Vier routes voor grip en inzicht voor raadsleden op sociaal domein

Het sociaal domein is een groot en belangrijk dossier voor raadsleden, colleges van burgemeester en wethouders en ambtenaren. Complexe regelgeving, financiering en beleid vragen nog al wat kennis en inzicht om als volksvertegenwoordiger goed beslagen ten ijs te komen. Om raadsleden en anderen te helpen is er daarom een infographic gemaakt met vier routes voor grip en inzicht op het sociaal domein. De infographic is gemaakt door de griffie van Almere in samenwerking met een groot aantal partners, waaronder Movisie.

Hilde van Xanten van Movisie licht de aanleiding van het ontwikkelen van de infographic toe: ‘Ongeveer de helft van de in maart gekozen raadsleden is nieuw in de gemeenteraad. De vraag die we ons stelden was: hoe kunnen we nieuwe raadsleden snel wegwijs maken in het sociaal domein, zodat zij hun kaderstellende en sturende rol in kunnen gaan vullen? De inhoudelijke en financiële opgaven in het sociaal domein zijn immers groot. De vier onderdelen van de infographic helpen raadsleden hun rol vlot op te pakken.’

Bekijk de infographic

Vier routes: Kennis, Visie, Sturing en Informatie

Kennis
Wat zijn de belangrijkste wetten in het sociaal domein? Deze zijn op hoofdlijnen in de infographic in kaart gebracht. Daarnaast wordt gewerkt aan keuzekaarten: het laten zien waar de keuzeruimte ligt voor raadsleden binnen het sociaal domein.

Visie
Via een door de kennispartners ontwikkeld stappenplan faciliteren we raadsleden te verwoorden wat ze belangrijk vinden in het sociaal domein. In de infographic is een invulschema opgenomen waarin dit kan worden verwerkt. 

Sturing
Wat zijn de momenten voor raadsleden om invloed uit te oefenen in het proces? Wanneer kun je wat doen? En met welke instrumenten doe je dat? 

Informatie en monitoring
Als je weet waar je het over hebt, wat je belangrijk vindt en wanneer je invloed kan uitoefenen, dan kun je ook bedenken welke informatie je nodig hebt. En hoe ziet die informatie eruit? Nu is dat vooral kwantitatief. Maar hoe kun je meer kwalitatieve informatie benutten? 

Movisie werkte bij het inhoudelijk invulling geven aan de infographic samen met het Nederlands Jeugdinstituut en Vilans. De kennisinstituten lichtten onder andere aan de hand van korte filmpjes de verschillende wetten in het sociaal domein toe en ontwikkelden een stappenplan om raadsleden te helpen bij het verwoorden van wat ze belangrijk vinden in het sociaal domein. ‘Om de infographic te maken hebben we vanuit het perspectief van de raadsleden gekeken wat zij nodig hebben om tot een goed gesprek in de raad en doordachte keuzes te komen’, vertelt Jasper van de Kamp van Movisie. ‘We wilden in de infographic zo dicht mogelijk bij de belevingswereld van raadsleden blijven.’ Ook voor beleidsadviseurs is de infographic nuttig. Van de Kamp: ‘De infographic geeft hen handvatten om de raad op een goede manier te informeren en keuzes voor te leggen.’

Voortouw 

De raad van Almere nam samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en de Nederlandse Vereniging van Raadsleden het voortouw om raadsleden te ondersteunen. Dit gebeurt binnen het project 'Anders monitoren in het sociaal domein'. Projectleider Robert-Jan Ritsema, werkzaam op de Almeerse griffie: ‘We hebben vanuit het perspectief van de volksvertegenwoordigers gekeken wat zij nodig hebben om tot goede debatten en keuzes te komen’. Er is gekozen in dit traject om de informatie te structureren volgens de metafoor van de puzzelstukken. ‘Het is puzzelen voor volksvertegenwoordigers om die keuzes te maken die passen bij de standpunten van hun partij. Door vier puzzelstukken uit te werken met kennis en praktische tips bieden we directe ondersteuning in het werk’. 

Infographic Het sociaal domein voor raadsleden

Directeur Henk Bouwmans van de Nederlandse Vereniging van Raadsleden benadrukt het belang van goede ondersteuning voor raadsleden in het sociaal domein: ‘In het sociaal domein worden belangrijke keuzes gemaakt. Het kost (nieuwe) raadsleden veel tijd en inzet om de vaak complexe materie te doorgronden. Met deze infographic maken we het sociaal domein toegankelijker en laten we bovendien zien waar de politieke keuzeruimte ligt.’

Praktijkproject 

Het project ‘Anders monitoren in het sociaal domein’ loopt nog het hele jaar door. Samen met de kennispartners Movisie, Vilans en NJi, en de gemeenten Almere, Breda, Borger-Odoorn, Heerenveen en Enschede wordt in de praktijk gewerkt aan kennisontwikkeling. De opbrengsten worden rond de zomer opnieuw verwerkt in de infographic: het is leren in de praktijk. Vanuit deze gedachte worden in de vijf deelnemende gemeenten pilots georganiseerd. De resultaten worden rond de zomer toegevoegd aan deze infographic.

Leeratelier

Op 3 juni 2022 wordt in Almere het tweede leeratelier vanuit dit project georganiseerd. Samen met Tim Robbe (ervaren adviseur en tegendraads klankbord sociaal domein) en Scott Douglass (directeur Rekenkamer Almere) gaan deelnemers aan de slag met het thema ‘keuzeruimte en keuzes maken’. Deze bijeenkomst is open voor iedereen die een bijdrage wil leveren aan het verder versterken van de positie van de volksvertegenwoordigers in het sociaal domein. Aanmelden kan via rjritsema@almere.nl

Tijdens de Raadsacademie van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden op 11 juni 2022 in Utrecht wordt over grip en controle op het sociaal domein en het gebruik van de infographic een workshop gehouden. Aanmelden kan via de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. 

Meer informatie 

Voor vragen of meer informatie over het project kunt u contact opnemen met Robert-Jan Ritsema, via rjritsema@almere.nl of 06 256 875 80.