Vijf tips over vraagverlegenheid bij mantelzorgers

Zo'n 10% van de mantelzorgers geeft aan ernstig belast te zijn. Toch merken professionals dat er relatief weinig hulp gevraagd wordt. Vraagverlegenheid speelt hierbij een rol: mensen vinden lastig om hulp aan anderen te vragen en/of hulp te accepteren. Hoe kun je vragen van mantelzorgers toch boven tafel krijgen?

Tip 1: Zorg dat mantelzorgers weten waar ze terechtkunnen

Een van de oorzaken van vraagverlegenheid is onbekendheid. Mantelzorgers weten niet waar of bij wie ze terechtkunnen voor hulp. Mantelzorgers zijn ook niet altijd bekend bij hulpverlenende instanties of de gemeente en missen daardoor informatie. Wat kun je doen om het aanbod bekend te maken? Leg folders of flyers neer bij bij de spoedeisende hulp, huisarts/ praktijkondersteuner, wijkverpleegkundige en supermarkt. Maar denk ook aan een briefje of poster in een flatportiek, waar bijvoorbeeld ouderen wonen. In ‘s Hertogenbosch worden nu maaltijden verstrekt aan mantelzorgers, voorzien van een briefje. Je kunt ook denken aan berichten in de lokale krant of op social media. Zorg in ieder geval voor een goede verhouding tussen digitale en papieren informatie. Ook belangrijk: geef informatie aan zorgprofessionals. Zij komen veel bij mensen thuis en kunnen zo makkelijker doorverwijzen. Door mantelzorgers op allerlei manieren op de hoogte te brengen van de ondersteuning die beschikbaar is, wordt de kans vergroot dat ze deze hulp ook inschakelen.

Tip 2: Maak het aanvragen van ondersteuning makkelijk en begrijpelijk

Een andere oorzaak voor vraagverlegenheid van mantelzorgers is dat regels of aanvraagprocedures onduidelijk zijn. Taalproblemen en analfabetisme verergeren dit. Maak folders en voorlichtingsmateriaal daarom toegankelijk, door helder en eenvoudig taalgebruik en maak ook het aanvragen van ondersteuning makkelijk en begrijpelijk. Zorg ook hier weer voor diversiteit in aanvraagmogelijkheden. Dus niet alleen digitaal, maar ook telefonisch of via een spreekuur. Daarnaast kunnen simpele instructiefilmpjes, bijvoorbeeld ook in verschillende talen, helpen bij bereiken van mantelzorgers. Stichting Lezen en Schrijven heeft een factsheet over hoe je helder en toegankelijke taal gebruikt.

Tip 3: Praat over schaamte of angst

Schaamte en angst kunnen ook een rol spelen bij vraagverlegenheid. Mantelzorgers vinden het moeilijk om te vertellen waar ze mee zitten. Of ze voelen zich bezwaard om bijvoorbeeld hun kinderen, buren of vrienden om hulp te vragen. Zij hebben het immers ook druk. Het kan helpen om dit bespreekbaar te maken. Ga bijvoorbeeld met de mantelzorger na bij welk type klussen deze bezwaren minder spelen en onder welke omstandigheden het makkelijker is om hulp te vragen. Helpt het als de mantelzorger weet dat iemand toch al boodschappen doet en dus heel makkelijk iets kan meenemen? Zo kan het ook handig zijn als iemand eerst nagaat wie zou kunnen ondersteunen (bijv. een dochter of kennis). Om vervolgens te kijken welke klussen hij of zij dan zou kunnen oppakken. Als professional kun je ook bespreekbaar maken dat angst of schaamte herkenbaar is voor veel mantelzorgers.

Tip 4: Breng in kaart welke taken de mantelzorger allemaal op zich neemt

Niet iedere mantelzorger heeft door dat hij of zij wel erg veel op het bordje heeft. Zeker in deze coronatijd kan dit lastig zijn. Er zijn verschillende tools, zoals Bordje Vol om de situatie van de mantelzorger in kaart te brengen. Dit kan de mantelzorgers inzicht geven in hun eigen behoefte aan ondersteuning. Bij StiB Breda hebben ze nu, tijdens de coronacrisis, een speciale vragenlijst ontwikkeld. Deze focust zich op hoe het gaat met mantelzorgers, hoe lang ze het met deze maatregelen nog vol kunnen houden en waar ze zich het meeste zorgen over maken als de maatregelen nog langer door gaan. Deze vragenlijst geeft mantelzorgers inzicht op wat voor hen belangrijk is, waar ze hulp in nodig hebben en misschien ook wie ze hier het liefst voor zouden willen vragen. Daarnaast biedt deze vragenlijst ook inzicht aan de organisaties waar hulpvragen zijn.

Tip 5: Persoonlijk contact helpt

Een persoonlijk gesprek helpt vaak om onderliggende vragen boven tafel te krijgen. Als iemand je kent, is het makkelijker om aan te geven dat het zorgen te veel wordt. In deze tijd is dat misschien lastig, maar veel organisaties bellen nu met mantelzorgers, sturen een kaartje of hebben contact via WhatsApp. In Bergen op Zoom voeren consulenten van het steunpunt mantelzorg nu ‘voortuingesprekken’. Als uit een telefonisch contact blijkt dat iemand het zwaar vindt, gaat een consulent op bezoek in de voortuin. Zo kan op veilige afstand toch een gesprek plaatsvinden om zo boven tafel te krijgen waarmee iemand geholpen is.