Wat kunnen we van het solidariteitsgesprek verwachten?

‘Het gesprek wordt geopend door Stadsdeelvoorzitster Fenna Ulichki. Na de vertoning van een korte inleidende film vindt een panelgesprek plaats onder leiding van moderator Isabel Sheridan. Achter de paneltafel zit mensenrechtenactivist Mustafa Ayranci, namens de Alliantie. Naast hem: cultuurfilosoof Maaike Merckens-Bekkers, en artist en activist Pravini Baboeram. Ze gaan het gesprek aan, onderling en met het publiek. We zetten een lege stoel aan tafel, zodat mensen uit de zaal bij het panel kunnen komen zitten. Ze mogen op stellingen reageren, vragen stellen of iets vertellen. We verwachten bezoekers uit Amsterdam West, maar ook daarbuiten. Samen stellen we ons de vraag: hoe kan ik solidair zijn met andere mensen?’

'Als we solidair met elkaar optrekken, kunnen we allemaal krijgen wat we willen.'

Wat versta je zelf onder solidariteit?

‘Solidariteit staat voor mij haaks op polarisatie. Ik snap dat het soms moeilijk kan zijn dat er zoveel verschillen zijn tussen mensen, maar uiteindelijk moeten we allemaal samenleven op één planeet in één universum. Elke groep wil bepaalde rechten en heeft bepaalde belangen. Om die te verkrijgen, ben je afhankelijk van andere mensen. Maar dat betekent ook dat die andere mensen van jou afhankelijk zijn om hun rechten te verkrijgen. Als we solidair met elkaar optrekken, kunnen we allemaal krijgen wat we willen.

Wat ik zie is dat mensen soms kiezen. Ze komen dan bijvoorbeeld wel op voor homoseksuele mannen, maar niet voor trans personen. Ik uit me zelf voor verschillende groepen, bijvoorbeeld voor transgender personen, vrouwen, mensen met een migratieachtergrond, etc. Ik sta met die groepen, ook al zit ik niet in dezelfde situatie als zij. Dat is hoe ik solidariteit zie.

Tegelijkertijd besef ik wel dat dit voor mensen lastig kan zijn. Hoe ik solidair ben met anderen is heel ‘puur’. Maar kleine dingen kunnen al het verschil maken. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld 100% veganistisch. Maar als je flexitariër bent en bijvoorbeeld nog steeds twee dagen in de week vlees of vis eet, draag je ook al je steentje bij aan een betere wereld. Na de filmavond verwacht ik dus ook niet dat mensen meteen de barricade opgaan, maar als ze tot de conclusie ‘leven en laten leven’ komen, is dat al heel wat.’

Waarom vind je dat zo’n gesprek juist nu moet plaatsvinden? En waarom in Amsterdam West?

‘Kijk maar naar het nieuws. Mensen gaan steeds verder uit elkaar leven. Er is steeds meer polarisatie. Dat maakt het alleen maar belangrijker om ervoor te zorgen dat er ruimtes zijn waar we dit soort dingen kunnen bespreken. Amsterdam West is heel gemixt: er zijn veel verschillende bevolkingsgroepen. We willen samen met inwoners nadenken hoe ze daar met elkaar samenleven. Maar buiten dit stadsdeel is solidariteit natuurlijk ook een belangrijk thema. Mensen uit de hele stad Amsterdam en uit het hele land zijn zeer welkom.’

Wat is de relatie tussen het Solidariteitsgesprek en het Humans of Film Festival?

‘Het zit eigenlijk al in de titel Humans of Film: het filmfestival richt zich op mensen, die allemaal verschillend zijn. We vertonen films met verschillende thema’s. Zo hebben we thema’s die vrouwen centraal stellen, of queer personen. Sommige films richten zich op verhalen van mensen met een migratieachtergrond, of op het milieu. Die films trekken verschillende soorten mensen aan, die we bij elkaar willen brengen. Zo zorgen we voor een soort kruisbestuiving en willen we meer solidariteit creëren.’ Het Solidariteitsgesprek is een mooi moment om met elkaar uit te wisselen over verschillen en over wat we gemeen hebben: solidariteit.

Waarom vind je film als medium interessant voor maatschappelijke onderwerpen?

‘Als je een film kijkt, moet je even stil zijn. Je keert in jezelf. Je ziet een verhaal dat emotie oproept en hebt dan eigenlijk een gesprek met jezelf. Achteraf hebben mensen dan de ruimte om dat te bespreken. Dan kun je met elkaar vergelijken wat ieder eruit heeft gehaald.

Daarnaast: sommige mensen denken dat film je denken helemaal niet kan beïnvloeden, maar dat is niet waar. Film en videomateriaal beïnvloedt de hele mensheid. Door een bepaald verhaal te zien kun je je inleven en een heel ander perspectief krijgen. Daarom leiden we het Solidariteitsgesprek in met een korte film, die hopelijk het publiek uitdaagt.’

In de zomer van 2023 werkte je voor het eerst met de Alliantie Verandering van Binnenuit samen bij de verhalenbijeenkomst ‘Weerbare stemmen vertellen’ in het Amsterdam Museum. Hoe kijk je daarop terug?

‘Er waren veel verschillende mensen en ik hoorde veel verschillende verhalen. Ik was daar als gastcurator van een expositie over de Gay Games in 1998. Ik herinner me dat op een gegeven moment iemand uit het publiek opstond die riep: ‘Waarom heb je mij niet geïnterviewd voor de expositie?’ Dat was Mustafa Ayranci, die bij het Solidariteitsgesprek in oktober panellid is. Hij was ook bij de Gay Games betrokken, en kon daar veel over vertellen, maar ik kende hem toen nog niet.’

'Mensen horen zo'n verhaal en denken: het kan dus wel zo.'

Wat vind je van de Alliantie Verandering van Binnenuit?

‘Ik vind dat de alliantie heel belangrijk werk doet. Vooral de samenwerking tussen alle verschillende organisaties binnen de alliantie vind ik interessant. Zo heeft Mustafa Ayranci, die ik eerder noemde, een mooi verhaal van hoe hij met zijn organisatie voor de Turkse gemeenschap ook opkwam voor homoseksuele personen. Hij kwam tot de conclusie dat we niet alleen met onze eigen belangen bezig moeten zijn, maar ook moeten staan voor andere groepen. Dat is solidariteit!

Dit soort verhalen zijn heel belangrijk, want die beïnvloeden mensen. Die horen dat en denken: het kan dus wel zo. Dat soort geschiedenissen gaan we ook naar voren brengen tijdens het Solidariteitsgesprek.’

Interview: Amber Witsenburg en Paul van Yperen
Foto’s: Mladen Pikulic