‘Online en ambulant: dáár zoeken waar jongeren te vinden zijn’

Online op zoek naar jongeren die worstelen met gevoelens van eenzaamheid

Hoe kun je jongeren die worstelen met eenzaamheidsgevoelens op het spoor komen? Hoe bereik je een jongere die eenzaam op zijn zolderkamertje aan het gamen is? We spreken met Marx Pattipeiluhu, een gepassioneerd jongerenwerker. In coronatijd heeft Marx met lectoraat Youth Spot van de Hogeschool Amsterdam (HvA) een methodiek en handboek ontwikkeld om jongeren die kampen met eenzaamheidsgevoelens te bereiken en ondersteunen. ‘Een positieve insteek werkt zoveel beter…’

‘Inmiddels heb ik heel wat jaren werkervaring als jongerenwerker en jongerencoach met en voor jongeren in een kwetsbare positie. In principe zijn alle jongeren kwetsbaar. Het type jongeren waar ik mee werk zijn gevoeliger voor problematiek. Zij staan veelal aan de zijlijn van de samenleving, zijn soms depressief of lopen met zelfmoordpogingen rond. Ik wil deze jongeren graag op een mooie plek krijgen in de samenleving en zelfredzaam maken. Ik werk veelal met jongeren die diep ‘in de goot’ zitten, maar ook met jongeren die het moeilijk vinden om contact te maken. Geduld, structuur en juiste begeleiding zijn van onmisbaar belang in de omgang met deze jongeren.’

Hoe bereik je jongeren?

‘Ik heb daarvoor een online ambulante ronde gedaan: jongeren online signaleren, opzoeken, benaderen en uitnodigen. Via Instagram kijk ik naar het profiel van jongeren. Jongeren laten vaak wel zien waar ze vandaan komen, je hebt zo door uit welke wijk. Vaak staat er ook wel iets van een hobby bij. Ik voeg ze gewoon toe. Ik zoek ook via scholen – dan kijk ik wie de school volgt en doe ik een volgverzoek. Ik laat weten wie ik ben en wat ik aanbied. Uiteraard hebben ze de keuze om niet in te gaan op mijn bericht. In vergelijking met ambulante rondes op straat kunnen jongeren online makkelijk geen antwoord geven of een bericht negeren. Het online benaderen van jongeren maakt het ook een stuk ingewikkelder. Online weet je niet goed wie je wel en niet kunt vertrouwen. Ik stel me voor en laat weten hoe ze mij kunnen bereiken. Ik reageer op hun stories en op hun profiel. Op die manier hoop ik met hen in contact te komen.’

‘We zoeken jongeren daar waar ze te vinden zijn. Gamen is een manier om in contact te komen. Als je gemeenschappelijke interesse hebt, zoals gamen, dan komt een gesprek als vanzelf op gang. Online kunnen we dan communiceren – bijvoorbeeld via chat of de headset. We raken zo met jongeren in gesprek. Langzamerhand bouw je een relatie op en leer je de jongere kennen.’

En dan… Spreek je met ze af?

‘Niet direct. We organiseren bijvoorbeeld een online FIFA-voetbaltoernooi. Tijdens en na het voetbaltoernooi gaan we in gesprek met jongeren. Waar kom je vandaan? Hoe gaat het op school? Niet alle jongeren komen uit Noord [Amsterdam] natuurlijk, daarom organiseerden we een speciaal toernooi voor jongeren uit Noord. Jongeren die geen PlayStation hebben kunnen het toernooi in het Jongerencentra live mee spelen. Zo bereiken we meerdere doelgroepen, zoals kansarme jongeren en gezinnen. Dat zijn ook jongeren die uit gezinnen komen die zich geen Playstation kunnen veroorloven. We hebben veel jongeren op deze manier weten te bereiken en kunnen begeleiden en coachen.’

‘We nodigen jongen uit om via sociale media contact te maken met ons. Zo ontstaat er contact en kunnen we hen uitnodigen om naar het jongerencentrum te komen. Daar staat ook een PlayStation en is een muziekruimte en kunnen ze leeftijdsgenoten ontmoeten.’ 

Hoe zijn deze jongeren de coronatijd doorgekomen?

‘Toen de avondklok nog gold, hebben we een Zoom-meeting georganiseerd. In die meeting hebben we elkaar vragen gesteld en naar elkaar geluisterd. Wie ben jij? Wat speel jij? Om de beurt vertelden deelnemers waar ze goed in zijn. De ene jongere speelt gitaar, de ander piano. Door te luisteren naar elkaar ontstaat er als vanzelf waardering. ‘Zou het niet leuk zijn om een keer samen muziek te maken?’ Een jongere zei: ‘Ik zit elke avond op mijn zolderkamer alleen gitaar te spelen…’ Toen de avondklok weer afgeschaft was, hebben we een Jam-avond georganiseerd. Deze jongen zit inmiddels in een band. We zagen elkaar pas na een paar maanden – al die tijd hielden we contact via Zoom.’

‘Corona heeft eenzaamheid onder jongeren versterkt. Er mocht niet veel – je mocht niet naar buiten bijvoorbeeld. De toekomst was onzeker. Naar school gaan of naar een fysieke ontmoetingsplek was vrijwel onmogelijk. Ook nu kan het nog moeilijk zijn om daar uit te komen. Sommige jongeren hebben er bijna een trauma van. Ze zeggen bijvoorbeeld: ‘Als het weer zou gebeuren, zou ik het echt niet meer kunnen volhouden…’ De thuissituatie maakte het voor deze jongeren soms ook moeilijk. Als je onderdeel bent van een stabiel gezin, is er niet zoveel mis, maar als er maar één laptop in het gezin is of je voortdurend op elkaars lip zit…’

Welke rol spelen sociale media bij eenzaamheid onder jongeren?

‘Jongeren die wel vrienden hebben, kunnen ook eenzaam zijn – zij zijn dan ‘eenzaam in zichzelf’. Sociale media hebben grote invloed op de beeldvorming. Jongeren zien mooie dingen voorbijkomen op internet en kijken dan naar hun eigen leven. Dan zien zij dat zij dát niet hebben en zijn ze teleurgesteld. Je vergelijkt jezelf veel door sociale media. 

‘Misschien moeten we meer samenwerken met BN’ers, dat zij laten zien dat ze ook struggles hebben. Sterren op Instagram kunnen bijvoorbeeld laten zien: het maakt niet uit hoe je eruit ziet of wat je hebt, neem jezelf zoals je bent. Een positieve insteek is eigenlijk bij alles belangrijk.’