Regenboogsteden en verankering van het LHBT-beleid binnen de gemeente

De afgelopen jaren hebben de Regenboogsteden een grote slag gemaakt om specifiek LHBT-beleid te voeren en daarmee de positie en sociale acceptatie van LHBT’s te verbeteren. Vanuit het ministerie van OCW is er actieve ondersteuning in de vorm van een meerjarensubsidie die tot eind 2017 loopt. Met de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar is het de vraag of het nieuwe kabinet dit gaat voortzetten. Bovendien zetten de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 ook extra druk op bestendiging van het LHBT-beleid.

Hoe kunnen gemeenten de aandacht voor seksuele diversiteit en genderdiversiteit structureel borgen in hun beleid? Hoe en waar kunnen zij hiervoor de middelen gaan vinden? Movisie gaat in een reeks van artikelen in op de mogelijkheden om LHBT-beleid lokaal te verankeren. Met tips en ervaringen over het verwerven van (nieuwe) middelen, hoe het netwerk aan uitvoerders in stand kan blijven, en hoe de verschillende activiteiten en tradities die lokaal zijn ontstaan, gecontinueerd kunnen worden. Dit is de eerste van de serie artikelen.

Impuls

De intentieverklaring met OCW, die door 45 Regenboogsteden is ondertekend om actief LHBT-beleid te ontwikkelen, heeft voor een enorme impuls gezorgd. Het aantal Regenboogsteden groeide gestaag en heeft geresulteerd in een actief LHBT-beleid in gemeenten. Het zou dus jammer zijn als dit inzakt en daarom is het van belang om nu al te kijken hoe gemeenten de middelen vinden om het LHBT-beleid te continueren.  

Strategie

Een passende strategie voor gemeenten hangt ook af van de huidige positie van het LHBT-beleid. Sommige gemeenten hebben LHBT ondergebracht bij beleid dat gericht is op diversiteit, het sociaal domein of veiligheid. Andere gemeenten richten zich op losse activiteiten voor LHBT’s. Gezien de gemeenteraadsverkiezingen die in 2018 plaatsvinden, is het belangrijk om tijdig middel te realiseren voor het LHBT-beleid en te kijken waar inbedding mogelijk is, ook om de middelen hiervoor te krijgen. De belangrijke momenten daarvoor zijn: de kadernota en de voorjaarsbegroting met de voorjaarsnota.

Inbedding in bestaand beleid

Diversiteitsbeleid kan een vast onderdeel worden van het Wmo-beleid. Maar ook binnen onderwijs, jeugdbeleid en veiligheidsbeleid kan hier aandacht aan worden besteed en alvast budget voor worden gereserveerd. Een andere mogelijkheid is dat LHBT-activiteiten structureel worden ondergebracht bij een welzijnsorganisatie, belangenorganisatie of een andere lokale uitvoerder. Dan is het zaak om op tijd het gesprek aan te gaan met deze aanbieder om een aantal activiteiten onder haar vlag uit te voeren.

Anke van Diepenbeek (beleidsadviseur Nijmegen):
'Bij de gemeente Nijmegen zijn we ons ervan bewust dat inclusief willen werken niet automatisch leidt tot het bereiken van alle doelgroepen. Het herkenbaar en vindbaar zijn voor alle Nijmegenaren, ongeacht hun seksuele geaardheid en culturele achtergrond, vraagt voortdurende inzet. In 2017 wordt dit thema met hernieuwd elan geagendeerd, met een nieuwe Uitvoeringsnotitie Seksuele en Genderdiversiteit 2017-2019. Zowel in het coalitieakkoord als in het beleidskader WMO en Jeugd benadrukken wij dat we een open en diverse stad zijn en richten we ons op gelijke toegankelijk van onze voorzieningen voor iedereen: We vinden het belangrijk dat organisaties die zorg en ondersteuning bieden in Nijmegen goed omgaan met mensen uit verschillende culturen en met verschillende geaardheid en mensen uit deze groepen in dienst hebben. Met onze partners maken we over dit onderwerp dan ook expliciete afspraken (Coalitieakkoord 2014-2018). Zo hebben Zorg en Welzijn instellingen in toenemende mate aandacht voor het thema seksuele en genderdiversiteit. Er zijn jongerenwerkers en straatcoaches getraind op dit thema en zijn er waar nodig voorzieningen voor LHBT’s (b.v. bij de SWON voor ouderen). In contracten en subsidieafspraken met instellingen zijn steeds vaker kwaliteitseisen met betrekking tot LHBT-toegankelijkheid opgenomen.'

