Voor wie is hitte een probleem?

‘Iedereen moet tijdens een hittegolf opletten maar het meest kwetsbaar zijn kleine kinderen, mensen met chronische lichamelijke of psychische beperkingen en 75 plussers. Binnen die laatste groep zijn mensen in zorginstellingen het meest kwetsbaar, maar die vallen onder de 24 uurs zorg van de instelling. We zijn nu het meest bezorgd over thuiswonende eenzame 75 plusser. Volgens het ministerie van VWS gaat het om 700.000 mensen.

'We zijn nu het meest bezorgd over thuiswonende eenzame 75 plusser'

Waarom zijn ouderen meer kwetsbaar dan anderen?

‘Ouderen hebben meer last van de hitte omdat ze een lagere dorstprikkel hebben en dus de neiging hebben om te weinig te drinken. Ze lopen het risico op uitdroging en blaasontsteking. Tijdens hitteperiodes zien veel ziekenhuizen een toename van opnames op de spoedeisende hulp.’

Vandaar een Nationaal Hitteplan?

‘Het Hitteplan is in 2007 opgesteld door het RIVM, in samenwerking met allerlei partijen zoals Actiz, de GGD en het Rode Kruis. Eind vorige week heeft het RIVM, na overleg met het KNMI, de GGD andere betrokken organisaties een voorwaarschuwing gestuurd dat het hitteplan waarschijnlijk geactiveerd gaat worden. Zodat met name de GGD zich kunnen voorbereiden om de kinderdagverblijven en verpleeghuizen en andere lokale contacten te informeren, die vervolgens hun eigen hitteprotocol kunnen activeren. De thuiswonende ouderen worden via de media geïnformeerd en aangespoord om het koel te houden en extra water te drinken.’

Extra water drinken, is dat niet te simpel?

‘Aanvankelijk was er ook scepsis in de samenleving. Waarom draagt de overheid mij op water te drinken? Maar door de jaren heen zie je dat we met z’n allen zijn gaan inzien dat het geen onzin is. In ons land omarmen we elke warme dag – maar we voelen ook aan dat deze hitte niet normaal is. Het klimaat verandert. Vroeger kwamen hittegolven minder vaak voor én werd het minder heet. De hittewaar we deze week mee te maken hebben, gaat niet over 30, maar over 39 graden.'

'We pleiten voor lokale hitteplannen'

Hoe kunnen we de thuiswonende ouderen ondersteunen tijdens een hittegolf?

‘Veruit de meeste mensen redden het natuurlijk gewoon zelf. Door goed te drinken, je niet te druk te maken, de schaduw op te zoeken en dunne kleding te dragen. Het is vanuit het nationaal hitteplan natuurlijk ondoenlijk om bij al deze ouderen langs te gaan. Huisartsen en wijkteams hebben hier trouwens ook geen tijd voor. We pleiten daarom voor lokale hitteplannen om met het grote netwerk van betrokkenen bij 75 plussers in de gemeente acties uit te voeren en voor te bereiden. Een lokale coalitie tegen eenzaamheid lijkt mij een geschikt platform om bij aan te sluiten. Enkele GGD specialisten hebben een handreiking voor een lokaal hitteplan gemaakt, zodat je met lokale partijen je kunt voorbereiden op de hitte. Daarbij gaat het om het delen van kennis en aanpak, om er uiteindelijk voor te zorgen dat mensen ook tijdens de hitte comfortabel thuis kunnen wonen.’

En wat kan ik doen als burger?

‘Voor burgers geldt dat de hitte een reden kan zijn om eens bij die eenzame buurvrouw aan te bellen. "Hoe gaat het met u? Is de woning koel genoeg? Kan ik ‘s ochtends en ‘s avonds helpen met de ramen open zetten? Drinkt u voldoende? Heeft u ijsjes in de diepvries?"*

Een crisis, zoals een hittegolf maakt het vanzelfsprekender om contact te leggen. Ik denk dat het daarna dan ook makkelijker is om opnieuw contact te zoeken, dus dat na de hitte ook de eenzaamheid minder kan worden. Mag ik het maatschappelijk corvee noemen? Elkaar in het oog houden, in de buurt op elkaar letten, samen zorgen. Net zoals de luizenmoeder, dat bestond 20 jaar geleden ook niet, maar is nu algemeen ingevoerd.’

*Houd hierbij wel rekening met de coronamaatregelen. Houd 1,5 meter afstand, was je handen en blijf thuis bij klachten.