepunten op dit moment is om de samenwerking te verbeteren tussen de consulenten van de gemeente die de intakegesprekken voor de Wmo doen en de casemanagers dementie. Deze casemanagers komen daadwerkelijk bij de mensen thuis en begeleiden het proces, maar elke gemeente indiceert de Wmo op eigen wijze. Tijdens de gesprekken ontdekten we dat casemanagers onvoldoende wisten welke mogelijkheden de Wmo biedt. Consulenten konden daar duidelijkheid in scheppen. Door te investeren in die onderlinge relaties ontstaat er meer begrip voor elkaars werksituatie en kan er uiteindelijk sneller en effectiever gehandeld worden richting de klant.’

Rol van de gemeente bij dementie

Na het convenant zijn gemeenten aan zet om met lokale partners aan de slag te gaan. Mariska: ‘Het komt dus niet voort uit beleid, het is ons min of meer aangereikt door de huidige maatschappelijke ontwikkelingen. Mensen moeten langer thuis blijven wonen waardoor dementie een grotere rol in de samenleving gaat spelen. Niettemin is het in de beginfase nog enigszins zoeken welke rol je als gemeente oppakt en hoe die samenwerking met andere partijen er praktisch uit gaat zien.’

Met elkaar aan de slag

‘In de beginfase is het nog zoeken welke rol je als gemeente oppakt en hoe de samenwerking eruit gaat zien’

Mariska vertelt hoe ze met collega’s van de gemeente Meppel en professionals van maatschappelijke organisaties om de tafel ging om antwoord te krijgen op de vraag: wat moet er in 2022 – als het convenant afloopt – staan om op dat moment te kunnen stellen dat Meppel dementievriendelijk is? ‘Daar heb je mijns inziens geen beleid voor nodig. Ga gewoon aan de slag, zoek mensen in jouw gemeente op die met dit thema bezig zijn, praat met je eigen professionals, zoals Wmo-consulenten. Zij weten prima wat er nodig is. Zo hebben wij het aangepakt.’

Actieplan met thema’s

De gemeente Meppel koos voor het opstellen van een actiegericht plan. Wat speelt binnen onze gemeente? Waar kunnen wij op aansluiten? Welke activiteiten vinden er al plaats? Welke moeten we nog meer organiseren? We hebben thema’s benoemd waar wij als professionals tegenaan lopen. Binnen die thema’s gaan diverse organisaties met deze thema’s aan de slag. Dat wij een lokale werkgroep zijn gestart, noem ik al een succes.’

Geen bakken geld beschikbaar

Bestuurlijke aandacht voor dementiezorg is er niet vanzelf. Gemeenten kampen met financiële tekorten en zijn dan geneigd vooral te kijken naar wat hun wettelijke taken zijn. Dat merken ze ook in Meppel. ‘Voor een thema als dementiezorg komt in tijden van financiële krapte niet zomaar geld beschikbaar. Dat is een spanningsveld,’ constateert Mariska. ‘Er is geen wet die voorschrijft dat gemeenten dementievriendelijk moeten worden. Daarbij liggen er bij ons geen zakken met geld op tafel om hiermee aan de slag te gaan.

Richting besturen moet je aangeven waarom het toch belangrijk is, dat vraagt een tijdsinvestering. In dat kader hebben we recent de theatervoorstelling “Dag Mama” naar onze theaterzaal gehaald. Een voorstelling over dementie, gemaakt door een ouderenpsychologe. Er zaten zo’n vijfhonderd mensen in de zaal. Voor de aanwezige wethouder is zoiets een signaal dat het onderwerp in Meppel leeft. Tegelijk zet je dementiezorg niet met één theatervoorstelling op de agenda. Daar is meer voor nodig, bijvoorbeeld uitzoeken waar wethouders op aanslaan. Dat is per gemeente verschillend en moeten gemeenten zelf aftasten.’

Trekkersrol gemeente

‘Ik zie het als een belangrijke taak van de gemeente om partijen te enthousiasmeren’

‘Meppel dementievriendelijk in 2022: dat klinkt prachtig en is ook haalbaar. Maar er liggen nog genoeg uitdagingen. Alleen al het financiële plaatje. Sinds de zorgtaak van gemeenten is gegroeid, is het een uitdaging om financieel de juiste keuzes te maken. Als de groep mensen met dementie groeit, wat betekent dat voor de gemeente dan voor de groeiende vraag naar activiteiten, juist gezien de financiële tekorten? En als we meer geld aan dementiezorg besteden, waarom dan niet aan een andere kwetsbare groep? Daarbij groeit de groep van mensen met dementie, dus we zullen meer moeten doen met dagopvang of respijtzorg.

Een andere uitdaging is hoe je commerciële partijen – zoals supermarkten – meekrijgt, zijn zij bereid bijvoorbeeld scholing voor hun medewerkers te organiseren zodat zij hun klanten beter kunnen begeleiden? De gemeente zal een trekkersrol moeten vervullen. Dat vergt tijd en inzet, kunnen we dat de komende jaren borgen?’

Schouderklopjes en ondersteuning

De vraag stellen, is hem beantwoorden. ‘Het blijft belangrijk om te weten wat er speelt in je gemeente, zodat je verbindingen kunt blijven leggen. Ook zie ik het als een belangrijke taak van de gemeente om partijen te enthousiasmeren, her en der schouderklopjes uit te delen. Goed dat jullie zo bezig zijn, hoe kunnen we jullie verder ondersteunen? Wel merk ik dat het tijd nodig heeft om elkaar binnen zo’n werkgroep te leren kennen en geïnspireerd te raken om een actieplan te maken. Dus heb je als gemeente de tijd, pak die dan vooral.’