De eerste reactie van de medewerkers op de vraag of ze begeleiding nodig hadden om het samenspel met de mantelzorgers verder vorm te geven, lag voor de hand: 'Dat doen we toch al'. We wilden expliciet maken wat de mantelzorger betekent en hoe zij die kunnen ondersteunen.’ ‘Je doel is hen op andere gedachten te brengen’, zegt Petra ten Cate, die als projectleider werd aangewezen. ‘Dat red je niet met een presentatie waarin je uitlegt wat er gaat veranderen. Bovendien, toen we medewerkers in werkgroepen bij elkaar brachten om te discussiëren over wat we wilden bereiken, kregen we de boodschap van hen dat ze aanliepen tegen mondige mantelzorgers of tegen hun eigen vooroordelen over mantelzorgers. Dat is een hindernis om een veranderingsproces succesvol te laten verlopen.’

Theater opent deuren

Er was dus een breekijzer nodig om de medewerkers op een andere manier te laten kijken. Van Grinsven, door In voor Mantelzorg ingezet om Vivent te begeleiden, gebruikt in haar advieswerk theater. 'Theater is een kunstvorm', zegt ze, ‘en kunst is de vertaling van emoties. Het zet aan tot nadenken en discussie'. En discussie kwam er. Deze theatermakers stellen de aanwezigen vragen – in dit geval dus over hun samenspel met mantelzorgers – en verwerken de antwoorden die ze krijgen in korte sketches.

In de eerste sketch plaatsen ze een overspannen mantelzorger tegenover een medewerker die onvoldoende inspeelt op wat ze aantreft en gewoon haar vaste werkprotocol wil afdraaien. De mantelzorger maakt ondubbelzinnig duidelijk hoe ongelukkig ze hiermee is. En dan ineens stopt de sketch en wenden de spelers zich tot het publiek met de vraag hoe het beter zou kunnen. Schoorvoetend komen de eerste paar reacties: als medewerker benoemen wat je ziet, de mantelzorger vertrouwen geven, uitleggen dat je als medewerker meer voor de mantelzorger kunt betekenen als je weet welke problemen er spelen. Oke, zeggen de spelers, dan spelen we de sketch op basis van jullie aanwijzingen nog een keer. En inderdaad, dan reageert de mantelzorger heel anders. Ze kalmeert, want ze voelt zich gekend. En de medewerkers in de zaal worden gegrepen door wat ze zien: de manier waarop je iemand bejegent heeft dus écht invloed op diens reactie.

De beleving voorop

Van Grinsven is overtuigd van de kracht van deze werkwijze. Mantelzorg is juist beleving. Veel van onze medewerkers zijn zelf ook mantelzorgers. We wilden ze laten beleven hoe die rollen zich tot elkaar verhouden en theater is een ideaal middel om dit te doen. Zeker als je het koppelt aan een workshop waarin je ze heel concrete handvatten geeft voor hoe ze het gesprek met de mantelzorger kunnen voeren.’