‘We hebben een mentaal contract afgesloten’

Organisaties slaan handen ineen bij Wonen Eerst in Den Bosch

Van Opvang naar Wonen. Dat is de missie bij Eerst Wonen in Den Bosch om dakloosheid uit te bannen. Directeur Thijs Honig van Maatschappelijke Opvang Den Bosch vertelt over de resultaten en de samenwerking tussen zijn stichting, woningcorporaties en gemeente.

‘Als wij onze missie willen voltooien dan moeten we ons zelf overbodig zien te maken.’ Niet snel zal een directeur zich de opheffing van zijn organisatie als doel stellen. Thijs Honig, directeur van Maatschappelijk Opvang Den Bosch en een bevlogen verteller, windt er echter geen doekjes om. In eendrachtige samenwerking met vier woningcorporaties en de gemeente zet zijn stichting zich nu vijf jaar in voor Housing First en twee en een half jaar voor Wonen Eerst. (Onderaan de pagina lees je over het verschil tussen beiden). En als Wonen Eerst succesvol is, dan is opvang niet meer nodig, zo simpel is het, zegt Honig.  

Zover is het nog niet. Maar ze zijn in Den Bosch absoluut op de goede weg, stelt de directeur Maatschappelijk Opvang Den Bosch. De gemiddelde tijd waarin een dakloos persoon op een opvangplek overbrugt, bedraagt in Nederland een jaar. ‘Dat is veel te lang. Maak je er maar een voorstelling van: er zitten veel mensen met veel problematiek bij elkaar in een uitzichtloze situatie. Dat brengt niet het beste bij hen naar boven, dat is natuurlijk niet vreemd.’ 

In Den Bosch is inmiddels voor 85 procent van de mensen die dakloos zijn of dreigen te worden, binnen drie maanden een passende woonplek gevonden. Dat is in deze tijd van woningkrapte een heel goed resultaat, stelt Honig. ‘Een kwestie van prioritering. Deze mensen verkeren in een traumatische periode van hun leven. Dit zijn absolute spoedzoekers die dus voorrang krijgen, zo hebben we met de woningcorporaties en de gemeente afgesproken.’

Wonen Eerst in Den Bosch 

Het doel van Wonen Eerst in Den Bosch: het voorkomen of verkorten van opvang in maatschappelijke opvang door het creëren van directe toegang tot permanente huisvesting. Maatschappelijke Opvang Den Bosch is verantwoordelijk voor de uitvoerende organisatie die opvang en begeleiding verzorgt, de gemeente is de bestuurlijke aanjager en zorgt voor beleidsontwikkeling, de vier woningcorporaties zorgen voor de levering van woningen aan deelnemers van het programma. De werkwijze: er start intensieve begeleiding vanaf moment dat iemand zich aanmeldt en dat hij dakloos is in de opvang moet overnachten. Honig: ‘Daarna dikken we de procedures zoals aanmelding, financiën, aanvraag paspoort et cetera, zoveel mogelijk in. Idealiter zouden we voor iedereen binnen drie weken een passende oplossing kunnen hebben, inclusief een woning. Maar dat proces moeten we nog optimaliseren, dus daarom zitten we nu op drie maanden.’ Tussen eind 2022 en 2024 zijn in Den Bosch 159 dakloze mensen via de Wonen Eerst aanpak gehuisvest.

Toch zijn de resultaten opmerkelijk. Immers, woningcorporaties merken in tijden van woningkrapte dat ook andere urgente woningzoekers zich laten gelden. De corporaties moeten dan flink hun nek uitsteken om deze groep voorrang te verlenen. ‘De vier woningcorporaties waarmee wij Wonen Eerst doen staan voor wat ze zeggen, ze leveren gewoon’, benadrukt Honig. En hij legt uit dat de missie om dakloosheid uit te bannen een ‘breed gedragen verlangen is’, ook bij de corporaties. ‘We willen dakloosheid stoppen in de regio en slaan daarom de handen ineen om het probleem op te lossen. We hebben een mentaal contract afgesloten. Het wordt simpel als de woningcorporaties, de gemeente en wij als zorgaanbieder alle drie in staat zijn om over onze afzonderlijke belangen te kijken. En dat is het geval.’

Toch zorgt het ‘woonruimtekort’ wel voor een nog op te lossen vraagstuk, vindt Honig: de onevenredige verdeling van via Wonen Eerst geplaatsten over de stad. ‘Dat geeft druk op bepaalde wijken met veel huurwoningen, met bewoners die in een slechte financiële situatie verkeren, stress hebben of ze bijvoorbeeld de huur wel kunnen betalen.’ Hij zou die ‘disbalans’ graag willen opheffen. ‘Er stonden in Den Bosch op een dag her en der in de stad 402 woningen te koop op Funda. Wat zou het fantastisch zijn geweest als we een sponsor hadden gehad om die woningen op te kunnen kopen. Dan kun je dakloosheid gewoon stoppen.’

Maar dakloosheid is nog steeds een gegeven. Ook in Den Bosch. Dat neemt niet weg dat Honig in de eerste resultaten van Wonen Eerst een bevestiging ziet van de kracht van het programma. Hij somt op: ‘Van de 159 mensen die zijn geplaatst heeft tachtig procent van de mensen weer een baan, is er geen overlastmelding, is nauwelijks sprake van een huurachterstand. En geven deze mensen het cijfer negen voor hun kwaliteit van leven. Omdat ze zich serieus genomen voelen, ze zijn niet verder weggezakt, ze zijn het vertrouwen in de samenleving niet verloren. Integendeel, deze mensen hebben meer vertrouwen dan ooit. Want ze weten dat onze mensen, hun begeleiders, achter hen staan.’ *

* Deze cijfers put Honig uit het rapport ‘Impactrapport Wonen Eerst Den Bosch (2024)

Wat is het verschil tussen Housing First en Wonen Eerst? 

Hoe zit het nu precies? Bij zowel Housing First als Wonen Eerst wordt het proces van opvang en crisisopvang voorkomen en staat wonen centraal. Beiden zijn gebaseerd op de Housing First uitgangspunten. Housing First is een curatieve aanpak, gericht op het oplossen van langdurige dakloosheid en voor mensen met meervoudige problematiek. Het biedt direct permanente huisvesting, gecombineerd met intensieve begeleiding, om mensen uit chronische dakloosheid te halen en duurzaam herstel mogelijk te maken. 

Wonen Eerst is een doorontwikkeling van Housing First. Het is een preventieve systeembenadering, gericht op het verkorten en zo veel mogelijk voorkomen van dakloosheid. Door tijdig stabiele huisvesting en passende ondersteuning te bieden, verklein je de kans dat mensen in een opvangsituatie terechtkomen. (Bron: Impactrapport Wonen Eerst Den Bosch (2024).