Op 4 mei 1970 probeerden twee leden van AJAH, de Amsterdamse Jongeren Aktiegroepen Homoseksualiteit, een krans te leggen bij het monument op de Dam. Zij vonden dat het, 25 jaar na de bevrijding, ook tijd werd om de vergeten LHBTI-slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Ze hadden geen toestemming om een krans te leggen. De twee werden gearresteerd en de krans werd vernield. 

Onder anderen door dit incident groeide binnen de LHBTI-gemeenschap de wens voor een eigen gedenkplek. In 1979 werd een stichting opgericht om het Homomonument te realiseren. Het monument werd in 1987 in gebruik genomen. 

Homomonument

Op het plein achter de Westerkerk, in het centrum van Amsterdam, ligt het Homomonument. Het staat symbool voor de lange weg van de LHBTI-emancipatie in Nederland en de wereld. Het bestaat uit drie driehoeken die samen één grote driehoek vormen. De drie driehoeken staan voor het verleden, het heden en de toekomst. Het monument is een plek om te herdenken, te vieren en om op te roepen tot waakzaamheid. Jaarlijks zijn er bijeenkomsten tijdens Dodenherdenking en de Transgendergedenkdag, maar ook met Bevrijdingsdag en de Amsterdamse Pride. 

De tekst op het monument 'Naar Vriendschap Zulk Een Mateloos Verlangen' is een dichtregel van de homoseksuele, joodse schrijver Jacob Israël de Haan (1881-1924).

Roze driehoek

De roze driehoek was één van de vele symbolen die de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden voor hun gevangenen in de concentratiekampen. Elke gevangenengroep in nazi-strafkampen kreeg een eigen label. De kleur van het embleem bepaalde welke privileges die groep kreeg. Homo's kregen de kleur roze, omdat dit een verwaterde vorm van rood is, destijds een mannelijke kleur. Vanaf de jaren zeventig in de vorige eeuw werd de roze driehoek het symbool geworden tegen onderdrukking en uitsluiting van LHBTI-personen.

Andere monumenten in Nederland

Naast het Amsterdamse Homomonument zijn er in Nederland nog soortgelijke monumenten terug te vinden. Sinds 1993 is er in Den Haag een Internationaal Homomonument, aan de Koekamp. In Utrecht ligt er sinds 1999 een gedenksteen op het Domplein ter nagedachtenis aan de Utrechtse sodomieprocessen. In 2015 werd in Schiedam een gedenkteken voor Jillis Bruggeman onthuld. Op 9 maart 1803 werd hij als laatste Nederlander geëxecuteerd wegens het hebben van seks met andere mannen.

Het bestaan van dergelijke monumenten in de openbare ruimte is belangrijk voor de zichtbaarheid van LHBTI-personen. Ze geven erkenning aan pijnlijke gebeurtenissen uit het verleden en bieden vaak een plek om samen te komen. Bij lokaal LHBTI-beleid is zichtbaarheid essentieel. Het feit dat André van Duin voor een miljoenenpubliek een podium biedt voor het Amsterdamse Homomonument is belangrijk en hoopvol. Zeker gezien de gebeurtenissen in 1970. Het zou mooi zijn als we vooruit kunnen kijken naar herdenkingen waar iedereen zich onderdeel van voelt.