Werken met je eigen ervaring

Een interview met ervaringsdeskundige Mannus Boote

Mannus Boote heeft vanuit kennisinstituut Movisie de overstap gemaakt naar een baan als ervaringsdeskundige. Samen met drie collega's verzorgt hij één van de sessies tijdens het congres ‘De inzet van ervaringsdeskundigen’ op 14 juni 2017. ‘Ik noem me vaak geen hulpverlener, maar ‘hoopverlener’.

Wat doe je voor werk?

‘Ik werk als specialistisch ambulant hulpverlener bij Intermetzo GezinsFACT. In het interdisciplinaire team is mijn specialisme mijn ervaringsdeskundigheid. Daardoor noem ik me vaak geen hulpverlener maar 'hoopverlener'. Samen met mijn collega's begeleid ik jongeren en hun ouders in hun eigen omgeving. Daarnaast ben ik trainer bij het platform voor ervaringsdeskundigheid in de jeugdhulp: ExpEx, wat staat voor Experienced Experts. Lokaal werken we samen met verschillende organisaties waarvoor deze jongeren vrijwilligerswerk kunnen doen als maatje voor een andere jongere, als voorlichter en als adviseur van hulpverleners & overheden. Ook maak ik met ExpEx en hulpverleners samen ervaringstheater, voor deskundigheidsbevordering van professionals in de jeugdhulp. Ik weet dat ik veel kansen heb gekregen om mijn ervaringen positief in te zetten voor anderen. Die kansen wil ik nu met ExpEx voor anderen creëren.’

Hoe ben je in dit werk als ervaringsdeskundige terechtgekomen?

‘Ik begon mijn carrière bij Movisie met een afstudeeronderzoek naar suïcide onder LHBT-jongeren. Tijdens trainingen aan hulpverleners zette ik steeds vaker eigen voorbeelden in. Maar ik vertelde het in de derde persoon. Bij Movisie hadden we destijds de maandelijkse traditie dat iemand tijdens een 'soulfoodlunch' aan collega's inspiratie deelde. Ik heb toen aangekondigd dat ik uit de kast wilde komen, maar met iets anders dan mijn seksuele voorkeur. Ik vertelde aan een zaal vol collega's dat ik zelf uit de jeugdhulp kom. Dat ik in een pleeggezin en op een groep heb gewoond. Ik ben de training 'Werken met je eigen ervaring' gaan volgen en sindsdien zet ik mijn ervaringen een stuk bewuster en functioneler in. Daarna heb ik ervoor gekozen om met mijn specialisme als ervaringsdeskundige te gaan werken’ (lees ook dit artikel over ervaringsdeskundigheid en LHBT).

Congres 'De inzet van ervaringsdeskundigen' op 14 juni

Ervaringsdeskundigheid wordt steeds vaker ingezet naast wetenschappelijke en professionele kennis, als onderdeel in het herstelproces van mensen die kampen met lastige levenskwesties. Het congres De inzet van ervaringsdeskundigen op 14 juni geeft gemeenten, zorg- en welzijnsorganisaties inzicht en handvatten in de zoektocht naar nieuwe verhoudingen en implementatie van een brede inzet van ervaringsdeskundigen naast en samen met hun zorgprofessionals. Lees meer en meld u aan.

Hoe pak jij het aan?

‘De jongeren die we begeleiden, hebben vaak al veel hulp gehad. Niet gek dat ze dan hulpverlenersmoe zijn en niet gemotiveerd om het zoveelste gesprek te voeren. Ik maak daarom in het begin eerst gewoon contact met ze. Samen een spelletje doen, gamen of ergens wat gaan drinken of eten. Hoe meer ik daarna in gesprekken over mezelf vertel, hoe meer vertrouwen zij krijgen om ook open te zijn. Ik focus me minder op problemen en meer op wat mij geholpen heeft. Waardoor ze uiteindelijk verleid worden tot verdere hulpverlening (lees ook het interview met Mannus op zorgwelzijn.nl).

