Netwerkvorming bij de aanpak van eenzaamheid: commitment en doen
Verslag leerbijeenkomst de aanpak van eenzaamheid deel 2
Bij de aanpak van eenzaamheid vormen gemeenten vaak netwerken met onder andere zorg- en welzijnsorganisaties, bewonersinitiatieven, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Wat zijn de voor- en nadelen van samenwerken in een netwerk? En wat moet je vooral wel of juist niet doen?
Deze vragen stonden centraal tijdens de tweede leerbijeenkomst Aanpak van Eenzaamheid door gemeenten op 18 juni 2019. De deelnemers werden gevoed met informatie en inspiratie en wisselden ervaringen met elkaar uit.
De voordelen van netwerken en coalities
Nikki Willems, werkzaam bij Common Eye, leidde als deskundige op het terrein van samenwerken in netwerken de bijeenkomst in. Volgens haar bieden netwerken een platform om bij lastige opgaven, zoals de aanpak van eenzaamheid, samen te zoeken naar creatieve oplossingen en innovatie. In netwerken kunnen nieuwe verbindingen en werkbare samenwerkingsrelaties ontstaan, waardoor een hoger gezamenlijk rendement bereikt kan worden, stelde ze.
De tips van Nikki als je aan de slag gaat met netwerkvorming
- Stel vragen aan elkaar om ook echt verder te kunnen kijken. Weet jij nog een organisatie die we kunnen benaderen? Ken jij nog iemand die dit zou willen doen? Zo komen ook ander partijen dan de ‘usual suspects’ in beeld.
- Maak acties concreet. ‘Vaak zie ik dat mensen heel enthousiast beginnen en hoge ambities nastreven. Vervolgens zwakt het enthousiasme af. Doe wat je hebt beloofd aan elkaar, maak een projectplan. Het draait uiteindelijk om commitment en doen. Ook belangrijk: Als er iets niet lukt of op gang komt, ga dan terug naar de tekentafel en ga na waarom het niet lukt.
- Creëer momentum en hou de energie vast. ‘Organiseer een goede kick-off én zorg dat er een opvolging is. Zorg dat er tempo in zit om de energie vast te houden, en pluk daartoe laaghangend fruit.’
- Tot slot: ‘Blijf elkaar ontmoeten. Focussen is goed, maar voorkom tunnelvisie en blijf met elkaar in gesprek.
Aandachtspunten bij inrichten lokale netwerken
‘Movisie scande de coalitieakkoorden van gemeenten. In 75 % van de gevallen werd eenzaamheid benoemd.’ Vertelde Movisie-adviseur Saskia van Grinsven. ‘Veel van de gemeenten werken met netwerken en het is interessant om te zien dat er veel verschillende vormen van deze netwerken zijn. De vorm die het netwerk krijgt blijkt afhankelijk van een aantal vragen:
- Wie de initiatiefnemer is? Bewoners, een maatschappelijke organisatie of de gemeente?
- Wat is het doel, de toegevoegde waarde, van het netwerk?
- Wat is de rol van de gemeente?
- Welke taakverdeling maak je tussen partners?
- Werk je met een kleine kerngroep en daarom heen met ‘schillen’ waarin bijvoorbeeld ondernemers plaats nemen?
- Maak je gebruik van werkgroepen die zich op deelonderwerpen richten?
- Betrek je ondernemers bij het netwerk?
- Betrek je inwoners en ervaringsdeskundigen?
Een deelnemer wees de aanwezigen er op dat het bij het vormen van nieuwe netwerken bij de aanpak van eenzaamheid het ook van belang is om goed te kijken naar wat er al is. ‘Er is al veel. Respecteer dat en kijk welke meerwaarde je met het netwerk kan creëren.
Drie gemeenten over hoe zij eenzaamheid aanpakken met een netwerk
Hoe ziet de praktijk eruit? Drie beleidsmedewerkers vertelden over hoe zij werken met een netwerk bij de aanpak van eenzaamheid.
Gemeente Oldenbroek
Nicole Schrijver: ‘In onze gemeente stelden we ons de vraag: wat doen we al? We zetten vooral in op het zoeken naar verbindingen tussen organisaties, initiatieven en de inwoners zelf. We zijn niet zozeer de trekker als gemeente, maar de verbinder. . We delen nieuwe inzichten met elkaar in het netwerk, en omdat we een kleine gemeente zijn, zijn de lijnen kort en dat maakt de onderlinge communicatie gemakkelijk.’
Onze uitdaging: ‘Dat is een gezamenlijke ambitie vormen die body heeft en duurzaam is. Hoe vind je elkaar op de inhoud, en hoe houd je het leuk?’
Tip: ‘Bedenk niet steeds iets nieuws, maar kijk ook naar wat er al is...’
Gemeente Haarlem
David van Wesel: ‘In Haarlem is het jaar van de ontmoeting opgezet. Zes partijen gingen aan de slag, en deze groep wordt steeds groter. Vervolgens namen vier welzijnsorganisaties het initiatief voor ene netwerk. De initiatiefnemers waren aanvankelijk trekker, maar het bleef wat liggen. Nu speelt de gemeente ook een rol en er is een projectleider benoemd, dat is een onafhankelijke partij. Wat erg goed gaat is dat je kan kiezen om bij de kerngroep aan te sluiten of bij een werkgroep . Ook hebben we de voorwaarde gesteld dat partijen in het netwerk een aantal uur per week vrij maken om met het thema eenzaamheid bezig te zijn.’
Onze uitdaging: 'We hebben ons best gedaan om de zaken concreet te maken, maar we lopen tegen de hoge verwachtingen aan van de politiek. De raad wil weten hoe onze activiteiten ertoe leiden dat eenzaamheid ook echt afneemt. Maar hoe laat je dat zien?'
Tip: ‘We hebben cijfers opgevraagd bij de GGD, en op basis daarvan hebben we doelen geformuleerd. Nu hebben we twee werkgroepen, waarvan er een focust op ouderen en de ander op jongeren. Mijn tip is dus om focus aan te brengen.’
Gemeente Sliedrecht
Nathalie Klomp: ‘Er lag een wens om meer er mee te doen om eenzaamheid aan te pakken dan alleen in de week tegen eenzaamheid. Ik heb mezelf trekker gemaakt vanuit de gemeente. Dat werd gewaardeerd. Ik doe dat in nauw contact met medewerker bij een welzijnsorganisatie. Ik merk dat vaak je gezicht laten zien helpt om de boel op gang te krijgen en te houden.’
Onze uitdaging: 'Ik zie vooral uitdagingen op de lange termijn. We hebben nu een ‘boost’, maar hoe houden we dat gevoel vast? En hoe kan je zorgen dat de samenwerkende medewerkers hun achterban meekrijgen?
Tip: ‘Het is al benoemd, maar maak het concreet. Maak afspraken over wie wat gaat doen.’
