Gemeenten krijgen vanaf 2020 weer meer regie bij het ondersteunen van het gehele integratieproces van statushouders. Voor beleidsmedewerkers en klantmanagers is het belangrijk om te weten wat werkzame elementen zijn bij arbeidstoeleiding van statushouders. Onderzoeker Thijs van den Enden en collega’s hebben in de afgelopen maanden al het (internationaal) onderzoek over statushouders en arbeidsparticipatie intensief bestudeerd. Hun conclusie: pak alles in samenhang aan, met een geïntegreerde aanpak. En zorg voor een begeleider, die overzicht houdt over de verschillende aspecten van arbeidsparticipatie van statushouders. 

Integrale aanpak

Een integrale aanpak biedt de beste kansen op resultaat, vertelt Van den Enden. ‘Wat je bijvoorbeeld vaak ziet, is dat statushouders zo snel mogelijk naar werk worden geleid. Maar als ze vijf dagen in de week werken, dan kunnen de taallessen stokken. Die worden vaak overdag gegeven. Dit kan de integratie van statushouders op langere termijn weer belemmeren. Op korte termijn lijkt het fijn om mensen zo snel mogelijk uit de uitkering te krijgen, maar op langere termijn is het funest als mensen de taal niet goed onder de knie krijgen.’

Download het Wat werkt bij dossier over statushouders

Vijf aandachtspunten

Het onderzoek van KIS heeft vijf onderwerpen opgeleverd die echt moeten worden meegenomen om de kans op werk voor de statushouder zo groot mogelijk te maken:

1. combineer taalonderwijs met het opdoen van werkervaring;
2. combineer trajecten van werken en leren; 
3. zorg voor een stevig sociaal netwerk (bijvoorbeeld via een mentor, maatje of coach) en train statushouders gericht op presentatie- en zoekgedrag;
4. houd rekening met gezondheids- en financiële problemen;
5. zorg voor een actieve bemiddelaar die regelmatig contact heeft met zowel werkgever als statushouder.

Competentietesten of expertpanels die kennis en vaardigheden in beeld brengen, kunnen de statushouder bijvoorbeeld helpen om een zo goed mogelijke start op de arbeidsmarkt te maken. ‘Doe een uitgebreide intake, krijg een beeld van zijn of haar vaardigheden, zowel sociaal als beroepsmatig. En probeer daar een waardering aan te hangen’, vertelt Van den Enden.

Wat is een goede route naar duurzame arbeidstoeleiding?

Opleidingsniveaus inschatten

Zweden pakt dat goed aan, ziet hij. Daar bestaat een grootschalig programma voor statushouders dat begint met een assessment. Eerst willen de Zweden alle beroepskwalificaties van hun statushouders goed in beeld krijgen, daarna wordt gekeken waar eventueel aanvullend beroepsonderwijs nodig is. ‘Zo voorkom je dat mensen die het in zich hebben tandarts te worden, in eerste instantie in ongeschoold werk terecht komen’, vindt Van den Enden.

Hij wijst erop dat in Nederland ook goede mogelijkheden bestaan om het beroeps- en opleidingsniveau van statushouders in te schatten. Dat kan via het Nuffic, dat diploma’s kan waarderen. Van den Enden: ‘De vraag die we ons moeten stellen is: is instroom in ongeschoold werk een goede route naar duurzame arbeidstoeleiding? We weten dat statushouders die een Nederlandse opleiding hebben gevolgd na tien jaar net zo goed presteren als autochtone Nederlanders met hetzelfde diploma.’