De Persona-methodiek werd al in 2013 ontwikkeld door Movisie. Doel van deze methodiek is om de meest kwetsbare groepen een stem te geven. Maar niet iedere kwetsbare groep is hetzelfde. Om te zorgen dat mensen met een beperking kunnen meepraten als er beleid ontwikkeld wordt, wilde Movisie de methodiek specifieker beschrijven voor deze groep.

Gereedschapskist

Karin Sok, adviseur participatie en actief burgerschap bij Movisie: ‘De Persona-methodiek vinden we geschikt voor deze specifieke groep. Om de methodiek voor hen te ontwikkelen, hebben we het project aangemeld voor de Pier de Boer-prijs 2015. Het thema van Pier de Boer-prijs 2015 was medezeggenschap en betrokkenheid van mensen met een verstandelijke beperking in het transitie- en transformatieproces, in het bijzonder op gemeentelijk niveau. Onze inzending paste daar heel goed in, net als de inzendingen van stichting ABRI en Prisma. Stichting SPZ, de organisator van de prijs, heeft ons daarom gevraagd een gezamenlijk project te starten. Dat heeft geresulteerd in Praat met mij, een gereedschapskist met vier methodieken waar de Persona-methodiek er één van is.’

Stem geven

Het doel van de Persona-methodiek is om de groep waar het om gaat een stem te geven. Zij zijn namelijk degenen met de ervaringen. Sok: ‘Wanneer het gaat om mensen met een beperking, wordt vaak aan bijvoorbeeld hun ouders of hulpverleners gevraagd wat ze nodig hebben. Ons doel is om hen zelf aan het woord te laten. Ze zijn prima in staat dat te vertellen, maar je moet wel willen luisteren.’

Bekijk de gereedschapskist

Persona

Een persona is een fictief persoon. Deze wordt bedacht door een groep mensen met een aantal dezelfde kenmerken. Bijvoorbeeld mensen met een licht verstandelijke beperking die, met ondersteuning, zelfstandig wonen. Leeftijd, geslacht en bijvoorbeeld achtergrond kunnen hierbij wel variëren. De persona is gebaseerd op feitelijke informatie en kennis en is opgebouwd uit belangrijke kenmerken van de specifieke doelgroep. Dankzij een persona is het dus mogelijk om de leefsituatie, vragen en problemen van een groep in beeld te brengen. Sok: ‘Een persona zorgt ervoor dat de doelgroep niet in vage kenmerken wordt omschreven, maar gaat leven. Een doelgroep krijgt zo letterlijk een gezicht. Persona’s helpen daardoor om meer te denken vanuit de leefwereld van de doelgroep zelf.’

De groep bepaalt

Het ontwikkelen van de persona gebeurt door de doelgroep zelf. Idealiter komt een groep van ongeveer zeven personen die in de doelgroep vallen, vijf keer bij elkaar. Onder begeleiding van twee professionals bepalen zij de kenmerken van de persona. Sok: ‘Het is van belang dat er een veilige sfeer is wanneer de persona ontwikkeld wordt. Die sfeer kun je bijvoorbeeld creëren door bij elkaar te komen in een rustige ruimte en door te zorgen dat één van de professionals een bekende is van de deelnemers. Om te voorkomen dat deze professional, die de deelnemers al lange tijd kent, dingen invult of aanneemt, is het belangrijk dat er ook iemand van buitenaf deelneemt die de ervaringen van de deelnemers voor het eerst hoort en op een andere manier kan doorvragen. Uiteindelijk wordt de persona gevormd door de verhalen die de groep vertelt: de ervaringen die overeenkomen worden meegenomen in de persona. Maar het gaat verder dan dat. De groep bepaalt bijvoorbeeld ook met elkaar hoe de persona eruitziet, hoe deze heet en welke hobby’s hij heeft.’

In beeld

Tijdens de ontwikkeling van de gereedschappskist is de Persona-methodiek een aantal keer uitgeprobeerd en toegepast. Met goede ervaringen tot gevolg. Sok: ‘Het is voor de deelnemers fijn dat ze op deze manier hun geluid kunnen laten horen en aan de andere kant is het voor gemeenten prettig om op deze manier meer te leren over een groep die ze misschien niet helemaal in beeld hebben. Juist deze groep, die zo veel te maken heeft met de Wmo en die veel ondersteuning heeft gehad die nu wordt afgebouwd, is interessant om in de gaten te houden. Kunnen ze hun plek vinden? Hoe voelen ze zich? Hebben ze voldoende ondersteuning om dat te bereiken? De Persona-methodiek kan helpen om hier meer zicht op te hebben.’

Bekijk de gereedschapskist

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op Zorg+Welzijn.