Van omstander naar upstander

Ingrijpen bij discriminerende berichten is lastig. Veel jongeren zien het maar acteren er niet op. Hier liggen verschillende redenen aan ten grondslag: ze missen voor hun gevoel de kennis om in te grijpen, hebben geen zin om in te grijpen omdat ze sociale media alleen passief gebruiken, zijn bang voor de reactie van hun eigen omgeving als ze zich uitspreken (willen niet als ‘moraalridder’ bestempeld worden) of vinden de toon lastig te bepalen online. #DatMeenJeNiet probeert hen te stimuleren om een upstander te worden; iemand die in actie komt tegen discriminatie op sociale media. 

Houding en Gedrag 

Het project #DatMeenJeNiet begeleidt en traint groepen jongeren en jongvolwassenen om zich zo effectief mogelijk uit te spreken tegen online discriminatie. Via workshops en trainingen en van elkaar leren ontdekken ze hoe je het beste in kan gaan op online haat en discriminerende berichten. De sociale norm die zij hiermee communiceren heeft niet alleen effect op degene die zich discriminerend uit, maar ook op hen die meelezen. Zo worden ook anderen geïnspireerd om zich uit te spreken. 

Samen sterk 

De twee groepen upstanders die tot nu toe het #DatMeenJeNiet-traject hebben gevolgd, bewijzen een zinvolle aanpak. Duidelijk is dat je uitspreken werkt. Door te reageren op online discriminatie past de dader mogelijk zijn bericht aan, voelt het slachtoffer zich gesteund en wordt er een sociale norm gecommuniceerd waaruit blijkt dat online discriminatie niet normaal is. Ook heeft je uitspreken een positief effect op hen die meelezen. De aanwezigheid van anderen die zich uitspreken tegen haatdragende berichten motiveert jongeren om zich ook hiertegen uit te spreken en slachtoffers van haatdragende berichten te verdedigen. Volgers van #DatMeenJeNiet geven daarnaast aan dat ze door de upstanders meer kennis hebben over en zich meer bewust zijn van verschillende vormen van (online) discriminatie. 

#DatMeenJeNiet verandert hiermee houdingen en gedrag tegenover online discriminatie. De tweede groep upstanders heeft zich in totaal bijna 2.000 keer uitgesproken op Facebook, Instagram en Twitter. Ook onder de volgers van upstanders is een positief effect te zien: de sociale norm dat online discriminatie niet acceptabel is lijkt meer te worden gedeeld.  Deze zomer verschijnt een e-learning voor jongeren waarin de kennis die voortkomt uit het project gebundeld is. Deze e-learning kan gebruikt worden binnen het onderwijs en jongerenwerk. 

Dit artikel is geschreven door Dyonne van Haastert