Vanochtend deelde iemand de krantenkop ‘Zoetermeer praat met Rijk over onderbrengen 750 asielzoekers in leegstaande gevangenis’. Diegene schreef erbij: ‘Zal niet iedereen even blij mee zijn, maar iedereen moet wel op de hoogte zijn ervan!’

Mijn toekomstige buurt ligt op een ‘toplocatie’: ingesloten tussen de bovengenoemde gevangenis, het rioolgemaal, de A12 en een grote fabriek van Nutricia. Als je hier een huis koopt, weet je dat je rekening moet houden met deze grote buren. In het verkoopcontract moesten we zelfs beloven niet te gaan klagen over de Nutriciafabriek: zij waren er het eerst.

Over de asielzoekers ontstaat nu onrust in de WhatsApp-groep: ‘Ik maak me zorgen over de veiligheid van mijn kinderen’, ‘hopelijk is er geen overlast voor deze mooie nieuwe wijk’ en ‘Turkije heeft ook genoeg onderdak aangeboden. Wat is er uiteindelijk gebeurd? Verkrachtingen, inbraak en vernielingen’.

Ik ben bang dat vooroordelen onderdeel van de norm worden

Als ik naar de media kijk, begrijp ik de angst wel. Er zijn inderdaad overlastgevende asielzoekers die regelmatig het nieuws halen. Maar er zijn nog veel meer slechte buren die geen asielzoekers zijn. In de wetenschap is het geen onbekend fenomeen: we zijn vaak bang voor het onbekende. Maar ik ben bang dat, door angst en bestaande beeldvorming, vooroordelen onderdeel van de norm worden.

Onlangs sprak ik met collega Amma over normstelling. Zij gebruikte als voorbeeld de norm rondom alcoholgebruik. We hebben met zijn allen afgesproken dat de norm voor het kopen van alcohol 18 jaar is, want uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat alcohol het jonge brein enorme schade kan toebrengen. Maar langzaam wijken we van die norm af: dat biertje of wijntje op je vijftiende verjaardag moet toch kunnen. Zullen we die norm toch weer bijstellen om hersencellen te redden?

Laten we de norm op dit thema bijstellen. Uit onderzoek van het WODC blijkt dat ongeveer 2% van de asielzoekers in 2015 verdacht is geweest van criminaliteit, tegenover 1% van de Nederlanders. Dan gaat het bijna alleen om vermogensdelicten: diefstal. Daarnaast blijkt dat bewoners van asielzoekerscentra minder vaak verdacht zijn van criminaliteit dan een Nederlander met een vergelijkbare leeftijd en sociaaleconomische status.

De kans dat iemand uit een asielzoekerscentrum een mobieltje steelt of inbreekt is dus kleiner dan bij iemand met een vergelijkbaar inkomen en sociaaleconomische status. En nog belangrijker: de onderzoekers vonden geen bewijs voor meer gevallen van slachtofferschap in buurten rondom opvangcentra.

Mijn reactie in de WhatsApp-groep: ‘Wat vreselijk voor die mensen. Dan heb je zoveel meegemaakt, brengen ze je onder in een oude gevangenis…’. Ook het onderzoek heb ik gedeeld.