Dag 1: Oorzaken en gevolgen van niet kunnen rondkomen

Waarom is het belangrijk?

Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat eenoudergezinnen, mensen met een niet-westerse achtergrond, bijstandsontvangers en alleenstaanden onder de 65 jaar een grotere kans op armoede hebben. Maar, onverwachte gebeurtenissen zoals een scheiding, de coronacrisis, stijgende energieprijzen en toenemende inflatie, laten zien dat ook andere groepen in Nederland kwetsbaar zijn. Zo heeft bijna 40% van de Nederlandse huishoudens moeite om rond te komen (Nibud, 2019). Zij hebben een kwetsbare financiële buffer.

Een financiële buffer is geld dat je apart zet om onverwachte, grotere en noodzakelijke kosten direct te kunnen betalen als ze zich voordoen (bron: Nibud). Kom je  maandelijks geld tekort dan ligt het opbouwen van een buffer echter buiten bereik. Het vervangen van een kapotte koelkast of het betalen van de stijgende kosten van de energierekening, wordt dan steeds lastiger.

Jolanda Dale (58) uit Winschoten leeft op één maaltijd per dag. Als ze alleen thuis is, gaat de verwarming uit. Ze vertelt dat maar zelden. ‘Ik wil niet dat mensen zeggen: "Ach, wat sneu". Maar door allerlei omstandigheden kom ik niet rond, nee.’

Uit: Wie het leven al amper kon betalen, komt nu in grote problemen. ‘Dan eet ik maar minder’ (trouw.nl)

Armoede kan allerlei oorzaken hebben, zoals een scheiding, stijgende energieprijzen en toenemende inflatie

Wat is armoede?

Er zijn verschillende definities van armoede. Langdurig moeite hebben om rond te komen en de daarmee gepaard gaande sociale uitsluiting (zoals als gevolg van armoede niet kunnen deelnemen aan maatschappelijke activiteiten, afname van eigenwaarde) zijn de belangrijkste kenmerken. Armoede kan allerlei oorzaken hebben. Denk aan life-events en onverwachte gebeurtenissen zoals een scheiding, de coronacrisis, stijgende energieprijzen, toenemende inflatie, faillissement, persoonlijke factoren zoals een chronische ziekte, psychische problemen of een licht verstandelijke beperking. Maar ook zijn er structurele oorzaken zoals uitkeringen waarvan mensen niet kunnen rondkomen, een ingewikkelde toeslagenstelsel, gebrek aan betaalbare woonruimte, stijgende kosten voor levensonderhoud en energie of werk dat te weinig betaalt om van te kunnen leven. Gevolgen zijn onder meer stress, een slechtere gezondheid, problematische schulden, een negatief zelfbeeld en sociaal isolement. Ook kan armoede leiden tot psychische problematiek.

'Een chronisch zieke man zit met jas aan en verwarming uit, het is 14 graden in zijn woonkamer. Hij heeft vorige week een brief ontvangen van de energiemaatschappij. Zijn termijnbedrag stijgt van € 179,79 naar € 288,14. Waar moet hij dit geld vandaan halen?'

Bron: Energiearmoede | Movisie

Wat is bestaanszekerheid?

Steeds vaker vangen we armoede en schulden onder de term bestaanszekerheid. Dit plaatst financiële problemen in een breder perspectief; niet alleen voldoende financiële slagkracht maar ook het recht op een bestaanszeker leven is belangrijk. Het gaat daarbij om de zekerheid van voldoende en voorspelbaar inkomen, werk, mee kunnen doen in de samenleving en een geschikt en betaalbaar dak boven je hoofd in een veilige en prettige omgeving (VNG & Divosa, 2021). Omdat de bestaanszekerheid steeds meer onder druk staat, staat het onderwerp inmiddels hoog op de politieke en maatschappelijke agenda. Lees meer over bestaanszekerheid in de publicatie Bestaanszekerheid onder druk | Movisie.

Challenge van de dag: armoede in jouw praktijk, kun je het zien?

Financiële problematiek is niet altijd zichtbaar. Weet jij wat er bij jouw doelgroep speelt? Laat je gedachten eens gaan over de volgende vragen.

1. Hoeveel procent van de mensen voor wie jij werkt heeft volgens jou moeite om rond te komen?
2. Welke casus uit jouw praktijk, waarbij sprake was van armoede en/of schulden, heeft jou het meest geraakt en waarom?
3. Wat is jouw drijfveer om je in te zetten voor de aanpak van armoede in jouw werkgebied en waar ga jij je de komende tijd hard voor maken?

Ik heb deze challenge afgerond

Jouw ervaringen delen? Gebruik dan #movisiechallenge en tag ons!

Deze challenge is een initiatief van Movisie in samenwerking met Associatie Wijkteams, HAN, Armoedecoalitie Utrecht & Sociaal Werk Nederland.