Zin in vriendschap

Zin in vriendschap is een cursus voor vrouwen van 55 jaar en ouder met als doel het verminderen of voorkomen van gevoelens van eenzaamheid door het versterken van het eigen sociaal netwerk. Tijdens negen wekelijkse lessen reflecteren deelnemers over zichzelf in vriendschap (en eventueel andere sociale relaties) en werken zij aan vriendschap-bevorderende houdingen en gedrag. Met als doel het actief aangaan van nieuwe vriendschappen en het verbeteren van bestaande vriendschappen en andere sociale relaties.

Methodebeschrijving-Zin-in-vriendschap_0.pdf 343.83 KB

De praktijkervaringen laten zien dat de deelnemers na de cursus beter in hun vel zitten en daadwerkelijk stappen zetten in de verbetering van hun vriendschappen. Uit drie effectonderzoeken blijkt dat meerderheid van de deelnemers inderdaad meer vrienden hebben en zich minder eenzaam voelen een jaar na de cursus.

Doel

Het hoofddoel van de methode Zin in vriendschap is het verminderen of voorkomen van gevoelens van eenzaamheid onder oudere vrouwen, door hen te helpen bestaande vriendschappen te verbeteren of nieuwe vriendschappen op te bouwen.

Doelgroep

De doelgroep van de methode bestaat uit vrouwen van 55 jaar en ouder, die actief bezig willen zijn met het thema vriendschap.

Aanpak

Zin in vriendschap is een cursus van negen wekelijkse lessen en een terugkombijeenkomst. In kleine stappen werkt de cursus naar het actief aangaan van nieuwe vriendschappen of het verdiepen van bestaande contacten. Met behulp van oefeningen en huiswerkopdrachten verkennen deelnemers het thema vriendschap, maken zij de balans op van hun eigen sociale netwerk, leren zij hun eigen grenzen bewaken en formuleren zij ten slotte doelen en stappenplannen om hun sociaal netwerk te versterken.

Uitvoerende organisaties

De cursus wordt aanboden door: brede welzijnsinstellingen, stichtingen welzijn ouderen, geestelijke gezondheidsorganisaties, en psychosociale coaching praktijken. Ondanks het feit dat de cursus specifiek is ontwikkeld voor oudere vrouwen, wordt de cursus soms ook aan gemengde groepen van mannen en vrouwen gegeven.

Ontwikkelaar

Radboud Universiteit Nijmegen
Centrum voor Psychogerontologie
Nan Stevens
024 3239894; 06 45192245
nlstevens@fo.nl

Onderzoek

Naar de praktijkervaringen is niet veel onderzoek gedaan. Uit de beschikbare informatie (onder andere Stevens, 1999) blijkt dat professionals vinden dat de methode goed toe te passen is in de praktijk. Wel blijkt het soms moeilijk om opdrachten en oefeningen uit te voeren als de deelnemers niet gewend zijn om over zichzelf te reflecteren en zichzelf en hun eigen behoeften centraal te stellen. Ook het werven van deelnemers verloopt soms moeizaam, maar is de laatste jaren beter gegaan, mede dankzij een goede wervingsfolder. Ook gaat de werving beter wanneer een lezing of workshop over vriendschap aan de cursus vooraf gaat zodat potentiƫle deelnemers weten wat hen te wachten staat.

Na de cursus zitten de deelnemers beter in hun vel en hebben zij moed gekregen om daadwerkelijk stappen te zetten ter verbetering van hun vriendschappen. Daarnaast hebben de meeste deelnemers hun sociale netwerk vergroot. Een aanzienlijk deel van de deelnemers vertelt verder dat bestaande vriendschappen zijn verbeterd en dat zij sommige vriendschappen meer zijn gaan waarderen. Daarnaast ervaren deelnemers dat zij een positiever zelfbeeld hebben en een beter inzicht in zichzelf. Dit heeft hen meer grip en zin gegeven om initiatieven op het gebied van vriendschappen te ontplooien.

Naar de effectiviteit van de methode zijn in het totaal drie onderzoeken verricht. Uit alle drie de onderzoeken blijkt dat de deelnemers na het volgen van de cursus meer vrienden hebben en zich over het algemeen minder eenzaam voelen. Uit het effectonderzoek met quasi-experimenteel design in de praktijk met follow-up (Martina & Stevens, 2006) blijkt verder een statistisch significante, zij het beperkte, verbetering onder de deelnemers op het gebied van zelfwaardering, levenstevredenheid en stemming. Uit het effectonderzoek, dat te typeren is als een monitoringsonderzoek (Stevens, Martina & Westerhof, 2006), blijkt met betrekking tot eenzaamheid dat de mate van eenzaamheid alleen significant afneemt onder deelnemers die tegelijkertijd nieuwe vriendschappen aangingen en bestaande vriendschappen verdiepten. Het alleen ontwikkelen of alleen verdiepen van vriendschappen had geen significant effect op de ervaren eenzaamheid.

Samenvatting werkzame elementen

  • Aandacht voor zelfwaardering en het ontwikkelen van een positief zelfbeeld.
  • Stimuleren tot het zetten van concrete stappen bij het ontwikkelen van nieuwe vriendschappen en verdiepen van bestaande vriendschappen.
  • Techniek van het tekenen van het konvooi van sociale relaties: dit geeft inzicht in het eigen sociale netwerk. Hierdoor kunnen deelnemers gemakkelijker de balans opmaken van hun vriendschappen en sociale contacten.
  • In kleinschalige groepsbijeenkomsten met een open karakter kunnen deelnemers zich in elkaars situatie herkennen en kunnen zij advies en steun aan elkaar geven.
  • Verwerken van teleurstellende ervaringen met vriendschappen door ze met anderen te bespreken.
  • Combinatie van verschillende strategieĆ«n om vriendschappen te verdiepen en te ontwikkelen.
  • Oefenen met het bewaken van eigen grenzen.