Kijk het webinar terug

Wat is de menselijke maat?

‘Elke organisatie en toezichthouder moet een plan maken hoe de menselijke maat weer voorop moet komen te staan.’ Aldus demissionair premier Mark Rutte begin mei 2021 in Nieuwsuur en in de Tweede Kamer. De urgentie van het hanteren van de menselijke maat is door de toeslagenaffaire sterk naar boven gekomen, maar het is geen nieuw of modieus begrip.  Sandra van Dijk lichtte toe wat de menselijke maat is en hoe je hem toepast in NPO Radio 1 Journaal.

Wat is het probleem?

In 2015 werden de jeugdzorg, de langdurige zorg en werk en inkomen gedecentraliseerd vanuit het idee dat er meer maatwerk kon worden geleverd als de uitvoering dichter bij de burgers zou komen. Gemeenten kennen hun burgers beter en kunnen daarmee ook beter inschatten wat er nodig is voor wie. Door efficiëntie-denken, schaalvergroting, protocollering en automatisering was die inschatting in de verdrukking gekomen. De decentralisatie naar gemeenten was een juiste gedachte, maar met de verkeerde uitvoering. Er werd namelijk direct een stevige bezuiniging ingeboekt, terwijl dergelijke operaties in het begin altijd geld kosten voor ze renderen. Wat ook niet hielp is dat men opereerde vanuit een normatief kader waarin zelfredzaamheid centraal staat. Op zich is er niets mis met het idee van eigen regie, maar de combinatie met een gebrek aan maatwerk had tot gevolg dat burgers die die zelfredzaamheid niet kunnen waarmaken in de kou zijn komen te staan. En toen kwam de toeslagenaffaire er overheen. Het vertrouwen van burgers in de mogelijkheden en goede wil van bestuurders om rekening te houden met de menselijke maat is broos geworden. Lees ook het artikel Herstel het vertrouwen tussen overheid en burger.

In onderstaande korte informatievideo zie je tips voor meer menselijke maat en hoe Movisie daarbij helpt.

Wat willen gemeenten hieraan doen?

Gemeenten willen investeren in maatwerk dat dicht bij de burger staat. Het rendeert om goed te luisteren en breed te kijken en een aanpak of behandeling daarop af te stemmen. Bijvoorbeeld in de zorg raken begrippen als waardegedreven zorg, zelfmanagement en shared decision making steeds meer in zwang. En het past ook goed in een trend van emancipatie van burgers en patiënten waarbij het paternalistische denken van overheid, bestuurders en zorgverleners in de afgelopen decennia steeds meer een muffe spruitjeslucht heeft gekregen.
Lees ook ‘Vertrouw meer op burgers’.

Hoe helpt het Movisie hierbij?

Movisie deelt bijvoorbeeld positieve voorbeelden van hoe de menselijke maat vorm kan krijgen, bijvoorbeeld in de publicatie Momentum voor de menselijke maat. Er wordt gewerkt aan financiering voor domein-overstijgende zorg, mensen met bepaalde vormen van kanker kunnen online beslisondersteuning raadplegen om in te schatten welke behandeling bij hen past, er is een apart programma voor gezinnen met multi-problemen, er is een unit voor complexe zorgvragen van burgers die tussen wal en schip geraken en er zijn teams om acute problemen in de jeugdzorg aan te pakken. En het Instituut voor Publieke Waarden is al meer dan tien jaar bezig met hun Doorbaakmethode. De inspirerende voorbeelden in de bundel laten ook zien dat de menselijke maat vaak ondanks en niet dankzij het systeem bestaan. Er is nu politiek en maatschappelijk momentum om het pad van de menselijke maat verder op te gaan Deze bundel laat zien wat er allemaal mogelijk is en welke lessen we kunnen leren.

Tip: publicatie Anders kijken, een zoektocht naar responsiviteit in het sociaal domein

Wie is Marcel Ham?

Marcel Ham is programmamaker bij Movisie. Hij is oprichter van het platform voor Sociale Vraagstukken, co-presenteert de talkshow ‘360 graden’ en stelde de bundel ‘Momentum voor de menselijke maat’ mede samen.

Wie is Janny Bakker-Klein?

Janny Bakker-Klein is de voorzitter van de Raad van Bestuur bij Movisie. Daarvoor was Bakker-Klein twaalf jaar wethouder en locoburgemeester in Huizen, waar ze onder meer verantwoordelijk was voor de portefeuilles participatie en zorg, inclusieve samenleving, sociale infrastructuur in buurten en wijken en armoedebeleid. Lees hier meer informatie.