Wat betekent voor jou vakmanschap?

'Vakmanschap gaat vooral over contact maken. Je moet contact hebben met jezelf en met de samenleving, weten wat er speelt. Je moet contact maken met de doelgroep, en met de mensen met wie je samenwerkt. Daarbij gaat het steeds om gedrag en houding. In het sociaal werk ben je namelijk zelf het instrument. Dat is de basis van het werk, en zonder die basis is er geen effectiviteit.'

Welke vraagstukken over vakmanschap zie jij?

'Eigenlijk hoop ik dat sociaal werkers zichzelf afvragen: Wat moet ik leren en ontwikkelen? Maar dat zie ik nog te weinig. Alles verandert, de samenleving, de mensen en jezelf. En daar moet je je toe verhouden. Dus moet je je blijven ontwikkelen, blijven reflecteren: doen we het wel goed op het gebied van eenzaamheid, dementievriendelijkheid en armoede? Hebben we daarin wel stappen gezet de afgelopen vijf jaar? Doen we de goede dingen met elkaar? De huidige, complexe vraagstukken zijn niet meer alleen binnen je eigen vakgebied op te lossen. Je hebt andere disciplines, professionals, organisaties nodig. Dat zijn we verplicht aan onze doelgroep.'

Hoe leer jij en van wie?

'Voordat ik sociaal werker was heb ik verschillende functies gehad zoals kinderwerker, jongerenwerker en ouderenwerker. Daar heb ik veel van geleerd. Ik ben een echte aanpakker en leer vooral door te doen en te ervaren maar ook door grenzen op te zoeken. Je moet af en toe uit je comfortzones stappen, uit je rol van expert treden Dat zou eigenlijk de cultuur moeten zijn. Leren en ontwikkelen moet je doen omdat het gewoon leuk is.

'Je moet je blijven ontwikkelen, blijven reflecteren: doen we de goede dingen met elkaar?'

'Ik herinner een situatie die ik nu heel anders zou aanpakken. In een buurt waar ik werkte werd duidelijk dat mensen in armoede nauwelijks gebruik maakten van de regelingen en voorzieningen die er waren. Dus ik ging gewoon de huizen langs met een map vol met folders. Nu kan ik er om lachen. Ik sloeg gewoon bepaalde stappen over: echt contact maken,  vertrouwen en echt verbindingen aangaan. Maar ik heb ervan geleerd, door reflectie en door mezelf af te vragen waarom het niet werkt en erover te lezen.' 

'Momenteel leer ik veel van een praktijkverpleegkundige kwetsbare ouderen. Zij is bezig met het opbouwen van een netwerk met allerlei professionals en voorzieningen voor deze doelgroep. We hebben allemaal de mond vol van integraal aanvliegen, integraal samenwerken maar dat zijn maar woorden. Wat zij heel goed kan is zich bewegen onder allerlei disciplines en helder krijgen wat brengen zij mijn doelgroep. Ze gaat in gesprekken ontdekken wat professionals voor kracht hebben en dan ziet ze voor zich hoe ze zo iemand kan inzetten bij haar doelgroep. Ze spreekt mensen aan op wat ze zijn en hoe ze willen zijn. Ze biedt vertrouwen en maakt hen bewust van hun eigen kunnen. Ze doet dit om bruggen te kunnen slaan, om mensen, cliënten echt goed te kunnen verbinden aan een bepaald aanbod. Ze loopt bijvoorbeeld ook stages, ze gaat gewoon een week in een ziekenhuis werken om echt te ontdekken hoe dingen daar gaan en te ontdekken wat professionals te bieden hebben. Ze wil het zelf meemaken en ervaren. Ik vind dat heel leerzaam.  Ik ben het daar heel erg mee eens. Je moet bijvoorbeeld geen sociale kaart maken maar meemaken en ervaren. Alleen dan kun je mensen enthousiasmeren en goed verbinden.' 

'Maak dus eerst contact, dat is het belangrijkste in ons werk.  Wat ik zie is dat er veel in producten wordt gedacht. We maken een product voor dit en voor dat waarvan we denken dat het werkt. Maar dan denken we weer voor de mensen. Ga een kop koffie drinken met iemand, maak contact en kijk samen wat diegene nodig heeft. En ontwikkel dan samen met de mensen een aanbod. Zo werk ik liever.'

'Ga een kop koffie drinken met iemand, maak contact en kijk samen wat diegene nodig heeft'

Welke knelpunten zie jij?

'Lastig is om wat je geleerd hebt te implementeren in de organisatie. Hoe maak je het geleerde praktisch en toepasbaar? Het beroepscompetentieprofiel van de sociaal werker bijvoorbeeld vind ik een heel goed stuk, dat toont dat sociaal werk echt een vak is. Om dat te implementeren moet je het met elkaar delen en praktisch en concreet maken: hoe kun jij ermee aan de slag in jouw situatie? Dat moet duurzaam gebeuren door het te verwerken in functioneringsgesprekken en ontwikkelgesprekken en na verloop van tijd kijken of het werkt.  Als dingen niet werken dan moet je dus leren. Ik zie uitdagingen zat.'

Wat heeft ‘Sociaal Werker van het Jaar’ je gebracht?

'Eerst onzekerheid, ben ik echt zo goed? Maar ook erkenning en waardering. Ik kan wel goed praten maar mag wat meer zelfvertrouwen hebben. De concepten waar ik mee bezig ben bij ContourdeTwern worden nu beter gezien. Ik spreek ontzettend veel mensen met kennis van zaken, lokaal maar landelijk. Daar leer ik enorm veel van en dit netwerk helpt mij juist weer op mijn projecten te verduurzamen,  te verwezenlijken. Ik heb nog nooit zoveel geleerd als dit jaar. Het is echt een cadeautje.'

Tekst: Sonja Liefhebber. Foto: Rob Lamping.

Dit artikel verscheen eerder in verkorte vorm in Movisies, het relatiemagazine van Movisie. Bekijk het magazine online en neem een gratis abonnement.