Lieuwe Rozema (beleidsadviseur Groningen):
'Groningen heeft het LHBT-beleid ingebed in het bredere diversiteitsbeleid. Op dit moment is er naast de regenbooggelden ook € 10.000 gemeentelijk geld beschikbaar voor de activiteiten die het LGBT-platform en COC Groningen-Drenthe uitvoeren om acceptatie en zichtbaarheid van LHBT’s te bevorderen. Mochten de regenbooggelden na 2017 wegvallen dan is het de meest logische stap om te onderzoeken of er binnen het diversiteitsbeleid nog middelen te vinden zijn om de huidige activiteiten te kunnen blijven doen. Het zou natuurlijk mooi zijn als we dit financiële knelpunt kunnen oplossen zonder daarvoor extra geld aan de gemeenteraad te hoeven vragen, Ik heb er goede hoop op dat dit gaat lukken. Ook wij beseften bij de start van de koplopergelden al dat deze regeling een keer zou stoppen.'

Financiële middelen voor 2018

Of het nu gaat om nieuwe of bestaande middelen voor LHBT-beleid, de Voorjaarsnota is hét moment om dit te realiseren. Neem hiervoor tijdig contact op met de betreffende wethouder zodat die voorstellen voor de Voorjaarsbegroting aan de gemeenteraad kan presenteren.

Draagvlak

Om het LHBT-beleid mee te krijgen in de Voorjaarsnota zijn draagvlak en erkenning door het College van B&W en de gemeenteraad heel belangrijk. Het helpt als gemeenteraadsleden goed geïnformeerd zijn en zelf ook de urgentie en het belang voor een thema zien. Dit kan bijvoorbeeld door het delen van succesverhalen en resultaten. Of door het sturen van een brief aan de wethouders, een werkbezoek met een wethouder bij een schoolvoorlichting, een gesprek initiëren met de gemeenteraad of het College. Ook belangenorganisaties en uitvoerders kunnen een belangrijke rol spelen om LHBT agenderen. Zij kunnen zichtbaar maken wat ze doen, maar ook aangeven wat er nog nodig is voor een effectief LHBT-beleid.

Hoe pakken beleidsmedewerkers het aan om dit thema voor de Voorjaarsnota succesvol te agenderen? Hieronder enkele voorbeelden/ervaringen:

Fatima Aliyat (beleidsadviseur Utrecht):
'In Utrecht hebben we voor de periode 2015 – 2018 een Regenboogagenda opgesteld, samen met lokale vertegenwoordigers. Er is te weinig geld om alle activiteiten uit te voeren en daarom hebben we voor 2018 aan de wethouder om extra geld gevraagd. Hij neemt dit mee bij de behandeling van de begroting van de Voorjaarsnota van dit jaar. Samen met de financiële afdeling hebben we een notitie opgesteld om te laten zien wat we willen doen en welke financiële middelen hiervoor nodig zijn. Deze notitie hebben we gepresenteerd en besproken met de wethouder. In de notitie laten we ook zien dat de gemeenteraad het belangrijk vindt dat er aandacht is voor LHBT en dat zij ook verschillende toezeggingen hebben gedaan. Het helpt dat Utrecht een lange traditie van aandacht voor LHBT-beleid kent. We hebben hier ook een progressief politiek bestuur, er worden in onze gemeenteraad veel vragen over LHBT gesteld en ook de wethouder is enthousiast en ziet het belang. Informeel, tijdens ontmoetingen met de wethouder en afspraken met het management hebben mijn collega en ik het afgelopen jaar ook steeds duidelijk gemaakt dat we veel doen, maar dat er onvoldoende geld is om alles te kunnen realiseren. De wethouder onderschrijft het belang heeft nu aangegeven dat hij zijn best gaat doen om meer middelen te realiseren voor de Voorjaarsnota. Het is voor hem van belang dat hij dit naar de gemeenteraad kan presenteren als een integraal verhaal, niet alleen specifiek als LHBT-thema, maar over het belang van aandacht voor (seksuele) diversiteit in het sociale domein en de thema’s die daar spelen.'

