Zo oefen je als lokale LHBT-belangenpartij invloed uit op de politiek

Als lokale LHBT-belangenpartij vind je het ongetwijfeld belangrijk dat de lokale politiek in hun verkiezingsprogramma’s en beleid rekening houden met LHBTI-emancipatie. Dit kan je bereiken door beleids- en besluitvormingsprocessen effectief te beïnvloeden. Movisie vertelt je over het waarom en hoe je dit voor elkaar krijgt aan de hand van praktijkvoorbeelden.

Als lokale belangenbehartiger wil je dat bij het ontwikkelen en uitvoeren van gemeentelijk beleid de belangen en behoeften van jouw doelgroep worden meegenomen. De lokale verkiezingen vormen een belangrijk moment om deze belangen en behoeften onder de aandacht te brengen bij de politiek. De verkiezingen vormen de opmaat naar een coalitieakkoord en collegeprogramma waarin de speerpunten voor vier jaar politiek beleid worden vastgesteld. Als hierin aandacht is voor seksuele en genderdiversiteit, dan zal dit tot aan de volgende verkiezingen steeds op de agenda terug blijven komen.

Invloed uitoefenen. Hoe doe je dat?

1. Timing
Wanneer je invloed wil uitoefenen op partijprogramma’s van politieke partijen is timing belangrijk. De verkiezingsprogramma’s en kieslijsten met namen van kandidaten worden bepaald door de algemene ledenvergadering (ALV) van de lokale politieke partijen (met uitzondering van de PVV). Deze ALV’s vinden plaats na de zomer, meestal vanaf augustus tot medio november. Dat is het moment dat door leden direct invloed wordt uitgeoefend op de standpunten van een lokale politieke partij en de mensen, die bepaalde belangen willen behartigen in de lokale politiek. Potentiele kandidaten bepalen in de periode voor de ALV op welke items zij zich willen profileren. Dit is hét moment dat zij openstaan voor punten, maar ook voor zicht op de potentiele achterban die zij hiermee ‘aan zich binden’.

2. Actualiteit
Als belangenbehartiger kan je fracties van lokale partijen of (bestuurs)leden voeden met inhoudelijke punten voor het verbeteren van de situatie voor LHBTI’s. Zo sturen verschillende lokale COC-afdelingen brieven aan fracties, met suggesties en voorstellen die zij in hun verkiezingsprogramma kunnen toevoegen om de situatie van LHBTI’s in hun gemeente te verbeteren. Belangrijk daarbij is om goed aan te sluiten bij wat actuele thema’s zijn die landelijk of in de gemeente spelen. ‘Hot topics’ krijgen eerder voorrang in een lokaal politiek programma.

3. Hoe concreter, hoe beter
Biedt concrete tips over hoe partijen LHBTI-speerpunten op kunnen nemen. Overspoel gemeenten niet met punten, maar sluit aan bij het politieke landschap, de belangrijke thema’s of argumenten. Gemeenten waar LHBTI-beleid nog een onontgonnen gebied is worden alleen maar geïntimideerd door een waslijst aan punten. Geef aan wat het effect kan zijn als ze hiermee aan de slag gaan. En maak inzichtelijk hoe groot de achterban is die achter een bepaald standpunt staat. Laat bijvoorbeeld zien hoe groot de LHBTI-groep in de gemeente, maar ook hoeveel support er is vanuit andere organisaties of sympathisanten.

Verkiezingsprogramma
Simon Timmerman (COC Midden-Nederland): We streven ernaar dat in alle 34 gemeenten in onze regio het gesprek over LHBT in gemeenten wordt gevoerd. Dus niet alleen in de grote steden als Utrecht en Amersfoort. Dit jaar hebben we met IDAHOT een brief gestuurd met een aantal concrete suggesties voor het verkiezingsprogramma. Hoe concreter, hoe makkelijker het voor de commissies is om thema’s over te nemen in het programma. We hebben dit eind juni naar alle gemeenteraadsleden en fractievoorzitters gemaild. Net op tijd, volgens verschillende raadsleden, die tot 1 juli punten voor het programma aan mochten leveren.

4. Draagvlak
Standpunten die grote groepen potentiele kiezers (lees potentiele stemmen) raken, worden eerder opgenomen dan punten die maar voor een klein aantal kiezers van belang zijn. Zoek dus waar belangen of problemen van LHBT’s ook gelden voor grotere groepen. En laat vooral ook zien hoe groot de achterban is in jouw gemeente, die waarde hecht aan dit standpunt. En dus zal stemmen op een partij die hiervoor staat.

Diversiteitspact
Jan Karel Bolleman (COC Limburg): We willen onze speerpunten en doelen voor LHBT’s verbinden aan de beleidsontwikkelingen van gemeenten. Gemeenten hebben geen doelgroepenbeleid meer, maar spreken over 'inclusief beleid’. Daarom komen wij richting gemeenten vooral op voor kwetsbare groepen, zoals jongeren, ouderen, mensen met een licht verstandelijke beperking en vluchtelingen met als doel om binnen deze groepen ook LHBT’s zichtbaar te maken. We zoeken actief de samenwerking op met partijen die voor de belangen van deze kwetsbare groepen staan, zoals verschillende ouderenbonden, Dienst Kerk en Samenleving, JongNL, Vluchtelingenwerk Limburg en anderen. We hebben een Diversiteitspact opgesteld waarin we ook de speerpunten van deze andere partijen een plek hebben gegeven.

