Wie zijn wij en wat gaan we doen?

De Alliantie ‘Worden wie je bent’ bestaat uit de partners VHTO (expertisecentrum genderdiversiteit in bèta, techniek en IT), Stichting School & Veiligheid, Movisie en Emancipator. Samen met het onderwijsveld werkt de Alliantie ‘Worden wie je bent’ de komende vijf jaar aan manieren waardoor leerlingen zich vrij voelen om de keuzes te maken die het beste bij hen passen. De ideeën en verwachtingen die we als mensen (vaak onbewust) hebben over welke eigenschappen en rollen horen bij mannen en vrouwen zijn daarop van grote invloed. Als leerlingen niet voldoen aan deze verwachtingen, kunnen ze te maken krijgen met sociale onveiligheid - van onbegrip tot pesten.

De komende jaren willen we onderzoeken hoe scholen hun leerlingen of studenten nog beter de ruimte kunnen geven om hun interesses te volgen. Hiervoor gaan we actieonderzoek doen waarin we scholen (po/vo/mbo) ondersteunen in het experimenteren met andere aanpakken en handelingsperspectieven binnen de school om te werken aan een schoolklimaat waarin er meer veiligheid en ruimte is voor leerlingen om eigen keuzes te maken op gebied van interesses, studie en beroep. Bijvoorbeeld door intervisie of training met mededocenten om ons bewust te worden van genderpatronen (die verweven zitten in veel van wat we doen en zeggen). En door die patronen vervolgens te proberen doorbreken/verbreden, door bewust materialen te gebruiken of manieren van werken die stereotypen over genderrollen doorbreken. Dit kan door manieren van handelen in de les aan te passen (taken toewijzen, taalgebruik, samenwerken, stimuleren), of door lesmateriaal aan te passen of toe te voegen.

Naar wie zijn we op zoek?

We zijn op zoek naar een enthousiaste en gedreven school (po, vo of mbo) die graag samen met ons actief wil experimenteren met verandering van genderstereotiepe invloeden op de school , om zo te werken aan meer sociale veiligheid, keuzevrijheid en kansengelijkheid in het onderwijs.

Waarom?

In het Nederlandse onderwijs is sprake van genderongelijkheid, en deze ongelijkheid is sterker dan in andere Europese landen. Dat concludeerde de Onderwijsraad in 2020 in haar publicatie over sekseverschillen in het Nederlandse onderwijs en het is ook de ervaring van de initiatiefnemers van de Alliantie Onderwijs – ‘Worden wie je bent’.

Heersende traditionele gendernormen kunnen negatieve gevolgen hebben voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Ten eerste zorgen de heersende normen ervoor dat leerlingen zich proberen aan te passen aan de norm om ‘erbij te horen’ en geen negatieve reacties te krijgen. Kinderen en jongeren die niet aan de heersende norm voldoen, hebben vaker te maken met sociale onveiligheid zoals onbegrip, sociale isolatie of pestgedrag. En daardoor is het welzijn van deze leerlingen lager. Ten tweede laat onderzoek zien dat stereotypen die traditionele genderrollen bevestigen het moeilijker maken voor leerlingen om hun interesses te volgen. En dus kiezen meiden en jongens in Nederland, meer nog dan in andere Europese landen, voornamelijk voor beroepen die worden gezien als ‘passend’ bij hun gender (meiden meer zorg en onderwijs, jongens meer techniek en ICT bijv.). Zo blijven veel talenten onbenut. Daarom slaan de initiatiefnemers van ‘Worden wie je bent’ de handen ineen om scholen te ondersteunen om ieder kind de kans te bieden zich vrij te ontwikkelen en te ontplooien.

Wat bieden we jullie?

• Gedurende het schooljaar 2023-2024 (sept-juni) willen we jullie school ondersteunen om te ontwikkelen naar een school waarin genderstereotypen steeds minder een rol spelen. We willen samen met jullie de vragen opstellen die we gaan onderzoeken. Wat willen jullie weten en veranderen? Wat willen jullie leren? Hier sluiten we onze activiteiten op aan.
• De wensen en ervaringen van leerkrachten/docenten en directie/management staan centraal. Om die goed te leren kennen, zullen we gedurende het jaar op verschillende momenten met jullie in gesprek gaan. Zo zullen er groepsgesprekken plaatsvinden en bijeenkomsten waarin samen wordt gewerkt aan concrete verbeteracties. Om ervoor te zorgen dat dit direct toepasbaar wordt, hebben we jullie input en ervaring nodig. 
• Het is fijn als jullie met ons meedenken over wat waardevol is om met elkaar te bespreken tijdens tussentijdse reflectiemomenten.

Wat levert het op?

• De school ziet direct resultaat van het onderzoek omdat veranderacties direct worden ingevoerd en aangescherpt in de onderwijspraktijk.
• Movisie ondersteunt door kennis aan te bieden, maar ook door het proces goed te begeleiden en te evalueren. Daarmee is aan het einde voor de school ook inzichtelijk wat goed gaat, en wat nog verder ontwikkeld kan worden.

Voor de samenleving:

• Als school lever je een bijdrage aan een duurzame maatschappelijke ontwikkeling richting een samenleving waarin alle leerlingen zich vrij voelen om zichzelf te zijn en te worden wie ze willen worden, in een sociaal) veilige omgeving die vrij is van belemmerende verwachtingen of rolpatronen op basis van gender.
• Een veiligere en eerlijkere plek voor iedereen om te worden wie je wilt zijn of worden.
• Meer benut potentieel.

Hoe gaan we dit doen?

• We voeren eerst oriënterende gesprekken met de school om te kijken hoe we onze werkwijze kunnen laten aansluiten bij de wensen en verwachtingen van de school en medewerkers (tot aan zomer 2023).
• Wij doen onderzoek door mee te lopen, mee te doen en mensen te spreken: leerkrachten/docenten, coördinatoren en managers/directie, en eventueel ook leerlingen/studenten. Op deze manier krijgen we inzicht in de leervragen en ambities. (vanaf sept 2023)
• Met betrokken medewerkers gaan we verschillende verbeteracties uitwerken die direct toepasbaar zijn binnen het curriculum of binnen de organisatie. Dit doen we in creatieve ontwikkelsessies (sept-dec 2023). Daarna worden de veranderacties direct ingezet in de opleiding, klas en in de school of de opleiding (jan-juni 2024).
• Tussentijds gaan we samen met de betrokken medewerkers in gesprek over wat we hebben geleerd over de veranderacties. Dit doen we door tussentijds contact en door het plannen van groepsbijeenkomsten. Veranderacties kunnen dan ook tussentijds aangescherpt en aangepast worden (jan-juni 2024).