Hoewel er nog regelmatig wordt gedacht dat bij het beëindigen van de relatie ook het geweld stopt, blijkt dat niet altijd het geval. Bij een relatie met controle en dwang is er zelfs een groter risico op geweld als de relatie verbroken wordt. Als het slachtoffer vervolgens langdurig stelselmatig en opzettelijk door een ex-partner wordt belaagd, dan spreken we wettelijk en juridisch gezien van stalking (Artikel 285b Wetboek van Strafrecht, 2000).

In 2024 gaven 210.000 personen (2% van de Nederlandse bevolking boven de 16 jaar) aan dat zij het afgelopen jaar slachtoffer zijn geweest van stalking door een ex-partner. Bekijken we een periode van vijf jaar dan geeft 7% aan slachtoffer te zijn geweest van stalking door de ex-partner.

Zowel mannen als vrouwen kunnen slachtoffer zijn van stalking na het verbreken van de relatie. Vrouwen zijn wel vaker slachtoffer dan mannen. Ook jongeren lopen een groter risico om slachtoffer te worden dan ouderen. Uit onderzoek blijkt verder dat als er kinderen zijn, er ook een groter risico is op stalking door de ex-partner.

Als er kinderen zijn, is er ook een groter risico op stalking door de ex-partner.

Posttraumatische stress

De gevolgen van voortdurende onveiligheid na het beëindigen van de relatie zijn groot voor zowel het slachtoffers als de (eventuele) kinderen. Er is sprake van aanhoudende stress door de incidenten en de onveiligheid. Stress heeft een negatieve invloed op het welzijn, de gezondheid van mensen én de kwaliteit van het dagelijks leven. Daarnaast kunnen slachtoffers angstig, depressief, achterdochtig, boos worden. Sommigen overwegen zelfdoding. Ook zijn er symptomen van posttraumatische stress.  Andere veelvoorkomende gevolgen zijn: ontkenning, verwarring, zelftwijfel en zelfverwijt, je afvragen of wat er gebeurt onredelijk is, schuldgevoel, schaamte, moeite met concentreren, niet kunnen slapen en emotionele verdoving.

Ex-partners zijn veel vaker ernstig gewelddadig dan stalkers met een andere relatie tot het slachtoffer. Vrouwen lopen een groter risico om door de (ex-)partner te worden vermoord dan mannen. Mannen doden hun (ex-)partner vooral uit jaloezie, bezitterigheid en angst voor verlating, blijkt uit onderzoek. Risicofactoren op ernstig fysiek geweld bij stalking zijn eerdere veroordelingen van plegers voor geweldsdelicten. Ook een combinatie van verschillende geweldsincidenten kunnen een risicofactor zijn op fysiek geweld bij stalking, zoals bijvoorbeeld het uiten van bedreigingen in combinatie met het plegen van vandalisme.

Het risico op zelfdoding onder stalkers is groter dan onder leeftijds- of seksegenoten.

Isolement

De motieven van plegers om te stalken variëren. Plegers van ex-partnerstalking willen de relatie herstellen of ze kunnen de afwijzing niet verdragen en willen wraak. De stalker kan in beide gevallen niet accepteren dat de partner de relatie heeft beëindigd. Ze piekeren en zijn ongelukkig, teleurgesteld en gefrustreerd, omdat zij het doel niet bereiken. Ze kunnen in een isolement terechtkomen, omdat familieleden of vrienden het contact verbreken. De stalker kan zo geobsedeerd zijn dat ook werk en/of opleiding eronder lijden. Een stalker loopt daarnaast het risico op een strafblad en een veroordeling. Het blijkt dat het risico op zelfdoding onder stalkers groter is dan onder leeftijds- of seksegenoten.

Aandacht voor motieven en emoties van plegers is noodzakelijk. Alleen een veroordeling is niet voldoende. Ook hulp aan of behandeling van plegers is belangrijk. Het risico op zelfdoding bij alle stalkers is groter dan bij leeftijdsgenoten. Hieruit blijkt ook de uitzichtloosheid en het lijden van plegers. Daarnaast is aandacht voor plegers noodzakelijk omdat er anders ook een risico is dat stalkers in een nieuwe relatie opnieuw overgaan tot stalking als deze wordt beëindigd. Wanneer er kinderen bij betrokken zijn, is aandacht voor de pleger en de kinderen noodzakelijk om de intergenerationele overdracht van geweld te doorbreken.