Zet het gevoel van machteloosheid om in steun en actie
De aardbevingen in Syrië en Turkije, wat kun jij doen?
Sinds de aardbevingen in Turkije en Syrië zien we in de media dagelijks hartverscheurende beelden die voor zich spreken. Beelden die iedereen raken. Op afstand kun je je bijna niet voorstellen wat de slachtoffers van deze ramp moeten doormaken. En ook het aanschouwen van de machteloosheid bij mensen met Turkse en Syrische achtergrond in Nederland die familie of vrienden hebben verloren en moeten toekijken hoe mensen verkeren in chaos, wanhoop, angst en onzekerheid over wat er komen gaat, zal niemand onberoerd laten. De vraag die dan in je opkomt, is: Kan ik iets doen?
Met de enorme omvang van de ramp en de ellende en verdriet die dit met zich meebrengt, lijkt alles een druppel op de gloeiende plaat. Dit maakt ons ook handelingsverlegen. Maar in het klein, kan iedereen wat betekenen. Niet alleen door te doneren. Legio van onderzoeken laten zien wat voor mensen die een steun in de rug hard kunnen gebruiken de waarde is van lotgenotencontact, empathie, je solidair tonen en omzien naar elkaar zijn. Twee voorbeelden van dingen die jij kunt doen:
1. Zorg voor elkaar
De aardbeving in het land van herkomst maakt veel los bij Turkse en Syrische Nederlanders. Onzekerheid en zorgen over het lot van familie, vrienden en kennissen in het aardbevingsgebied kan een grote mentale impact hebben. Ook trauma's uit het eigen verleden kunnen opspelen of het eigen vluchtverleden opnieuw doen beleven. Vanzelfsprekend heeft dat gevolgen voor hun welbevinden. Zo zei een Syriër woonachting in Nederland die we spraken: 'We kunnen ons niet afleiden. Het is ook moeilijk dat alle herinneringen aan de oorlog weer naar boven komen. Er is nu een dubbel trauma bij de mensen in Syrië.’
'Ook een klein gebaar kan het verschil maken'
Sociaal professionals kunnen extra aandacht voor hen hebben, contact zoeken om te vragen hoe het gaat, signaleren waar het niet goed gaat en waar nodig ook proactief ondersteuning bieden of doorverwijzen. Dit vraagt om een cultuursensitieve benadering: een benadering die ook centraal staat in de e-learning over intercultureel vakmanschap van KIS. Samenwerken met (zelf)organisaties en informele netwerken uit de gemeenschappen zelf kan hierbij helpen, blijkt uit onderzoek van KIS over een duurzame samenwerking tussen zelforganisaties en professionals. Mensen vragen hier gemakkelijker hulp en op hun beurt kunnen deze organisaties beter duiden wat er speelt en inschatten welke ondersteuning nodig is. Maar ook buren, de school van de kinderen, de sportclub of de buurtvereniging kunnen iets doen, bijvoorbeeld aandacht geven, afleiding bieden of medeleven tonen. En natuurlijk geldt dat ook voor jou en mij. Vraag je collega met Turkse afkomst of je buurvrouw die uit Syrië is gevlucht hoe het gaat met eventuele vrienden of familie in het rampgebied en kijk of je iets voor hen kunt doen. Ook een klein gebaar kan het verschil maken. Onderzoek naar eenzaamheid laat zien dat het ontbreken van iemand bij wie je je verhaal kwijt kan ook kan leiden tot (emotionele) eenzaamheid.
2. Help mee
Het gevoel van machteloosheid en de wens om iets te doen heeft ook geleid tot veel initiatieven vanuit mensen met een Turkse of Syrische achtergrond in Nederland, o.a. om geld en spullen in te zamelen of om elkaar te steunen. Je kunt je aanbieden om als vrijwilliger mee te helpen. Gemeenten en sociaal professionals kunnen ondersteuning bieden en de initiatieven faciliteren en verbinding leggen tussen mensen die iets willen doen. Ook op de lange termijn zal dit vruchten afwerpen. Zo laat onderzoek naar de kracht van samenwerken aan goede doelen zien dat samenwerken aan een goed doel bijdraagt aan het overbruggen van verschillen tussen mensen met verschillende etnisch-culturele achtergronden. Sociaal werkers en medewerkers in opvanglocaties waar vluchtelingen uit Syrië verblijven kunnen ook zelf mogelijkheden creëren voor mensen die iets willen doen. Bijvoorbeeld in samenwerking met (zelf)organisaties vanuit de Turkse of Syrische gemeenschappen in Nederland en inwoners uit de gemeente. Uit onderzoek blijkt dat dit werkt bij sociaal contact. Dit kan als positief neveneffect ook nog zorgen voor empathie bij de omwonenden en daarmee voor minder vooroordelen en meer draagvlak in de omgeving voor de opvanglocatie en haar bewoners.
De aardbevingen hebben een enorme impact, in de eerste plaats voor mensen in het rampgebied in Syrië en Turkije. Maar ook voor familie en vrienden die in Nederland wonen. Dit zal nog een lange nasleep hebben. Het is belangrijk dat we niet alleen nu, maar ook straks als de beelden van ons scherm zijn verdwenen, blijven omkijken naar mensen die dit nodig hebben en hen een hart onder de riem steken.
