'Taken rondom werk en inkomen zijn nu vaker ingebed in de (wijk)teams'

‘We zien enige stabiliteit ontstaan in vorm en positionering van de teams. Twee derde van de responderende gemeenten geeft aan dat de sociale (wijk)teams een bijdrage leveren aan de transitiedoelen in het sociaal domein.’ Voor Silke van Arum, senior onderzoeker, is dit haar vierde peiling. ‘We zien dat enkele verwachtingen uitkomen. Zo is anno 2019 de monitoring en evaluatie van de (wijk)teams in bijna alle gemeenten een feit. Terwijl dit in 2014 nog een wens was. Ook zien we dat taken rondom werk en inkomen nu vaker zijn ingebed in de (wijk)teams. Wat een goede ontwikkeling is aangezien bij meervoudige problematiek vaak financiële problemen een rol spelen.’

Realiteit beweegt andere kant op

Het rapport laat ook minder positieve ontwikkelingen zien. Het valt Hilde van Xanten, senior-adviseur, op dat teams onvoldoende toekomen aan taken als preventief werken en vroegsignalering. Datzelfde geldt voor outreachend werken en het doorontwikkelen van veelvoorkomende problematiek naar een meer collectieve aanpak. Door de hoge werkdruk en hoge caseload, blijft er onvoldoende tijd over om aanwezig te zijn in de wijk. Daarbij speelt soms ook mee dat er bezuinigd wordt op de teams of dat beschikbare middelen voor (jeugd) zorg en ondersteuning tekortschieten.  ‘De gemeenten geven zelf aan dat er meer moet gebeuren, maar de realiteit beweegt zich een andere kant op. Er gaat nog steeds (te) veel tijd zitten in individuele zorg en ondersteuning.’

Specifieke kennis nodig

‘We merken dat er verwachtingen zijn dat de sociale (wijk)teams voor zeer uiteenlopende en specifieke problemen (toegang tot) zorg en ondersteuning bieden. Om dit te toetsen hebben we in deze peiling de gemeenten specifiek vragen gesteld over problematisch middelengebruik en verslaving, huiselijk geweld en kindermishandeling en psychische/psychiatrische problematiek. Rondom problematisch middelengebruik en verslaving wordt vooral gebruik gemaakt van externe specialisten. Rondom huiselijk geweld en kindermishandeling, en psychische/psychiatrische problematiek hebben (wijk)teams medewerkers die de problemen signaleren, lichte ondersteuning bieden en, indien nodig, in nauwe samenwerking kunnen zorgen dat specialistische ondersteuning en zorg geboden wordt. Het is best opmerkelijk dat de teams weinig expertise hebben op het gebied van middelengebruik, terwijl dit enorm van invloed is op het resultaat van de geboden hulp’, aldus Van Arum.  

'Opvallend is dat net als voorgaande jaren de werkdruk en caseload nog steeds hoog zijn'

Nieuwe peiling

Hilde van Xanten: ‘Opvallend is dat net als voorgaande jaren de werkdruk en caseload nog steeds hoog zijn. Dit is het gevolg van wachtlijsten, personeelstekort en/of zwaardere problematiek. Daarnaast is er roep om (ggz) experts en meer budget. We stellen voor om de gesignaleerde aandachtpunten die om verbetering vragen in de lokale praktijk op te pakken, zoals het sturen op realistische doelstellingen met daarbij passende opdrachten. Gemeenten zouden daarvoor in gesprek moeten gaan met de sociale (wijk)teams en andere relevante actoren in het sociale domein. Zowel de VNG, als ministeries en kennisinstellingen kunnen hierin behulpzaam zijn door een impuls te geven; ondersteuning in de praktijk, experimenteren en nader (actie)onderzoek. Dan hopen we de eerste effecten in een volgende peiling terug te zien.’