Een trainer en een onderzoeker geven antwoord. Deze sessie maakte onderdeel uit de Kennisweek: Gender en Arbeidsmarkt 2020, georganiseerd door de Alliantie Genderdiversiteit.  Bekijk alle verslagen in dit overzicht. 

Onbewuste bias

Nora Akachar geeft trainingen over onbewuste vooroordelen (Unconscious Bias) zowel vanuit haar eigen bedrijf als vanuit Rose Stories. 

Bias, veel mensen zijn er bang voor. Ze vragen zich af: ‘Ben ik een racist als ik vooroordelen heb over mensen van kleur?’ Maar bias is in de eerste plaats een beschermingsmechanisme van je brein voor dingen waar je verhalen over hebt gehoord. Zo zal Nora niet ’s avonds door een donker steegje lopen waar een groepje mensen staat. Dat herkennen we bijna allemaal. Maar klopt het wat ons brein dan zegt? Of is het ons aangepraat?

Er zijn meerdere soorten biassen en Nora’s favoriet is de Confirmation Bias: je hebt een theorie en zoekt bewijs om die te staven. Dit is waar ons brein op ingesteld is. We hebben dit dus allemaal. Het probleem met deze bias is dat het ons vermogen vermindert om de waarheid te zoeken en op te nemen. Hierdoor zijn we langer overtuigd van zaken die niet gebaseerd zijn op waarheid maar op onze eigen invulling. Pas als je je daar van bewust bent kun je er iets aan doen.

Beeldvorming

Onze beeldvorming wordt bepaald door onze ouders, onze omgeving en de media zoals tv-programma’s maar ook kinderboeken. In slechts 13% van de kinderboeken heeft de moeder een betaalde baan. In werkelijkheid is dat bijna zes keer zoveel. Daarbij hebben vrouwelijke hoofdpersonen in kinderboeken vaak stereotyperende interesses die te maken hebben met uiterlijk, verliefdheid en vriendschap. Het is dan ook niet raar dat kinderen leren dat woorden als talent en genialiteit meer bij mannen horen. Als je meisjes van zes jaar vraagt om een wetenschapper te tekenen, tekent 70% een vrouw. Vraag je het ze nog een keer als ze tien zijn, dan tekent nog maar 25% een vrouw.

Het effect van deze beeldvorming is groot en duidelijk terug te zien in de het ‘echte leven’. Vrouwen besteden 1,5x zo veel tijd aan onbetaalde arbeid (zoals huishouden en mantelzorg) dan mannen, na de geboorte van het eerste kind gaat 36% van de vrouwen minder betaald werk doen en 11% stopt helemaal terwijl mannen eerder meer dan minder gaan werken. ‘Maar dit alles is toch aan het veranderen?’ denk je nu waarschijnlijk. Nee, de verdeling van zorg en werk tussen mannen en vrouwen staat al 12 jaar zo goed als stil. Dat is schrikbarend en niet iets waarvan je kunt zeggen: ‘Misschien kan het gewoon niet anders.’ Stellen van gelijk geslacht krijgen het namelijk wel voor elkaar om de zorgtaken een stuk gelijker te verdelen.

Tot slot, we zijn de wereld ingezonden dat de maar twee soorten genders zijn. Dit is niet juist, er zijn er veel meer. Houd ook hier rekening mee als je een product in de markt wilt zetten. Onderzoek je doelgroep en neem iedereen mee.

Genderneutraal

Miriam Wickham is onder andere promovendus en onderzoekmedewerker aan de Universiteit van Utrecht. Met de presentatie ‘Gender-neutral interventions: beyond all gender’ liet hen zien dat we nog niet veel weten van gender.
 
Genderneutraal werd in 2017 gekozen tot het meest irritante woord van het jaar. En als het gaat over genderinclusieve toiletten of het ‘Beste reizigers’ van de NS wordt er vaak gezegd: ‘Waarom moeten we onze hele maatschappij veranderen voor een paar mensen?’ Waar het gender betreft gaan de meeste mensen namelijk uit van drie aannames:

• er zijn maar twee categorieën
• deze zijn gebaseerd op de biologie
• deze zijn belangrijk.

De grote vraag is natuurlijk of dat klopt. Een feit is dat het percentage mensen dat zichzelf als non-binair identificeert, toeneemt. In 2014 werd het in Nederland en België op 3 tot 5% geschat. Langzaam aan wordt er op sommige plekken meer rekening mee gehouden. Zo zijn er de al genoemde genderinclusieve toiletten en het ‘Beste reizigers’ maar ook kinderkleding bij de HEMA waar niet meer in staat of het voor jongens of meisjes is bedoeld en de mogelijkheid tot een X in het paspoort i.p.v. M of V.

Miriam vroeg in het onderzoek aan mensen: ‘In hoeverre identificeert u zich met mannen en in hoeverre met vrouwen?’ Dat was nog nooit gedaan. In een binaire samenleving verwacht je dat de meeste mensen uitkomen in de hoek ‘hoge score vrouw, lage score man’ of in de tegenovergestelde hoek ‘hoge score man, lage score vrouw’. Maar de meerderheid bleek helemaal niet in die hoeken te passen. Dus hoezo: ‘een paar mensen?

Dus, moeten we nu overal genderinclusieve toiletten bouwen? Dat is niet gezegd en als je het wilt doen, doe het dan vooral niet overhaast. Op de Universiteit van Utrecht werden deze toiletten in drie gebouwen geplaatst en daar ging een en ander mis. Iedere student en iedere medewerker mocht zijn/haar/hen mening geven, waardoor de stemmen uit de genderdiverse groep verloren gingen. Er werd veel aandacht besteedt aan negatieve meningen waardoor anderen zich geïntimideerd voelden. En het is maar de vraag of non-binaire en transgender mensen het gevoel hebben dat ze geholpen zijn door dit initiatief.

Bekijk alle tips bij boekhandel Savannah Bay

Geschreven door: Robert Witte