Nieuw: Platform Werk Inclusief Beperking

Ondanks een recordaantal vacatures staan te veel mensen met een psychische of verstandelijke arbeidsbeperking aan de kant. Om de inclusieve arbeidsmarkt dichterbij te brengen, richtten drie partijen het Platform Werk Inclusief Beperking op: Goldschmeding Foundation, het Verwey-Jonker Instituut en Movisie. Vier betrokkenen vertellen hoe het werkt.

Expert inclusieve arbeidsmarkt Marjet van Houten ontwikkelde namens Movisie het Platform Werk Inclusief Beperking. De rol van Movisie binnen het platform is tweeledig: ‘We scouten beloftevolle initiatieven en ondersteunen ze bij het verwezenlijken van hun ontwikkeldroom.’ Het Verwey-Jonker Instituut zoekt naar wetenschappelijke onderbouwing voor de werkzame elementen. Dat doen ze samen met de Goldschmeding Foundation die ook financier is (zie kader).

Traptreden in de arbeidsmarkt

Via de traditionele kanalen en instrumenten zoals beschut werk worden er vooralsnog te weinig plekken gecreëerd. Hardnekkige belemmeringen werken vertragend voor een echt inclusieve arbeidsmarkt. De vele traptreden in de arbeidsmarkt noemt Van Houten als voorbeeld voor de groep waar  het platform zich in eerste instantie op richt: mensen met een verstandelijke beperking of psychische kwetsbaarheid. ‘Als zij vanuit een dagbestedingsplek doorstromen naar betaald werk, raken ze hun begeleider vaak kwijt. Want die wordt betaald vanuit de Wmo terwijl een eventuele nieuwe begeleider vanuit de Participatiewet wordt bekostigd.’

Agenderen en aanvullen

Het platform wil agenderend werken zodat de wettelijke kaders minder verkokerd worden. Programma’s als Simpel Switchen van Divosa e.a. helpen volgens Van Houten bij de ontwikkeling naar een traploze  arbeidsmarkt, maar die kunnen verrijkt worden met de praktijkervaringen vanuit het nieuwe platform. Want dat is wel de hoofdstroom van hoe het platform werkt, zegt ze. ‘Aanvullen en verrijken op basis van wat er gebeurt bij bestaande initiatieven. Initiatieven die buiten de gebaande paden zoeken naar manieren om werknemers met een beperking en welwillende werkgevers bij elkaar te brengen.’

Een echte inclusieve arbeidsmarkt vergt een nieuw soort intermediair

Idealisme is noodzakelijk

Er bestaan honderden van dat soort initiatieven, weet Van Houten: ‘Die laten zien dat er een nieuw soort intermediair nodig is, iemand die werkt vanuit de relationele benadering.’ Ze doet deze uitspraak op basis van haar jarenlange inzet voor de inclusieve  arbeidsmarkt en ze ziet het gestaafd in de werkwijze van de twee initiatieven  die inmiddels formeel zijn aangesloten bij het platform. Op korte termijn volgen er nog twee en de komende jaren zullen dat er tientallen zijn. Bij het opsporen en selecteren van de initiatieven hanteert het platform zeven criteria die het gedachtegoed weerspiegelen. Van Houten: ‘In essentie gaat het erom dat ze by heart werken. Geloof, veerkracht, werken vanuit idealisme, dat is noodzakelijk.’

Platform werk inclusief beperking

Manuel Reehorst werkt via Campus Woudhuis bij bos- en natuurbeheerder Johan Rap. ‘Hoe dikker de bomen die ik mag zagen, hoe beter. Want dan voel je de dreun bij het vallen zo lekker. Eerst heb ik het certificaat gehaald voor de motorzaag. Nu leer ik hoe ik de boom de goede kant op kan laten vallen. En ik kan van tevoren de vluchtroutes bepalen, ook heel belangrijk. Sinds vorige zomer maak ik langere werkdagen en dat gaat goed.’ (Foto door MacSiers Imaging)

Ontwikkelpotentie benutten

Hoe de werkzame elementen precies in elkaar steken, moet wetenschappelijk onderzoek duidelijk maken. Voor Van Houten is een van de sleutels in de relationele benadering in elk geval dat de intermediair de werknemer én de werkgever goed kent en langdurig betrokken is. ‘Er moet genoeg tijd zijn om een werknemer goed te leren kennen. Dat kan door iemand urenlang in de werkomgeving mee te maken in plaats van alleen tijdens een intakegesprek. Zoiets bestaat nauwelijks in het huidige systeem. Nu zit die kennis, ook om de ontwikkelpotentie beter te benutten, eigenlijk alleen in  de zorg, bij de dagbesteding.’

