Op 7 september 2022 kwamen Bartel Geleijnse (TCK), Inez de Vries en Elize van der Grift (Sherpa) en Miranda van de Pol (Pro Persona) met verrassende suggesties tijdens de transitiearena Waardevol Werk. 

The Colour Kitchen

The Colour Kitchen Zuilen is al jaren de plek waar de live transitiearena’s Waardevol Werk plaatsvinden. Niet voor niets: het is een inspirerende plek. The Colour Kitchen biedt een horecaopleiding en leerplekken aan voor iedereen die daar geïnteresseerd in is. ‘De arbeidsmarkt heeft een afstand tot sommige mensen gecreëerd. We stellen de markt weer open voor deze mensen’, aldus Bartel Geleijnse, oprichter en directeur van The Colour Kitchen. 

De mensen in opleiding werken in bedrijfsrestaurants of in de eigen vestigingen van The Colour Kitchen. ‘Mensen werken in een echte omgeving, vanaf dag één. Je leert in de praktijk hoe je met klanten om moet gaan en hoe je om kan gaan met de druk van het werken in een professionele keuken. We maken de mensen weer zichtbaar’, aldus Bartel. 

'Dit betekent niet dat je in de snelheid en processen mee moet, wat we als samenleving ‘normaal’ vinden. Mensen worden ingezet op hun kwaliteiten. Dit betekent ook dat medewerkers niet alles hoeven te kunnen. Ook kan het werk aangepast worden op iemands kwaliteiten. Iemand die goed contact kan maken met gasten, maar het opschrijven van de bestelling lastig vindt, wordt bijvoorbeeld gekoppeld aan een medeleerling die juist goed kan schrijven. Ze gaan samen naar een tafel om de bestelling op te nemen. Op deze manier komt ongezien talent tot bloei’, ziet Bartel. Lees meer over het werk van de Colour Kitchen.

Sherpa StartUP

Na de inleiding van Bartel is het woord aan de twee goede voorbeelden van deze transitiearena: Sherpa StartUP en ZIN! Dagbesteding. Bij Sherpa StartUP komen jonge mensen met een matige verstandelijke beperking. Een aantal hebben ook gehoor- of communicatieproblemen. De deelnemers van StartUP wonen of werken bij zorgorganisatie Sherpa in Gooi- en Vechtstreek. StartUP is een nieuwe leer- en werkgroep waar deelnemers een driejarig programma volgen. Ontwikkeling van met name werknemersvaardigheden en meedoen in de wijk staan centraal.

Meedoen

We hebben onze samenleving zo ingericht dat mensen met een middelmatige en ernstige beperking nauwelijks kansen krijgen om mee te doen. Het perspectief dagbesteding wordt vaak al vastgelegd op het VSO (voortgezet speciaal onderwijs). ‘Bij StartUP gaat het om meedoen en ontwikkelen ìn de samenleving’, legt Inez de Vries uit, coördinator leertrajecten Sherpa Academie. StartUP zit in het activiteitencentrum De Zonnewijzer, midden in de wijk Kerkelanden in Hilversum. De deelnemers gaan aan de slag in en met de buurt. Zo werken deelnemers bij het wijkcentrum De Koepel of bij een van de winkels in het grote winkelcentrum. Het wijkcentrum is de spil van de wijk. Het netwerk van het wijkcentrum wordt benut om leerwerkplekken te creëren. Er zijn contacten met de verschillende winkels in het winkelcentrum, ouderen zorg en McDonalds. De interesses maar ook het ‘kunnen en aankunnen’ zijn leidend bij het vinden van een geschikte leerwerkplek. Bijvoorbeeld koffie schenken voor oudere mensen of hapjes maken voor het wijkcentrum. In deze werksetting leren deelnemers bijvoorbeeld communicatie- en computervaardigheden. ‘Het leren in een echte omgeving, geeft mensen zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld’, ziet Elize van der Grift, begeleider StartUP groep. 