5. Activiteiten organiseren in verkiezingstijd
Als in het najaar de verkiezingsprogramma’s en de ledenlijsten bekend zijn, barst de campagne periode los. Dat is het moment dat verkiesbare raadsleden zoveel mogelijk mensen hopen te spreken, om zichzelf en hun doelen te profileren. Hier kan je als belangenbehartiger op inspringen, door in deze tijd bijeenkomsten te organiseren waar kandidaten de mogelijkheid hebben om potentiele stemmen te verzamelen. Dit is ook het moment om kandidaten te voeden met ervaringsverhalen en voorbeelden, wat LHBTI’s meemaken in hun gemeente. Een win–win situatie: het kandidaat-lid kan stemmers aan zich binden en krijgt tegelijkertijd inzicht in wat er speelt in de gemeente en wat hij of zij kan doen om de positie van LHBTI’s te verbeteren.

In debat
Jan Karel Bolleman (COC Limburg): In mei en juni hebben we in zeven Regenbooggemeenten debatten georganiseerd, om aandacht voor het Diversiteitspact te vragen. Hierbij zijn zowel de gemeenteraadsleden uitgenodigd als ook de partners en andere belanghebbenden. De opkomst bij deze bijeenkomsten was niet hoog, maar daardoor hebben we met de aanwezigen wel echt een goed gesprek kunnen voeren. Voor de gemeenteraadsleden is het bijvoorbeeld niet altijd duidelijk wat de gemeente kan betekenen voor de LHBT doelgroep, en wat burgers zelf kunnen en willen doen. Daar hebben we ze allerlei tips en suggesties voor gegeven, zoals goede informatie op de gemeentelijke website, vragen in aanbestedingstrajecten naar LHBT-vriendelijke zorg en zichtbaar maken dat de stad regenboogstad is. Bijvoorbeeld met een regenboogzebrapad.

Simon Timmerman (COC Midden-Nederland): We willen, net zoals in 2014, een Regenboog stembusakkoord realiseren rond de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Daarom organiseren we eind januari, begin februari een verkiezingsdebat in Utrecht en Amersfoort. Hiervoor nodigen we alle lijsttrekkers van de politieke partijen uit. Ook van de partijen die nieuw meedoen aan de verkiezingen. Vooraf aan dit debat halen we input hiervoor op bij belangrijke partners in Utrecht, de uitvoerders van het Regenboogbeleid en bijvoorbeeld de LHBT-adviescommissie. De uitkomst van het debat leidt hopelijk tot een Stembusakkoord met een aantal thema’s en actiepunten waar zoveel mogelijk politieke partijen voor de verkiezingen hun handtekening onder willen zetten. We hopen dat partijen het Regenboog stembusakoord zo’n 1,5 week voor de verkiezingen op 21 maart tekenen. Met hopelijk veel media-aandacht, zodat het nog vers in het geheugen is als na de verkiezingen de coalitieonderhandelingen beginnen.

6. Follow-up
Na afloop van de gemeenteraadsverkiezingen wordt er een lokaal coalitieakkoord gesloten en worden de grote lijnen van het beleid vastgelegd in collegeprogramma’s. In verschillende gemeenten wordt ingezet op roze stembusakkoorden, die hopelijk bijdragen aan het opnemen van LHBT standpunten in collegeprogramma’s. Maar daar houdt het niet op. Zo kan je gericht raadsleden met bijvoorbeeld de portefeuille Jeugd, of Wmo, voeden met belangrijke informatie over LHBT jongeren of ouderen. Ook na de verkiezingen is er nog winst te behalen voor lokale belangenorganisaties, door te werken aan een goede relatie met nieuwe raadsleden. Zorg dat raadsleden je kennen, je weten te vinden met vragen over bepaalde thema’s.

Informeel contact
Simon Timmerman (COC Midden-Nederland): Wij hebben gemeenteraadsleden in Utrecht uitgenodigd om een keer deel te nemen aan een voorlichting in de klas. Op die manier konden zij zelf zien hoe er in klaslokalen gesproken wordt over LHBT en hoe we hier met de voorlichting inzetten op het verbeteren van de acceptatie. Ons contact met raadsleden in Utrecht is vrij informeel, we komen elkaar regelmatig tegen op bijeenkomsten en evenementen. We merken dat raadsleden ons makkelijk per mail of telefonisch weten te vinden met vragen als er zaken spelen.

COC Nederland werkt aan ‘Regenboogstem’
COC Nederland wil haar lokale afdelingen ondersteunen bij het agenderen van LHBT belangen in lokale verkiezingen. Hiervoor hebben zij een standaard brief gemaakt, die gebruikt kan worden om lokale politieke partijen te versturen.
Daarnaast vormt COC de landelijke “Gay vote’ om tot een instrument dat ook voor de lokale verkiezingen in is te zetten. Lokale kandidaten en politieke geven door middel van het beantwoorden van stellingen aan wat hun stanspunt is t.a.v. LHBT’s. Deze informatie komt vervolgens landelijk per gemeente beschikbaar. Als kiezer kan je dus straks voor jouw gemeente zien welke gemeentraadslid positief staat tegenover meer aandacht voor LHBT doelgroepen in beleid.