Grijze Koppen Orkest
De interventie Het Grijze Koppen Orkest bestaat uit wekelijkse repetities waar ouderen zingen en spelen op laagdrempelige instrumenten. Plezier, actief participeren en verbinding staan centraal. Het doel van Grijze Koppen Orkest is het voorkomen en verminderen van eenzaamheid bij ouderen. Succesfactoren zijn onder andere de enthousiaste orkestleider, de eenvoudige instrumenten, de muzikale kwaliteit en de grootse eindconcerten, zo blijkt uit de procesevaluatie.
Download de interventiebeschrijving
Interventiebeschrijving-Grijze-Koppen-Orkest.pdf 620.52 KB
De orkestleider werkt vanuit de principes van de Fort methode en zorgt dat deelnemers zich gezien voelen, muzikaal mee kunnen komen, uitgedaagd worden, zelfvertrouwen opbouwen en onderling contact leggen. Professionals, vrijwilligers en mantelzorgers begeleiden de ouderen en doen zelf ook mee met de orkestrepetities. De coördinator van de zorg-/buurtlocatie is verantwoordelijk voor de praktische organisatie.
Een orkest bestaat meestal uit 30 deelnemers, maar de omvang kan variëren van 15 tot 60 deelnemers. Elk blok van vier maanden wordt afgesloten met een groots eindconcert voor publiek, samen met basisschoolkinderen en musici uit de omgeving. Na acht maanden kan een orkest zelfstandig verder in de duurzaamheidsfase. Hiervoor worden vanaf de start procesgesprekken gevoerd met dragende personen in de buurt-/zorginstelling, trainingen/ontmoeten georganiseerd, een opvolger-orkestleider opgeleid en instrumenten in eigendom genomen. Lees hier een interview met Judith Lodewijks, directeur van Fort van de Verbeelding, de organisatie achter het Grijze Koppen Orkest.
Doelgroep
Ouderen van 75 jaar en ouder met (een risico op) eenzaamheid, zowel ouderen in woonzorginstellingen (zorgorkesten) als zelfstandig wonende ouderen in de wijk (wijkorkesten). Denk bijvoorbeeld aan ouderen met een klein sociaal netwerk, ouderen met ziekte of beperkingen of alleenwonende ouderen. De intermediaire doelgroep bestaat uit professionals, vrijwilligers en mantelzorgers op en rond de locatie.
Doel
Het doel van Grijze Koppen Orkest is het voorkomen en verminderen van eenzaamheid bij ouderen. Dit wordt bereikt doordat ouderen meer plezier en voldoening ervaren, vaker het gevoel hebben dat ze ertoe doen en meer contact en verbinding met anderen ervaren.
Ontwikkelaar
Fort van de Verbeelding
Contactpersoon: Judith Lodewijks
E-mail: judith@fortvandeverbeelding.nl
Telefoon: 06 143 652 14
Aanpak
De coördinator werft ouderen op de woonzorginstelling of via sleutelfiguren in de wijk. Na ongeveer een maand ontstaat er een vaste groep. De wekelijkse repetities onder leiding van de orkestleider zijn opgezet volgens de visie van de Fort methode: contact maken, enthousiasmeren, uitdagen, plezier maken, positief benaderen en belonen, duidelijk zijn en grenzen stellen, respect en luisteren, non-verbaliteit en stilte.
Materiaal
- Website www.fortvandeverbeelding.nl/gko
- Official Grijze Koppen Orkest filmpjes (Youtube)
- Flyers voor werving op en rond de zorg-/ buurtinstelling
- De Fort methode – visiedocument
- Handboek voor uitvoerders (opvolger-orkestleiders en coördinatoren van de buurt-/zorginstelling)
- Laagdrempelige instrumenten zoals schudeieren, Lap Bells, Fort-gitaartjes, Schellenbomen, et cetera.
- Contractformat instellingen Grijze Koppen Orkest
- Contractformat opvolger-orkestleiders Grijze Koppen Orkest
Onderzoek
Voor de procesevaluatie (2021) zijn registraties geraadpleegd en daarnaast zijn er observaties, vragenlijsten en interviews uitgevoerd op twee locaties bij 38 ouderen en 12 uitvoerders. Sinds de oprichting van Het Grijze Koppen Orkest zijn ruim 1.000 ouderen bereikt (in 26 orkesten), voor het merendeel 75 jaar of ouder. Het orkest wordt hoog gewaardeerd door ouderen (8,5) en uitvoerders (8,2). Ouderen doen actief mee met de wekelijkse repetities, ervaren plezier en voldoening en hebben het gevoel zinvol bezig te zijn. Succesfactoren zijn onder andere: de enthousiaste orkestleider, de eenvoudige instrumenten, de muzikale kwaliteit en de grootse eindconcerten. In totaal 81% van de orkesten wordt in de duurzaamheidsfase voortgezet.
Beoordeling
Grijze Koppen Orkest is in oktober 2022 door een onafhankelijk panel beoordeeld als Goed Beschreven. De beoordelaars benoemen het verbindende karakter en de laagdrempeligheid van de aanpak als sterke punten van de interventie. Daarbij is er veel aandacht voor de behoefte en wensen van de doelgroep. De interventie benut de kracht van kunst en cultuur. De samenwerking tussen het sociaal domein en cultuurdomein wordt positief gewaardeerd.