Campus Woudhuis

‘Wat dat betreft is de aanpak van het initiatief Campus Woudhuis interessant’, vertelt Van Houten. ‘In wat ze noemen Common Grounds zijn mensen die officieel nul procent loonwaarde hebben aan de slag bij reguliere werkgevers. Campus Woudhuis vervult de rol van intermediair en begeleider.’ Kenmerkend is dat met de Common Grounds een tussenvorm is gecreëerd waarin de indicatie vanuit de Wet langdurige zorg gewoon voortduurt, inclusief de begeleiding. Het levert ruimte op voor de werknemers om uit te vinden welk werk het beste past. Soms blijkt werken bij een reguliere werkgever dan zelfs beter te lukken dan werken in een zorgomgeving.

Een medewerker die via Campus Woudhuis bij twee reguliere werkgevers werkt, vertelt: ‘Het is fijn om op verschillende plekken te werken, om te ontdekken wat het beste bij me past. Mijn begeleider kent me goed. Hij rijdt de eerste paar keer met me mee naar een nieuwe klus, tot ik de route zelf kan fietsen. De laatste tijd werk ik steeds vaker samen met een vaste collega, dat is fijn.’

Vertrouwen

De relationele benadering krijgt ook vorm in de samenwerking met de werkgevers: door écht contact om van elkaar te leren en een blijvende relatie. Vertrouwen is het kernbegrip, zegt Van Houten. ‘Dat een werkgever onzekerheden in de omgang met iemand met psychische kwetsbaarheden kan bespreken. En dat er afspraken gemaakt kunnen worden over de mindere perioden. Dit heeft in feite met normaliseren te maken. Dat iemand niet direct naar huis hoeft bij een terugval, maar dat tijdelijk een minder hoge productiviteit oké is.’ Als er vertrouwen is, blijkt vaak dat werkgevers best bereid zijn om aanpassingen aan het werk te doen. De werkdag een half uur later starten en een uur in plaats van een half uur pauze, dat kan voor een werknemer precies het verschil maken waardoor het vol te houden is.

Gebruiksaanwijzing

‘Het mooie van de initiatieven is dat zij, ondanks alle belemmeringen, iets proberen wat misschien helemaal niet voor de hand ligt’, vat Van Houten samen. Zoals het  initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Autisme. Onder de noemer Werken met WerkWeb-Autisme kunnen jobcoaches deze online tool gebruiken in hun werk, bijvoorbeeld met jongeren die zijn vastgelopen op school of op hun werk. De tool helpt jongeren hun eigen gebruiksaanwijzing te leren kennen en daarmee om te gaan. En het gaat nog een stap verder: ‘Jongeren leren ook hoe ze hun gebruiksaanwijzing aan werkgevers kunnen uitleggen. Zo nemen ze het heft in eigen hand.’

Foto bovenaan (door MacSiers Imaging): Boaz Basemoine en Mark Tijhuis (rechts). Tijhuis begeleidt werknemers die met een indicatie vanuit de Wet langdurige zorg bij een reguliere werkgever werken. ‘Het is mooi om te zien hoe iemand op zijn plek komt. Als de werktijden steeds verder uitgebreid kunnen worden. En als je de ogen ziet glimmen als er een klus met de hoogwerker op het programma staat.’

Over Goldschmeding Foundation

De Goldschmeding Foundation voor mens, werk en economie werkt aan een betere wereld, vanuit de overtuiging dat we er allemaal baat bij hebben als we meer naar elkaar omkijken. De Foundation ondersteunt met donaties, kennis en haar netwerk projecten die aantoonbaar en duurzaam bijdragen aan een inclusieve arbeidsmarkt. Programmamanager Peter Brouwer: ‘Ons werk rust op twee pijlers: maatschappelijke impact en wetenschappelijk onderzoek. Met het Platform Werk Inclusief Beperking richten we ons de komende tijd op mensen die werkgevers spannend vinden. Bij de initiatieven die we ondersteunen kijken ze breed: naar wat de medewerker kan en naar hoe de baan aangepast kan worden. Als we samen kunnen aantonen wat bij de successen de werkzame elementen zijn, dan kunnen de reguliere publieke partijen de aanpakken overnemen.’

Auteur: Tea Keijl

Bekijk het Platform Werk Inclusief Beperking

Dit artikel verscheen eerder in MOVISIES, maart 2022. Ons relatieblad MOVISIES verschijnt drie keer per jaar en een abonnement is gratis.

Aanmelden MOVISIES