Om die vraag te kunnen beantwoorden moeten we bij de basis beginnen. Waarom ontstaat er schade wanneer een cliënt, soms vele maanden, op hulp moet wachten?

Extra stress door randproblematiek

Eén van de redenen is dat het leven van de cliënt stil kan komen te staan. Dit komt vaak doordat de uitwerking van een psychische aandoening niet alleen bepaalt hoe je denkt en wat je voelt, maar ook wat je doet. Het interne gevecht kan zo intens zijn dat dit alle andere aspecten van je leven beïnvloedt. Denk bijvoorbeeld aan het bijhouden van je administratie, financiën, fysieke gezondheid, relaties, werk, slaapritme en dagstructuur.

Het lukt simpelweg niet meer om op deze leefgebieden bij te blijven. Hoe langer de wachttijd, hoe meer je achter komt te liggen. Ook kan het zijn dat de cliënt (te) lang heeft gewacht met het vragen om hulp, de situatie is simpelweg al geëscaleerd. Het sociale netwerk is al verdwenen, de baan is al verloren, de schulden zijn al ontstaan en/of de zelfmedicatie (verslaving) is al begonnen.

Al deze randproblematiek veroorzaakt veel extra stress voor de cliënt. En deze stress leidt weer tot een verheviging van de symptomen van de psychische aandoening. De persoonlijke situatie verslechtert dus niet alleen, de cliënt wordt ook letterlijk zieker. Als dit het resultaat is van mensen tijdens de wachttijd aan hun lot overlaten, wat is dan het resultaat van het bieden van een helpende hand?

Nieuwe vorm van cliëntondersteuning

Om hierachter te komen is Stichting Kompassie in het kader van het Koploperstraject cliëntondersteuning in januari begonnen met de pilot ‘wachttijdondersteuning’. Een nieuwe vorm van (cliënt)ondersteuning voor mensen die op de wachtlijst staan. Deze pilot is ontstaan vanuit een samenwerking tussen de Gemeente Den Haag, de afdeling persoonlijkheidsproblematiek van PsyQ, huisartsen en Stichting Kompassie. In deze pilot nodigen we alle nieuwe cliënten van de afdeling persoonlijkheidsproblematiek uit voor een kennismakingsgesprek bij Kompassie.

Lees meer over Koploper Den Haag

Tijdens dit gesprek bieden we een luisterend oor en brengen we in kaart op welke leefgebieden er problemen zijn of dreigen te ontstaan. Bij minimale problematiek wordt de cliënt in contact gebracht met ons steunpunt. Dit is een plek waar de cliënt zonder afspraak langs kan komen voor emotionele en praktische ondersteuning door onze vrijwillige ervaringsdeskundigen. Is er sprake van ernstige problematiek of potentiële escalatie, dan wordt de cliënt gekoppeld aan een speciaal getrainde ‘wachttijdondersteuner’. Deze kan de cliënt gedurende de gehele wachttijd voorzien van 1-op-1 ondersteuning. Tijdens dit traject worden er vaste ondersteuningsafspraken ingepland. Samen met de cliënt werkt de wachttijdondersteuner aan het voorkomen en verminderen van randproblematiek én aan het vergroten van de zelfredzaamheid.

Positieve effecten

In de korte tijd dat wij de pilot draaien zien wij al de positieve effecten van de wachttijdondersteuning. Met name: een toename in gemoedsrust, ziekte-inzicht en een verbetering van de persoonlijke situatie. Daarnaast is duidelijk dat het lotgenotencontact een positieve bijdrage levert aan het achterhalen van diepere -vaak met schaamte gepaarde- problematiek. Het bieden van een luisterend oor, het delen van ervaringen. Maar ook: het op orde brengen van de (financiële-)administratie, het wegwerken van schulden en (indien nodig) het ondersteunen bij doorverwijzing naar specialistische hulp. Het draagt allemaal bij aan het omzetten van een schadelijke wachttijd naar een productieve periode in het leven van de cliënt.

We weten nu dat ‘niets doen’ kan leiden tot verstrekkende persoonlijke en maatschappelijke schade. Waarom zouden we niets doen?