'Hoe meer ik over mezelf vertel, hoe meer vertrouwen jongeren krijgen om ook open te zijn'

Maar ook voor ouders kan mijn aanwezigheid meerwaarde hebben. Zo vertel ik bijvoorbeeld dat ik na mijn uithuisplaatsing het contact met mijn moeder heb hersteld. Dat kan hen hoop geven voor de toekomst. Laatst nog vertelde een moeder mij dat ik haar heb laten zien dat het echt mogelijk is om, ondanks wat je meegemaakt hebt, een opleiding te gaan volgen. Ze was weer gemotiveerd om deel te nemen aan de maatschappij.’

Zie ook dit vlog van sociaal makelaar Jelle de Boer over ervaringsdeskundigheid. Mannus Boote wordt door Jelle geïnterviewd vanaf 3.34 minuut.

Wat ga je doen tijdens het congres ‘De inzet van ervaringsdeskundigen’?

‘Ik geef met mijn mede-ervaringsdeskundige Mohini Awadhpersad, psychiater Hedy van Loon en leidinggevende Gerda Snip de sessie 'Gelijkwaardig samenwerken in een jeugdteam'. In andere sectoren als de ggz heeft de inzet van ervaringsdeskundigheid zich bewezen, maar in de jeugdhulp stond dit enkele jaren geleden nog in de kinderschoenen. Het bleek een zoektocht om dit op een goede manier in onze organisatie te implementeren. Om bijvoorbeeld collega's hierin mee te nemen die soms weerstand hebben, maar vooral erg onbekend zijn met ervaringsdeskundigheid.

Nu ik twee jaar in dit team werk, opperde een van mijn collega's laatst om de naam ‘ervaringsdeskundige’ te veranderen, omdat 'ervaringswerker' of 'ervaringsprofessional' volgens haar de lading beter dekt. Ons doel van gelijkwaardig samenwerken lijkt aardig  gelukt. We nemen de deelnemers op 14 juni mee in het proces: hoe hebben wij dit gedaan en wat zijn onze ‘lessons learned’? Wat waren valkuilen en hoe hebben we kansen benut?’

Wat wil jij op de agenda als het gaat om ervaringsdeskundigheid?

‘Ik zou willen dat ervaringswerk niet alleen in een beroepscompetentieprofiel en onderzoeken serieus wordt genomen, maar ook in de praktijk. Ik denk dat dat bereikt kan worden wanneer andere disciplines hier meer kennis over krijgen zodat zij met minder onwetendheid en angst kunnen samenwerken. Maar vooral ook wanneer in de opleidingen van hulpverleners ervaringskennis een serieuze plek krijgt, zoals de leerlijn ervaringsdeskundigheid bij Windesheim Zwolle. Zodat steeds meer hulpverleners hun eigen ervaringen als waardevolle bron van kennis kunnen gebruiken (lees ook dit artikel op zorgwelzijn.nl waarin Mannus pleit voor meer aandacht voor ervaringsdeskundigheid in de sociale opleidingen).

'Ik zou willen dat ervaringswerk ook in de praktijk serieus wordt genomen'

Daarnaast hoop ik voor de vrijwillige inzet op een betere waardering. Allereerst als het gaat om vergoedingen. Vrijwilligers kunnen het gevoel hebben 'gebruikt' te worden wanneer dit niet goed geregeld is. De eisen hiervoor zijn steeds strenger geworden, maar gelukkig wordt steeds vaker gekozen voor een vrijwilligersvergoeding van 2,50 tot 4,50 per uur. En er worden creatievere oplossingen gezocht wanneer een jongere in de schulden zit, bijvoorbeeld door uren op te sparen en uiteindelijk een laptop te verdienen (lees ook dit opinie-artikel op opiniestukken.nl). Maar het zit ‘m niet alleen in de vergoeding. Het zit ook in het feit dat je niet eenmalig ingevlogen wordt om je ervaring te delen, maar dat je gedurende het project een van de mede-ontwikkelaars bent. Zoals nu gebeurt in het onderzoek dat Movisie uitvoert voor en door thuisloze LHBT-ers.’

Foto's: MacSiers Fotografie