Nieuwe e-learning: online discriminatie herkennen en tegengaan
Ontwikkeld door en voor jongeren
Wat is online discriminatie? Hoe herken je het? En als je het tegenkomt op sociale media, welke actie onderneem je dan? Met deze vragen gaan jongeren aan de slag in een nieuwe vrij toegankelijke e-learning. Movisie, Hogeschool Inholland en Diversity Media ontwikkelden deze online tool met jongeren, voor jongeren. De e-learning ondersteunt professionals, in het onderwijs, jongerenwerk en sociaal domein, die aandacht willen besteden aan het onderwerp online discriminatie en haat.
Racisme, islamhaat, validisme, homohaat en seksisme. Allerlei vormen van discriminatie die ook online aan de orde van de dag zijn en veel impact hebben. Juist omdat het leven zich meer online afspeelt dan ooit.
Projectleider Joline Verloove van Movisie: ‘Ondanks dat veel jongeren discriminatie en haat zien op sociale media, wordt er door sociaal professionals en docenten nog te weinig aandacht aan besteed. Vaak ontbreekt er ook bij hen de kennis hierover. Deze e-learning is een concreet instrument om met dit lastige onderwerp aan de slag te gaan. Ook professionals zelf is aan te raden om de e-learning te volgen.’
Herkennen en slim ingrijpen
In de e-learning leer je wat online discriminatie is en welke verschillende vormen er zijn. In diverse explainer video’s wordt onder andere uitgelegd wat het verschil is tussen cyberpesten en online discriminatie. Ook leer je discriminerende content te herkennen. Hoe herken je bijvoorbeeld microagressies en waarom zijn die problematisch? Er wordt uitgelegd waarom het nut heeft om in te grijpen als je een discriminerende of haatvolle opmerking online ziet. En hoe je dat op een slimme manier doet. De e-learning is door jongeren zelfstandig te volgen. De opdrachten kunnen ook in tweetallen of in een kleine groep gemaakt worden. Op elke oefening krijgen de deelnemers feedback. Voor professionals is er een handleiding opgesteld waarin uit wordt gelegd hoe ze de e-learning kunnen inzetten en hoe ze offline verder het gesprek kunnen voeren.
De upstander-methodiek draagt succesvol bij aan meer bewustwording en kennis over online discriminatie
#DatMeenJeNiet
Deze e-learning is het resultaat van het driejarige project #DatMeenJeNiet, een initiatief van Movisie, Diversity Media en Hogeschool Inholland. In dit project werden jongeren en jongvolwassen begeleid in hoe zij online het verschil kunnen maken, hoe je van het zijn van een zogenaamde bystander een upstander wordt: iemand die in actie komt tegen online discriminatie. Uit eerder onderzoek van Movisie blijkt dat de reacties van omstanders bij discriminatie erg belangrijk zijn. Zo past de dader het bericht mogelijk aan, voelt het slachtoffer zich gesteund en wordt er een sociale norm gecommuniceerd waaruit blijkt dat online discriminatie niet normaal is.
#WeesNietStil
Minister Sigrid Kaag riep, na het nieuws dat collega-minister Hugo de Jonge de reactiemogelijkheid op zijn sociale mediakanalen uitzet, op tot het aanpakken van online haat. Onder het motto 'Want we staan het toe als we zwijgen #weesnietstil', stelt Kaag in een bericht op LinkedIn dat haat nooit het luidste geluid in onze samenleving mag zijn. 'Haat en intimidatie online geven een vertekend beeld van de samenleving. Maar nog erger, online verbaal geweld en agressie vormen ook een nieuwe aanzet tot haat, verdere intimidatie en bedreiging in de echte wereld. Het treft zo veel mensen: zorgmedewerkers, journalisten, docenten en politieagenten. Allen die zich op hun eigen manier inzetten voor de publieke zaak.'
Reactie Movisie
Projectleider #DatMeenJeNiet Joline Verloove reageert op de oproep van Kaag: ‘Het is een belangrijk signaal dat minister Sigrid Kaag geeft. Wij kunnen en moeten inderdaad allemaal meer onze stem laten horen wanneer we haat en discriminatie online zien langskomen. Uit onderzoek weten we namelijk dat bij grensoverschrijdend gedrag omstanders een verschil kunnen maken. Dit geldt ook voor online grensoverschrijdend gedrag zoals haatberichten, discriminatie of online bedreigingen. Door iemand aan te spreken draag je bij aan de sociale norm dat dit niet oké is. Ook al trekt iemand er niks van aan, juist online lezen veel mensen mee. En daarmee kan iedereen een steentje bijdragen aan een respectvolle online samenleving.'
Borging van de kennis
Naast de e-learning is ook een rapport verschenen met daarin de geleerde lessen van het project. Verloove: ‘Hieruit blijkt dat de upstander-methodiek succesvol bijdraagt aan meer bewustwording en kennis over online discriminatie en alle uiteenlopende vormen daarvan. We zien ook dat we met de upstanders en de campagnes een bescheiden bijdrage hebben geleverd aan het verschuiven van de sociale norm over wat we als grensoverschrijdend online gedrag zien.’
In het rapport zijn naast de geleerde lessen ook aanknopingspunten toegevoegd voor organisaties die met een vergelijkbare aanpak aan de slag willen gaan.
Hogeschool Inholland publiceerde op 1 december 2022 ook een bericht op hun website over het project. Joke Hermes, lector Inclusion and the Creative Industries, zegt in dat bericht: 'Upstanders spreken zich actief uit tegen online discriminatie. Het reageren op haatdragende berichten kan slopend zijn. Daarom zijn ze tijdens het onderzoek intensief gecoacht.' Kimberley Meijer, derdejaarsstudent Communicatie zegt over de e-learning: 'De e-learning heeft mij laten zien hoe ik kan reageren op een discriminerend bericht, op een manier die bij mij past.'
