Veel trainingen zijn in coronatijd online. Ook Vlaggensysteem-trainingen, waarin deelnemers leren hoe je seksueel gedrag van jeugdigen bespreekbaar maakt. En waarin ze leren hoe ze dat gedrag moeten duiden. Wanneer is dit grensoverschrijdend en wanneer niet? Je zou verwachten dat het bespreken van zo’n kwetsbaar onderwerp online niet tot zijn recht komt. Niets blijkt minder waar, zeggen Movisie-expert Wendela Wentzel en expert/trainer Marcel Vroomen.

‘De Train-de-trainer is vooral een vaardigheidstraining’, benadrukt Vroomen. Je leert het Vlaggensysteem in de vingers te krijgen door ermee te werken. En wat leent zich daarvoor effectiever dan break out rooms?’ Wat Vroomen maar wil zeggen: waar in trainingen in een fysieke omgeving deelnemers soms omtrekkende bewegingen maken als ze in groepjes werken (‘ff koffie halen’, ‘even naar de wc’, ‘even pauze’), gaat dat online niet. ‘Je komt directer bij de kern.’ We constateren zo nu en dan een manifeste aarzeling en drempelvrees, vooral bij professionals in het sociale domein, om trainingen online te volgen. Maar deze verdwijnt veelal als sneeuw voor de zon als deelnemers ervaren wat ze ervan leren voor hun werk, stelt Vroomen. Vooral ook omdat ze zich realiseren dat ze hiermee ook leren zelf als trainer online met collega’s aan het werk te zijn.

‘Gadver!’

Een belangrijk aspect van werken met het Vlaggensysteem is dat de cursisten leren om eerst neutraal te benoemen wat ze zien, voor ze een duiding geven. In de Hobéon-trainingen worden verschillende tekeningen getoond aan de deelnemers van situaties die overeenkomen met situaties uit de praktijk waarin ze werken. Maar ook minder vaak voorkomende situaties passeren de revue. Vroomen laat een tekening zien waarin een kleuter met zijn broek omlaag staat. Een volwassen man raakt het piemeltje van de jongen aan om het te wassen. Hoe beoordeel je de situatie, is dan de vraag aan de deelnemers. Een van de andere tekeningen laat vijf jongens zien die in elkaars bijzijn masturberen. Wentzel: ‘”Gadver!”, is dan soms de reactie. Maar dit soort situaties doen zich voor. Deelnemers krijgen de ruimte hun aversie te ventileren en leren hierna objectief te kijken met behulp van de criteria en een normatieve lijst waarin gedragingen staan die passen bij de leeftijdsfase en seksuele ontwikkeling.’

De tekeningen confronteren deelnemers met de regels en opvattingen waarmee ze zelf zijn grootgebracht. Vroomen: ‘In de praktijk lopen professionals aan tegen gedrag van kinderen dat grensoverschrijdend kán zijn. We bieden ze een kader waardoor ze leren professioneler te kijken.’

Denkfouten

Movisie ontwikkelde, geïnspireerd op het Vlaggensysteem van Sensoa, diverse trainingen. Inmiddels speelt het kennisinstituut een andere rol, met name rond de kwaliteitsborging van de methodiek. Wat houdt dit in de praktijk zoal in? Wentzel: ‘Allereerst gaat het om kwaliteitsbewaking. Alle vragen die de methodiek oproept, zaken die onduidelijk zijn, worden naar mij doorgespeeld. Omdat het een methodiek is die je behoorlijk systematisch moet toepassen, kunnen daarin denkfouten ontstaan.’ Zo’n denkfout, of misverstand in de praktijk kan bijvoorbeeld gaan over interpretatie van scores. Wentzel: ‘Je duidt het gedrag op grond van een aantal criteria (zie eerste kader, red). Sommige mensen denken dat als je op een van die criteria in de seksuele relatie een min scoort, dat er dan direct sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat is niet zo. Maar ergens in de doorontwikkelde methodiek, is dat komen vast te liggen. Ik trek aan de bel als ik daarover signalen krijg. Zo’n fout moet dan rechtgezet worden.’  

Een ander aspect van kwaliteitsborging is doorontwikkeling van de methodiek, zegt Wentzel. Ook rond gerelateerde methodieken als Relatiewijs. En inmiddels is er in België een methodiek Vlaggensysteem voor volwassenen ontwikkeld. Wentzel onderzoekt en werkt uit – in samenspraak met partners als Rutgers – hoe je daarvan een Nederlandse versie kunt maken. Geen sinecure omdat de wet- en regelgeving in beide landen verschillen. Zo kent België bijvoorbeeld geen meldcode.

Hobéon neemt nu de trainingen, de logistiek die daarbij hoort en de certificering voor zijn rekening. Die overname en de nieuwe rolverdeling maakt dat de betrokken organisaties vooral hun eigen sterke punten, hun kern-expertise benutten. Vroomen: ‘We doen nu allemaal waar we goed in zijn.’

*Het betreft een opleidingstraject met Train-de-trainers en terugkomdagen met certificering en licenties.