Vrijwilliger moet veilig kunnen werken

Websites met vraag en aanbod van vrijwilligerswerk zijn populair. Maar hoe veilig is het een compleet onbekende in huis te halen?

Vrijwilligerswerk bij onbekenden neemt de laatste jaren een grote vlucht, maar is kwetsbaar voor zowel vrijwilligers als hulpbehoevenden. De handreiking Vertrouwen onderbouwen geeft vrijwilligersplatforms en andere betrokkenen oplossingen en tips.

Buuv.nu en zorgvoorelkaar.com zijn de bekendste bemiddelingswebsites waar vrijwilligers gezocht en gevonden worden. Het concept is simpel: hulpbehoevenden en vrijwilligers plaatsen hun vraag en aanbod. Zij benaderen elkaar vaak zonder tussenkomst van een organisatie. Saskia Daru, projectleider huiselijk en seksueel geweld, dringt daarom aan op heldere afspraken over:

  • het invullen van de hulp
  • het aangeven van grenzen
  • wat te doen als deze grenzen worden overschreden

De praktijk

Van de 42 formeel georganiseerde steunpunten vrijwilligerswerk die Movisie in 2014 heeft ondervraagd zegt meer dan de helft ervaring te hebben met grensoverschrijdend gedrag. Bij de afdeling Haarlem van Buuv.nu worden contacten vrijwel altijd zonder bemiddelaar gelegd. Hier zijn tot nu toe geen alarmerende situaties gemeld. Bemiddelaar Lia van Arum: ‘We krijgen soms wel te horen dat het absoluut niet klikt tussen mensen; dan grijpen we in.’ Twaalf huisregels op de website buuv.nu moeten voorkomen dat het misgaat. Een van de belangrijkste adviezen is: maak altijd vooraf kennis.

Bij vrijwilligersplatform Hulp in de Praktijk verlopen vrijwilligerscontacten altijd via het bureau van HiP. ‘Maar het blijft een feit dat je bij iemand aanbelt die je niet kent’, zegt Jelle Sijtsma, landelijk coördinator van HiP. ‘Dat is spannend, want je weet niet wie of wat je achter de voordeur treft.’ HiP vraagt vrijwilligers en hulpvragers eventuele misstanden direct terug te koppelen.

Gemeente

Daru stelt dat ook de gemeente een taak heeft in het zo veel mogelijk waarborgen van de veiligheid. ‘De lokale overheid leunt steeds meer op vrijwilligers. Dat schept een morele verantwoordelijkheid om te helpen misstanden te voorkomen.’ Gemeenten kunnen helpen bij het opstellen van gedragsregels en bijvoorbeeld een contactpersoon bekostigen. Volgens Daru voorzien de bemiddelingswebsites in een grote behoefte. ‘De drempel om hulp te vragen en aan te bieden is lager. Veel vrijwilligers willen direct aan de slag en hebben geen zin in lange procedures. Maar je kunt niet de voordelen hebben zonder de risico’s.’

In de publicatie Vertrouwen onderbouwen staan tips om de veiligheid te vergroten en beschrijvingen van dilemma’s, de mogelijke oplossingen en handvatten. Lees ook het artikel Digitale marktplaatsen voor zorg en ondersteuning op de website van het Expertisecentrum Mantelzorg.

Dit artikel is een samenvatting van het artikel Vrijwilliger moet veilig kunnen werken uit het Nederlands Dagblad van 9 maart 2015.