Voor anderen zorgen
Of informele zorg een positieve of negatieve invloed op de fysieke en mentale gezondheid heeft, is afhankelijk van de mate en intensiteit van de hulp en de relatie tussen mantelzorger en zorgontvanger. Het zorgen voor naasten met een ziekte of beperking geeft zingeving en voldoening en versterkt de relatie met de hulpbehoevende en andere betrokkenen. Er kan overbelasting optreden wanneer er sprake is van langdurige en zeer intensieve zorg. De mantelzorger ervaart een slechte gezondheid, vertoont symptomen van depressie en loopt een hoger risico op vroegtijdig overlijden. Om overbelasting te voorkomen, is het belangrijk om de mantelzorger voldoende te ondersteunen en tijdig respijtzorg te bieden.
Interventies gericht op vrijwillige zorg, burenhulp of vriendendiensten zijn er nauwelijks. Wanneer de relatie tussen voor anderen zorgen en gezondheid is onderzocht, staat dit bij de onderstaande interventies vermeld. Bij sommige interventies is hier (nog) geen onderzoek naar gedaan. Wel blijkt het belang van voor anderen zorgen voor de gezondheid van mensen uit ander onderzoek. Zie voor meer informatie over deze relatie het dossier Wat werkt bij Sociaal en gezond.
Leren balanceren
Het doel van deze interventie is om vrouwelijke mantelzorgers met een migrantenachtergrond te helpen een betere balans te vinden tussen hun draagkracht en draaglast. Hierdoor vermindert het risico op overbelasting. De cursus vergroot het bewustzijn van vrouwen over zowel de positieve als negatieve kanten van hun zorgsituatie. Zij leren vaardigheden en technieken om hun grenzen beter aan te geven. Deze cursus wordt door verschillende afdelingen van MEE uitgevoerd.
Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun verzorgers
In deze ontmoetingscentra, op een laagdrempelige plek in de wijk, biedt een klein, vast team van begeleiders (professionals en vrijwilligers) ondersteuning aan mensen met dementie en hun mantelzorgers. De interventie bestaat uit activiteiten voor de dementerende persoon en diens mantelzorger. Effectonderzoeken laten zien dat de ontmoetingscentra een positief effect hebben op gedrags- en stemmingsontregelingen van mensen met dementie en dat de aanpak tot uitstel van opname in een verpleeghuis leidt. Ook laat onderzoek zien dat mantelzorgers zich door de ontvangen ondersteuning minder belast voelen en dat het ondersteuningsprogramma van het ontmoetingscentrum een positievere invloed heeft op competentiegevoelens van mantelzorgers dan reguliere psychogeriatrische dagbehandeling.
Present
Present brengt mensen bij elkaar die zich incidenteel willen inzetten voor een ander, met als doel dat meer mensen vanzelfsprekend naar elkaar omzien. De interventie draait niet alleen om de hulp die wordt aangeboden, maar ook om de ontmoeting tussen mensen uit verschillende leefwerelden en de ervaring die vrijwilligers opdoen.
Preventieve Ondersteuning Mantelzorgers (POM)
Deze interventie richt zich op het voorkomen van overbelasting en verminderd welbevinden van mantelzorgers. Mantelzorgers worden actief opgespoord via cliënten van gezondheids-, ouderen of thuiszorg. De zorginstelling neemt het initiatief om met de mantelzorger in gesprek te gaan, zodat de ervaren belasting en knelpunten in kaart kunnen worden gebracht. Vervolgens krijgt de mantelzorger inzicht in ondersteuningsmogelijkheden.
Psychische problemen in de familie – groepscursus voor mantelzorgers
Deze psycho-educatieve groepsinterventie richt zich op volwassen mantelzorgers van mensen met psychische problemen. Het doel is het verminderen van de belasting die de mantelzorgers ervaren. Mantelzorgers leren om hun grip op het leven te vergroten. Uit onderzoek blijkt dat deelnemers na afloop van de cursus aanzienlijk minder belasting en een toename in hun welbevinden ervaren (Bransen & Van Mierlo, 2007; De Jonge et al, 2010). Quasi-experimenteel onderzoek en een Randomized Controlled Trial (RCT) naar vergelijkbare interventies in Nederland en Spanje laat zien dat deelnemers na afloop van de cursus minder belasting ervaren en over meer kennis beschikken.