Herman Lock (beleidsadviseur Haarlem)
'In Haarlem hebben we halfjaarlijks overleg met de wethouder en het lokale netwerk van organisaties die uitvoering geven aan het LHBT-beleid. Dit staat nu gepland voor januari. Dat is ook het moment waarop we met elkaar vooruit moeten kijken naar 2018. De periode richting de Voorjaarsnota is een belangrijk moment om het gesprek hierover te starten, dat is het moment dat er ruimte gemaakt kan worden voor nieuwe thema’s in de begroting.'

Tips voor gemeenten

Speerpunten in gemeentelijk beleid om aan te sluiten en aandacht voor seksuele en genderdiversiteit te agenderen:

  • Verbeteren van tolerantie en verdraagzaamheid (etniciteit, seksuele diversiteit)
  • Verbeteren van sociale veiligheid (gender, lhbt)
  • Onderkennen en aanpakken van factoren van achterstand (agendering positie lhbt’s)
  • Empowerment van specifieke groepen (belang voor ontmoeting lhbt’s)
  • Ondersteunen van burgerinitiatieven

Tips voor beleidsadviseurs van gemeenten:

  • Zorg dat aandacht voor seksuele diversiteit en genderdiversiteit ingebed wordt in bestaand beleid (Diversiteitsbeleid, Emancipatiebeleid, Veiligheidsbeleid, Inclusiebeleid of Sociaal beleid. Dit is een belangrijke voorwaarde voor de continuïteit van aandacht en middelen voor de LHBT doelen. Binnen bestaand beleid zijn middelen vaak makkelijker te realiseren dan via de voorjaarsnota.
  • Draagvlak bij wethouders, college en gemeenteraad is van belang om middelen vrij te maken. Belangenorganisaties en uitvoerders kunnen een rol spelen in het zichtbaar maken van het belang.
  • Maak zo concreet mogelijk wat er nodig is, welke activiteiten er uitgevoerd gaan worden en wie erbij betrokken is.

Tips voor belangenorganisaties en uitvoerders:

  • Onderhoudt een goed contact met gemeenteraadsleden; en informeer hen over wat er speelt. Maak bijvoorbeeld een persoonlijke afspraak om hen te informeren, zodat zij goed op de hoogte zijn van de belangen en vragen.
  • Gemeenteraadsleden zijn in deze tijd in de aanloop naar de verkiezingen zeer geïnteresseerd in profilering, het ontmoeten van hun achterban en goede informatie over bepaalde thema’s. Speel hierop in door hen uit te nodigen voor bijeenkomsten waar ze veel mensen kunnen ontmoeten en hierdoor een goed beeld krijgen van de gezichten en voorbeelden.
  • Zorg voor concrete voorstellen, mogelijk zelfs al in concept voorbereide moties, waar de gemeenteraad zich voor in kan zetten.

Meer lezen?

De handreiking Duurzaam aandacht voor LHBT-burgers in uw gemeente biedt nog veel meer tips en adviezen hoe u in uw gemeente aandacht voor LHBT's kunt verduurzamen. Als stimulator, facilitator en opdrachtgever in het sociaal domein kan de gemeente inzetten op activiteiten die bijdragen aan de sociale acceptatie en veiligheid van LHBT-burgers. Hoe u dit doet leest u in deze handreiking.