Vormen van respijtzorg
Respijtzorg bestaat in veel verschillende vormen, maar deze delen eenzelfde doel: een adempauze bieden aan de mantelzorger zodat hij of zij de zorg op een prettige manier kan blijven volhouden.
Er zijn verschillende vormen van respijtzorg:
- Respijtzorg light: hierbij gaat het vaak om een activiteit voor de naaste, waarbij de mantelzorgers kan kiezen om wel of niet mee te gaan. Bijvoorbeeld groepswandelen, wennen op de dagopvang of samen op vakantie.
- Aanwezigheidszorg: iemand die bij de naaste thuis blijft zodat de mantelzorger even iets voor zichzelf kan doen. Bijvoorbeeld een vrijwilliger of individuele begeleiding thuis.
- Dagopvang: de naaste kan één of meerdere dagen per week naar een locatie wij hij of zij een passende activiteit doet. Denk aan een buurthuis, wijkcentrum of zorgboerderij. De mantelzorger heeft dan de hele dag voor zichzelf.
- Logeeropvang: de naaste gaat een nachtje of meerdere nachten logeren. Bijvoorbeeld in een logeerhuis, zorghotel of gastgezin.
Vormen van respijtzorg
Klik op de infographic om hem in groter formaat te bekijken.
Welke vorm het meest geschikt is, hangt af van de zorgsituatie en de voorkeuren van de mantelzorger én de zorgvrager. Onderstaande vragen schetsen de contouren van de verschillende vormen van respijtzorg, variërend van bezoekservice, vrijwillige thuishulp en vervangende mantelzorg tot dagopvang en -behandeling, logeerhuis of zorghotel.
- Waar? Wordt de respijtzorg thuis of buitenshuis aangeboden? Respijtzorg kan aan huis plaatsvinden in de vorm van ‘oppas’ of aanwezigheidszorg, maar de zorgvrager kan ook naar een dagopvang of logeerzorg gaan.
- Voor wie? Sommige respijtzorgvoorzieningen richten zich speciaal op ouderen met dementie of kinderen met een meervoudige handicap, maar er zijn ook logeervoorzieningen waar in principe iedereen terechtkan. Het is belangrijk bij respijtzorg een bewuste keuze te maken en niet onbedoeld uit te sluiten, houd rekening met verschillende groepen mantelzorgers.
- Door wie? De vervangende zorg kan geboden worden door vrijwilligers of door professionele krachten, soms ook door een combinatie van beide. Mantelzorgers en zorgvragers kunnen zelf de regie hebben bij het vormgeven van het aanbod, maar dit kan ook in handen liggen van de organisatie alleen.
- Samen of alleen? Richt de respijtzorg zich specifiek op de zorgvrager, of biedt het een mogelijkheid waar zorgvrager en mantelzorger met elkaar kunnen zijn, waarbij de mantelzorger vrij is van zorgtaken?
- Welke duur en frequentie? Gaat het om respijtzorg van enkele uren, een dagdeel of dagen tot weken? Is het een incidentele (een vakantie) of een regelmatig terugkerende aangelegenheid, bijvoorbeeld wekelijks twee dagdelen?
De doelgroep van het aanbod bestaat niet altijd uit mantelzorgers. Dagbesteding is bijvoorbeeld in eerste instantie gericht op de zorgvrager. Tegelijkertijd kan er dan wel sprake zijn van een respijteffect voor de mantelzorger. Voor effectieve respijtzorg is het van belang is om ook in een dergelijk aanbod expliciet aandacht te vragen voor de behoeften van de mantelzorgers.