Het versterken van ‘eigen kracht’ betekent in de praktijk vaak het vervangen van professionele hulp door de inzet van het eigen sociale netwerk. Er wordt hierbij weinig onderscheid gemaakt in het soort ondersteuning dat iemand nodig heeft. Empowerment kijkt vanuit een breder perspectief naar een hulpvraag en ziet juist een grote rol voor kennis en deskundigheid, oftewel de sociale professionals, om mensen een stem en zeggenschap te geven.

Slechten van barrières

Peter Rensen, projectleider Effectiviteit sociale interventies, is een van de organisatoren van de conferentie ‘Meer kracht en meer macht. Waarom empowerment juist nu nodig is.’ ‘Mensen kunnen veel zelf, maar stuiten ook vaak op barrières in hun omgeving. Het slechten van die barrières vergt naast ‘eigen kracht’ vaak ook gezamenlijke kracht of een steuntje in de rug om het uiteindelijk zelf of samen te doen. Naast kracht is er ook macht (power) nodig. Professionals kunnen mensen helpen sterker te staan; individueel of samen. De conferentie biedt handvatten aan professionals om burgers/cliënten beter te kunnen ondersteunen. Dit kan niet alleen door te kijken naar wat men zelf kan, maar ook door te zien waar de ‘eigen kracht’ wordt gehinderd en hoe dat kan worden opgelost.’

Empowerment basisbegrip binnen sociaal werk

Volgens Rensen vormt empowerment een basisbegrip binnen het sociaal werk. ‘Het gaat over het individu, maar ook over de omgeving waar het individu deel van uitmaakt. Begrippen als zelfredzaamheid, ‘eigen kracht’ of ervaringsdeskundigheid zijn smaller en bieden maar een deel van de oplossing. Professionals die sociale problemen oplossen, horen oog te hebben voor de invloed van de omgeving op de burger/cliënt. Empowerment biedt daarvoor een goed kader. Ook in een tijd waarin veel van de burgers, en hun netwerk, wordt gevraagd.’

Professionals kunnen mensen helpen sterker te staan; individueel of samen

Verbindend kader

Tine van Regenmortel, hoogleraar Sociaal werk, is een van de sprekers op de conferentie die spreekt over empowerment als verbindend kader. ‘Als we een inclusieve of rechtvaardige samenleving willen zijn dan staat de toenemende tweedeling tussen bijvoorbeeld arm en rijk daar haaks op. Wanneer groepen te weinig binding hebben met de samenleving brengt dat vroeg of laat risico’s met zich mee voor de kwaliteit en veiligheid van de maatschappij. Niemand wordt daar beter van.’

Conferentie: empowerment vanuit diverse invalshoeken

Hoe werkt empowerment? Waarom biedt het meer dan eigen kracht? Waarom is de toegevoegde waarde noodzakelijk, zeker in een participatiesamenleving? Op de conferentie werd op empowerment vanuit diverse invalshoeken. In de workshops werden beproefde en innoverende empowerende aanpakken gepresenteerd en uitgeprobeerd, bijvoorbeeld over collectief empowerment binnen zelfbeheer, participatie in onderzoek als middel voor empowerment, over empowerment van vluchtelingen, het empoweren van mensen met een beperking en nog vele andere thema’s.

Naast Tine van Regenmortel spraken ook Anja Machielse, hoogleraar empowerment van kwetsbare ouderen, en Jenny Boumans, onderzoeker van het Trimbos-instituut en auteur van ‘Naar het hart van empowerment' over de toegevoegde waarde van het begrip empowerment voor professionele ondersteuning van kwetsbare mensen. Jenny Boumans spreekt over de algemene toegevoegde waarde. Anja Machielse over de toegevoegde waarde voor kwetsbare ouderen en Tine Regenmortel over de toegevoegde waarde voor onderzoek naar kwetsbare mensen. Arjo Klamer reflecteert op het begrip empowerment vanuit zijn deskundigheid als econoom en vanuit zijn ervaring als wethouder Sociaal domein in Hilversum.