De notitie is opgebouwd aan de hand van 3 speerpunten Versterken, Verlichten en Verbinden, uit de beleidsbrief van VWS over mantelzorg (2013), voorafgegaan door het aandachtspunt ‘Vinden’. Het bereiken van mantelzorgers is namelijk een belangrijke voorwaarde om te kunnen Versterken, Verlichten en Verbinden. Per aandachtspunt krijgt u een aantal tips, die in de notitie verder worden toegelicht.

Vinden: hoe kunt u mantelzorgers bereiken?

Hoe bereikt u de mensen in uw gemeente die zorgen voor naasten, zodat u ze kunt Versterken, Verlichten en Verbinden? Hierbij kunt u denken aan de volgende tips:

• Zoek mantelzorgers dichtbij hun eigen leefpad en dicht bij het zorgpad van hun naaste;
• Sluit aan bij de beleving van mantelzorgers;
• Betrek mantelzorgers bij het gesprek.

Versterken: versterk mantelzorgers in hun regie en positie

Zelfredzaamheid, zelfregie en zelfhulp zijn belangrijke uitgangspunten van de stelselherziening in zorg en ondersteuning. Met de basisfunctie Versterken zorgt de gemeente ervoor dat mantelzorgers de regie kunnen voeren en behouden, en keuzemogelijkheden hebben hoe zij de mantelzorg vormgeven. De centrale vraag is: wat kunt u organiseren om de regie en positie van mantelzorgers te versterken? U kunt denken aan de volgende tips:

• Onderzoek de vraag achter de vraag van mantelzorgers en zorgvragers;
• Maak werk van waardering voor mantelzorgers;
• Veranker eigen regie en keuzevrijheid van mantelzorgers in beleid;
• Neem belemmeringen voor mantelzorgen in wet- en regelgeving weg;
• Zorg voor actieve participatie van mantelzorgers in beleid.

Verlichten: organiseer ondersteuning voor mantelzorgers

Goede ondersteuning voor mantelzorgers draagt ertoe bij dat hun draaglast en draagkracht in evenwicht zijn. Een mantelzorger is, naast mantelzorger, immers ook partner, kind, werknemer, scholier of vrijwilliger. Om overbelasting te voorkomen is het belangrijk dat de balans tussen verschillende taken en rollen behouden blijft. Hoe kunt u als gemeente de taak van mantelzorgers verlichten en hun draagkracht vergroten, zodat zij de zorg beter en langer vol houden?

U kunt hierbij denken aan de volgende tips:

• Werk netwerkgericht en zet in op preventie van overbelasting;
• Organiseer informatie en advies;
• Faciliteer emotionele steun en educatie voor mantelzorgers;
• Maak werk van passende respijtzorg;
• Zet in op praktische en materiële hulp voor mantelzorgers;
• Maak werk van het vinden en binden van vrijwilligers.

Verbinden: leg verbindingen tussen mantelzorgers en professionals

Gelijkwaardige samenwerking tussen de informele zorg van mantelzorgers en de formele zorg van beroepskrachten is noodzakelijk voor integrale zorg en ondersteuning. De centrale vraag is: wat moet u organiseren om mantelzorgers en professionals in zorg en ondersteuning beter met elkaar te verbinden? U kunt denken aan:

• Investeer in samenwerking op het microniveau van professionals met mantelzorgers;
• Ga voor samenwerking op het meso niveau van organisaties voor formele en informele zorg;

Hoe maakt u goed mantelzorgbeleid?

De vier aandachtspunten Vinden, Versterken, Verlichten en Verbinden helpen u bij het vormgeven van beleid rondom mantelzorg. Lees meer in de hand-out Goed mantelzorgbeleid (pdf).