Onderdeel van de wijk

Naast de ontwikkeling van de deelnemers, brengt deze manier van werken ook veel voor de wijk. De bewoners van De Zonnewijzer waren voorheen altijd op het complex zelf. Niemand wist wie daar werkten. Nu de mensen meehelpen in het wijkcentrum en winkelcentrum leren wijkbewoners elkaar kennen: ze worden onderdeel van de wijk. Het doet veel voor de zichtbaarheid van mensen met een beperking in deze wijk.

Ontwikkeling

‘De houding en de rol van de zorgprofessionals zijn essentieel’, signaleert Inez. ‘Jaren geleden waren mensen het gewend om bijvoorbeeld steeds kussens te maken. Als je dan vroeg hoe ze het vonden, kreeg je altijd het antwoord dat ze het leuk vonden. Nu ze in de horeca in het wijkcentrum werken, vinden ze dat ook leuk. Dat zegt alles over wat mensen gewend zijn. Als zorgprofessional speel je een grote rol in het stimuleren van ontwikkeling en leren van mensen. Wil je als zorgorganisatie naast een goede sfeer en veiligheid ook de stap naar de samenleving kunnen zetten dan is er meer nodig. Lef, doorzettingsvermogen, goed kijken naar wat de wijk nodig heeft zijn onder andere factoren die het succes bepalen. Als zorgprofessional speel je hier een grote rol in’.  

ZIN!

Vervolgens is het woord aan Miranda van de Pol, manager ZIN! Dagbesteding. ZIN! is gevestigd op het terrein van Pro Persona Wolfheze. Een plek waar mensen met complexe en langdurige psychiatrische kwetsbaarheid wonen en leven. Veel mensen kennen naast hun psychische kwetsbaarheid ook verslavingsproblematiek. Op het terrein staan een tuinderij, is horecagelegenheid, een kunstbedrijf, technisch centrum, houtbewerking, fietsenmaker en nog meer. In totaal werken 421 mensen bij ZIN!.

Omgekeerde integratie 

Omgekeerde integratie noemt Miranda de werkwijze van ZIN!: ‘Als het niet lukt om in de maatschappij te werken, halen we de maatschappij naar de mensen’. Op deze manier kunnen medewerkers zich in een veilige omgeving ontwikkelen. ‘Als er tien mensen op de lijst staan om die dag te werken, kan het zijn dat er niemand komt. Een andere dag staan er wel tien mensen op de werkvloer. We beginnen elke dag opnieuw en werken vanuit vertrouwen. Je ziet mensen tot bloei komen’. 

Cliënt, klant en medewerker

Wolfheze is een plek in de natuur waar mensen uit de regio wandelen, op het terras zitten en hun fiets laten maken, en waar mensen met een complexe psychiatrische kwetsbaarheid deze diensten leveren. Door deze opzet is de connectie tussen de wijk en de bewoners van Wolfheze groot. Belangrijk hierbij is ook dat de rollen van cliënt, klant en medewerker door elkaar lopen. ‘Mensen zijn niet alleen meer in behandeling, ze zijn niet alleen cliënt, ze dragen ook bij aan de samenleving. Deze zingeving, het gevoel erbij te horen doet iedereen goed’, ziet Miranda.  

Ondernemerschap

Elk onderdeel wordt gerund door een ondernemer uit de regio. In de tuinderij staan diverse kassen waar groentes worden verbouwd. Ook heeft de tuinderij een pluktuin waar bloemen geplukt kunnen worden door bezoekers. Het zorgpersoneel ondersteunt de ondernemer in zorg- en participatiebehoeften. ‘Het is een uitdaging om de werelden van ondernemen, zorg en participatie bij elkaar te brengen. De ondernemers worden door het ervaren zorgpersoneel meegenomen in ziektebeelden en ondersteuningsvragen. Andersom wordt het zorgpersoneel gevraagd zich te ontwikkelen in ondernemingsvaardigheden’, aldus Miranda. 

De namen in dit artikel zijn fictief.