Samen leren en werken aan leefbaarheid en veiligheid in steden
De leefbaarheid in wijken en buurten staat zwaar onder druk. Steeds meer gemeenten willen daarom met een integrale aanpak aan de slag. In zestien stedelijke vernieuwingsgebieden is een uitgebreide analyse gemaakt van de opgaven waar men voor staat. Maar het verbeteren van leefbaarheid vergt allereerst kennis en inzicht in wat nodig is voor effectief handelen. In opdracht van BZK inventariseerden Movisie en Platform31 zeven urgente leervragen en doen zij een voorstel voor de organisatie van een leernetwerk.
De noodzaak van het verbeteren van de leefbaarheid in stedelijke gebieden wordt breed erkend. Op de drukbezochte Dag van de Buurt op 28 januari klonk zelfs de roep om een minister voor wijken en buurten aan te stellen. En onlangs werd de website www.wijkwijzer.org gelanceerd. Dit platform voor leefbare en veilige wijken stimuleert kennisuitwisseling tussen beleidsmakers, wijkprofessionals en actieve bewoners én bevordert samenwerking bij versterking van wijken.
Leerbehoefte
Daarnaast is kortgeleden, in opdracht van het ministerie van BZK, het initiatief genomen voor een Leernetwerk Leefbaarheid en Veiligheid. Daan de Bruijn, expert bij Movisie: ’Er is een groot leeraanbod als het gaat om het aanpakken van vragen rond leefbaarheid en veiligheid. Zowel voor bestuurders en beleidsmakers als voor professionals en bewoners die wonen en werken in wijken en buurten. Maar dit aanbod is niet altijd actueel en passend bij de leerbehoefte.’
Movisie en Platform31 zochten daarom uit hoe in de leerbehoefte kan worden voorzien en hoe het leren kan worden georganiseerd. De Bruijn: ‘We hebben allereerst het bestaande kennis- en leeraanbod van kenniscentra verkend en een overzicht gemaakt van bestaande leeractiviteiten rond de gebiedsgerichte aanpak van leefbaarheid en veiligheid. Een eerste impressie van dit aanbod is te vinden op website www.wijkwijzer.org. Ook hebben we een inventarisatie gemaakt van de belangrijkste leervragen. Die gaan over de urgente leefbaarheids- en veiligheidsopgaven in wijken en buurten. Dit heeft geresulteerd in zeven prioritaire leervragen, ook wel rode draden genoemd.’
Zeven prioritaire leervragen
- Wat zijn werkzame elementen in het versterken van de leefbaarheid en veiligheid van wijken of buurten en hoe brengen we die in de praktijk?
- Hoe kan groeiende tweedeling en segregatie binnen steden worden teruggedrongen en de kansengelijkheid van bewoners worden vergroot?
- Hoe versterk je de sociale draagkracht van een buurt?
- Hoe realiseer je een integrale gebiedsgerichte aanpak waarin preventie en repressie samenkomen?
- Hoe herstellen we het vertrouwen van bewoners in instituties en creëren we verbinding in de wijk?
- Hoe versterk je de gemeenschapskracht in de buurt, zodat bewoners als partner samenwerken aan wijkverbetering?
- Wat is het effect van corona op leefbaarheidsopgaven in kwetsbare wijken en hoe kunnen deze worden beperkt?
Inventarisatie
In deze zeven rode draden komen verschillende domeinen, schaalniveaus en doelgroepen samen. De inventarisatie maakt volgens De Bruijn duidelijk dat leren in de huidige praktijk hoofdzakelijk binnen het eigen domein en/of het eigen netwerk gebeurt. Velen vinden het daarnaast belangrijk om domeindoorsnijdend samen te werken en te leren, maar dat lukt nog maar beperkt. Het aanpakken van taaie vraagstukken in wijken en buurten vraagt volgens de Bruijn om nieuwe werkwijzen en vormen van leren en kennisdelen: tussen mensen uit verschillende domeinen en met diverse rollen en functies.
Wat betreft de onderwerpen is er volgens de Bruijn duidelijk geworden dat er van de zeven vraagstukken vijf vragen om verdiepend en vernieuwend aanbod, dat erop gericht is onderling leren en kennisdeling te stimuleren. Deze worden momenteel uitgewerkt in een concreet leeraanbod. Via WijkWijzer is hier binnenkort meer informatie over te vinden.
Leernetwerk in ontwikkeling
Voor de ontwikkeling van het Leernetwerk Leefbaarheid en Veiligheid zijn plannen ontwikkeld die nu verder worden uitgewerkt met verschillende partijen. Functies die het leernetwerk moet gaan vervullen zijn allereerst het matchen van leer- en kennisvragen van verschillende doelgroepen van het leernetwerk met het bestaande aanbod. Daarnaast kan ondersteuning worden geboden bij nieuw te ontwikkelen leer- en innovatieaanbod.
'De daadwerkelijke start en vorm van het leernetwerk zijn echter nog wel afhankelijk van de uiteindelijke plannen en keuzes van de nieuwe regering als het gaat om aandacht voor de wijken', geeft de Bruijn aan. Ondertussen zijn er het afgelopen jaar zijn al diverse leeractiviteiten gestart zoals De Buurtmakers Academie en sessies rond gebiedsprofielen en buurtagenda’s.
Er is nog veel meer aanbod gericht op leren en kennisdelen rond leefbaarheid en veiligheid in wijken en buurten. Op het platform WijkWijzer is het actuele leeraanbod terug te vinden evenals de werkwijze voor organisaties om nieuw aanbod toe te voegen.
Wilt u meedenken, of heeft u opmerkingen? Mail naar Mirjam Fokkema (Platform 31) of naar Lou Repetur (Movisie).
