Movisie in de media: ombudsman start onderzoek naar jongeren in bijstand

Landelijk in het nieuws de afgelopen maand: de overheid gaat het bij wet regelen dat volwassen kinderen die nog thuis wonen niet direct de huurwoning hoeven te verlaten bij het overlijden van hun ouders. Ook in het nieuws: de Nationale ombudsman Reinier van Zutphen begint een onderzoek naar jongeren tot 21 jaar met een bijstandsuitkering. Zomaar twee voorbeelden uit de media waarbij Movisie met actuele en relevante kennis uit de wetenschap en praktijk bijdraagt aan de aanpak van urgente problemen en de aanpassingen van beleid stimuleert en onderbouwt.

Ombudsman start onderzoek naar jongeren in bijstand

Op 20 december meldde de NOS: ‘De Nationale ombudsman Reinier van Zutphen begint een onderzoek naar jongeren tot 21 jaar met een bijstandsuitkering. Hij wil zo kijken wat voor effect de huidige regels hebben op deze jongeren. Veel jongeren in de bijstand zijn niet op de hoogte van hun rechten en plichten. Daarnaast sluiten overheidsregels soms niet aan op hun situatie. Ze lopen daardoor een grotere kans om financiële problemen te krijgen en dakloos te worden, zegt de Nationale ombudsman. Alleenstaande jongeren tot 21 jaar met een lage bijstandsuitkering krijgen netto ongeveer 250 euro, exclusief vakantiegeld. "Dat komt doordat hun ouders nog verantwoordelijk zijn voor de kosten van verzorging en opvoeding: de onderhoudsplicht", schrijft Van Zutphen.’ De gemeente Utrecht kondigde eerder aan dat werkzoekende jongeren direct een beroep kunnen doen op een uitkering. Daarmee zei de gemeente te willen voorkomen dat kwetsbare jongeren in de schulden komen en uit beeld raken. De NOS citeert Movisie expert Marjet van Houten die aangeeft dat de regels voor jongeren verschillende schadelijke effecten hebben: ‘Ze komen voor het eerst met de overheid in aanraking en stellen een hulpvraag, maar krijgen een reactie van wantrouwen. Dat leidt bij een deel van de jongeren tot dak- en thuisloosheid.’

Thuiswonende volwassen kinderen niet meer op straat gezet na overlijden ouders

Eind december was het volop in het nieuws, onder meer bij het RTL Nieuws en in het AD: ‘Demissionair minister Kajsa Ollongren, van Binnenlandse Zaken, gaat het bij wet regelen dat volwassen kinderen die nog thuis wonen niet direct de huurwoning hoeven te verlaten bij overlijden van hun ouders.’ Omdat zij niet zomaar het huurcontract van hun ouders kunnen ‘erven’, staan jaarlijks naar schatting tientallen mensen op straat. Meestal is dat al twee maanden na het overlijden van hun ouders. Na een kamerbrief in juli, waarin zij maatregelen om dit mogelijk te maken presenteerde, heeft Ollongren de afgelopen maanden gewerkt aan de uitwerking. Margit van der Meulen en Mirjam Andries van Movisie hebben als experts bijgedragen aan een gedragscode voor verhuurders bij jongvolwassenen die ‘op straat werden gezet’ na het overlijden van hun ouders. Er komt nog een mooi opgemaakte versie van de gedragscode. Die zal online de oude vervangen.

Meer vertrouwen en meer zekerheid: de Participatiewet moet anders

Op 4 januari verscheen ‘Een oproep tot meer echte bijstand. Zorg snel voor bestaanszekerheid, ondersteuning en toekomstperspectief’, een manifest van Trudy Knijn (Universiteit Utrecht) en de Landelijke Cliëntenraad en mede ondertekend door onder o.a. Marjet van Houten van Movisie. Dagblad Trouw: ‘Over een fundamentele herziening is in het nieuwe coalitieakkoord nog maar weinig terug te vinden. Er staan weliswaar een paar versoepelingen in: zo worden ouders met een uitkering niet langer op hun uitkering gekort zodra een thuiswonend kind 21 jaar wordt. Ook gaat de bijstand - gekoppeld aan het minimumloon - trapsgewijs met 7,5 procent omhoog. En benadrukt de nieuwe coalitie dat ze de menselijke maat meer wil hanteren. Maar van een fundamenteel andere kijk op de materie lijkt niet meteen sprake. En dat is juist wel wat er nodig is, benadrukken de initiatiefnemers van het manifest. "Het kabinet heeft bestaanszekerheid, nieuw elan en een meer inclusieve samenleving beloofd’, licht LCR-voorzitter Amma Asante toe. ‘Maar als ze dat naar de Participatiewet vertalen, blijft het beperkt tot enkele ingrepen. Daarmee zijn we er niet."’

Nederland is hard op weg naar nul huisuitzettingen

‘In 2018 brachten we een herziene Handreiking uit, aangevuld met nieuwe inzichten en innovatieve praktijken’, schrijft Catelijne Akkermans van EropAf op Sociale Vraagstukken (6 januari). ‘Inmiddels is het voorkomen van huisuitzettingen wegens huurschuld de norm. Niet alleen omdat de schade en ontwrichting voor de betrokkenen groot zijn, ook vanwege de hoge sociaal-maatschappelijke kosten. Maar we zijn er nog niet. In 2020 werden er nog altijd zo’n acht of negen huishoudens per dag ontruimd. Dit is de reden dat Movisie en Eropaf! de handen ineenslaan om het model in de uitvoeringspraktijk sluitend te krijgen. We deden daarvoor onderzoek naar goede praktijken en innovaties in verschillende gemeenten en interviewden betrokkenen. Ook legden we onze bevindingen voor aan een panel experts.’

Utrechtse scholen vierden diversiteit op Paarse Vrijdag

Verschillende scholen in de provincie vierden op 10 december Paarse Vrijdag, een actiedag om de acceptatie van lhbti'ers te vergroten, meldde NOS/RTV Utrecht dezelfde dag: ‘Voormalig voorzitter Simon Timmerman van COC Midden-Nederland: "Het is een laagdrempelige manier, en ook een feestelijke, om een serieus onderwerp bespreekbaar te maken." En dat is nog steeds nodig, zegt Timmerman, die zich nu namens kennisinstituut Movisie inzet voor acceptatie. "Dat een dag als Paarse Vrijdag nodig is, blijkt helaas ook uit de cijfers onder jongeren. Nog steeds is het aantal suïcides onder lhbti-jongeren viereneenhalf keer zo hoog als onder heteroseksuele leeftijdsgenoten." Paarse vrijdag wordt sinds 2010 gevierd in Nederland. Eerst alleen op middelbare scholen en in het hoger onderwijs, sinds een jaar officieel ook op basisscholen.’