Magda: ‘Men gaat er in het algemeen vanuit dat 80-plussers op hun lauweren kunnen rusten. Voor mij is het belangrijk om uitgedaagd en geraakt te blijven worden. Op die manier geef ik mijn leven inhoud met maatschappelijk relevante thematieken die dicht bij mij staan. Ik ben nu actief als Roze 50+-ambassadeur en ga nog steeds de dialoog aan met verschillende religieuze en culturele groepen. Dat doe ik onder andere in de Tour d’Amour van Eveline van de Putte. Mijn eigen godsdienst heb ik lang geleden vaarwel gezegd, nu heb ik zingeving in het Humanisme gevonden. Ik wil graag verbonden blijven met mensen en mij inzetten voor en geïnteresseerd blijven in mensen.’

'Ik kan mij goed voorstellen dat LHBTI-ouderen soms weer de kast in gaan om zich te verstoppen, waar ze eerst juist uitgekomen waren’

Houd jij in je contacten rekening met de kennis en opvattingen van anderen, terwijl je zo’n uitgebreide levenservaring hebt?

‘Ja, ik merk dat ik tijdens gesprekken nog steeds rekening houd met de opvattingen van een ander. Vooral over mijn relatie met een vrouw ben ik me daar bewust van. Bij mijn sportgroep, het koor waar ik in zit of in mijn gespreksgroepen voel ik me vertrouwd, veilig en geaccepteerd. Daar ben ik gewoon Magda met een vrouwenrelatie en voel ik geen spanning. Maar soms bij andere activiteiten kan mijn relatievorm die spanning oproepen. Wanneer LHBTI-ouderen ditzelfde meemaken, kan ik mij goed voorstellen dat ze soms weer de kast in gaan om zich te verstoppen, waar ze eerst juist uitgekomen waren.’

Het valt mij op dat je vaker bijvoorbeeld ‘vrouwenrelatie’ gebruikt in plaats van ‘lesbisch’. Waarom is dat?

‘Nu je het zo vraagt, realiseer ik me dat ik er liever omheen praat. Ik kan het bij mijn kinderen, familie en vrienden makkelijker gebruiken omdat ik daar geen vooroordelen verwacht. Zo zie je dat ondanks alles waar ik mij mee bezighoud, ik er ook nog op let en het mij nog steeds confronteert. Dus ik ben er enerzijds open over dat ik op vrouwen val, maar het woord lesbisch verberg ik een beetje. Daar zit een gevoel van schaamte of voorzichtigheid bij. Het is klaarblijkelijk een feit dat ik mij niet zeker genoeg voel om vrij met het woord om te gaan, terwijl dat nou het hele idee van dit boek [red. Stormachtig stil] was.’

Je bent nog steeds actief betrokken bij maatschappelijke discussies omtrent acceptatie van LHBTI’s. Welke revoluties zijn voor jou persoonlijk belangrijk geweest?

‘Dat gaat terug naar mijn kindertijd, toen bestond ‘het fenomeen’ homoseksualiteit voor ons niet. Ik kende geen woorden voor ‘homoseksualiteit’. Het leek alsof het wereldje om mij heen toen geen andere vormen van seksualiteit dan heteroseksualiteit kende. In de tachtig jaar dat ik leef is het een proces geweest van het ‘niet bestaan’ naar het wel erkennen. Dat is een enorme omwenteling geweest, waar ik heel blij om ben. Het is een revolutie die nog steeds gaande is. Je bent lesbisch, je bent transgender of een van de andere variëteiten die achter het LHBTIQA+ begrip verborgen gaat. Dus in die zin vind ik dat er heel veel is gebeurd en heeft de periode van de jaren ‘70 jaren heel veel kleine en grote revoluties doen plaatsvinden. Maar een ander revolutionair gebeuren in mijn leven is de emancipatiestrijd van de vrouw geweest.’

Waren er destijds plekken die veiliger waren om jezelf te zijn en te ontplooien?

‘Amsterdam betekende vanaf 1968 veel voor mij, ik was toen een jonge moeder. De studentenrevolutie maakte veel los. Een enorme omwenteling vond plaats, bij mij ook op godsdienstig terrein. De studentenprotesten waren voor mij een herkenning en erkenning om gehoord te willen worden. De wereld kreeg andere ramen, met name de televisie heeft veel veranderd. Ik hoefde niet echt naar Amsterdam, Amsterdam kwam naar mij in mijn woonkamer. De eerste keer dat ik om die vrijheid naar Amsterdam ben gegaan weet ik nog heel goed. Toen ben ik voor het eerst in mijn getrouwde bestaan naar Amsterdam gegaan, naar een vergadering van Man Vrouw Maatschappij, een feministische emancipatiebeweging. Toen is voor mij persoonlijk een ander leven begonnen.’

Je geeft aan een lange strijd te hebben gevoerd om openlijk jezelf te kunnen zijn. Hoe kijk je terug op je leven en de rol die het activisme door de jaren heen daarin heeft gespeeld?

‘Ik ben alleen maar blij dat ik de kans gekregen heb om uit die oude patronen te stappen. Want vanuit het verleden ben ik traditioneel getrouwd, met traditionele opvattingen. Eindelijk was de droom uit mijn verleden waar geworden, ik had een lieve man en drie kinderen en we hadden een eigen huis. De conclusie had moeten zijn: ik ben nu gelukkig. Maar waarom liep ik met stofdoek of zeemlerenlap te huilen tijdens het ramenlappen en het vouwen van de kinderkleertjes? Totdat ik op televisie de mensen zag spreken die Man Vrouw Maatschappij hadden opgericht. Ik had iedere keer het gevoel dat ze het over mij hadden. Mijn uitweg heb ik gevonden in de emancipatiestrijd om daar als jonge vrouw medestanders te vinden die zich ook ongelukkig voelden achter de ramen van eengezinswoningen. Wij wilden naar buiten, wij wilden ons vak uitoefenen, we wilden lezen, praten met elkaar, dat heeft heel veel voor me betekend.

En om een grote sprong naar nu te maken: ik ben op een gegeven moment tot de conclusie gekomen dat er veel meer levensverhalen over LHBTI’s geschreven moeten worden. Want men weet nog vaak te weinig wat voor strijd dat is geweest voor velen, en nog steeds is. Ik vind het belangrijk om de strijd voor roze ouderen voort te zetten, omdat het nog steeds onveilig voor ze voelt en ze weer de kast ingaan. Het boek ‘Stormachtig stil’ is belangrijk in die emancipatiestrijd en ter bevordering van de acceptatie, vooral ook bij hulpverleners en andere professionals waar ouderen veel mee te maken krijgen.’

Bekijk meer informatie over het boek

 Tekst: Tamara Keers